Mahabbat Bekbosynova: Preparattardy alǵanda jaýapkershilik bolýy kerek
Onyń aıtýynsha, koronavırýsqa qarsy dárilik preparattardy tek dárigerler taǵaıyndaýy kerek.
Іndet taralǵan kezde klınıkalyq hattamalarǵa antıkoagýlıanttar engizilgenin, alaıda el halqy osy preparattardy dárihanalardan jappaı satyp alýǵa talpynǵany belgili.
«Dárigerler efırde qandaı da bir preparattardyń ataýyn jarııalaǵanǵa qarsymyn. Sebebi muny halyq durys qabyldamaıtyn jaǵdaılar kezdesedi. Bizdiń suhbattarymyzdy tyńdap alyp, adamdar dárihanaǵa baryp, preparattardy satyp alady. Jalpy, dárilik preparattar tek retsept boıynsha satylýy kerek. Árıne, maýsym-shilde aılarynda obektıvti jaǵdaı boldy, sol kezde adamdar jaqyndarynyń densaýlyǵy úshin jan-jaqtan dári izdedi. Jaz kezinde preparattardyń tapshylyǵy sezilgen edi. Degenmen, kez kelgen dárilik preparattar tek dárigerdiń ruqsatymen berilgeni durys», - dedi M. Bekbosynova.
Onyń sózine qaraǵanda, koronavırýstan emdeý kezinde qandy suıyltatyn preparattardyń túrli sanattary bar.
«Naýqas aspırınniń ústine antıkoagýlıanttardy qabyldaǵan jáne bul jaǵdaıda adamdar medıtsınalyq nusqaýlardy eskermegen. Osy oraıda bizge qan toqtamaýdyń túrli jaǵdaıymen patsıentter kelip jatty. Adamdar medıtsınalyq mekemege júgingen kezde, osynyń saldaryn túzeýge bolatynyn aıtqym keledi. Eger bul preparattardy eshbir qadaǵalaýsyz qabyldaı berse, onda ólim jaǵdaıyna da alyp kelýi múmkin», - dedi dáriger.
Mindetti túrde emhanada tirkelý kerek
«Álemde indettiń jańa tolqyny júrip jatyr. Qan aınalymy aýrýlaryna toqtalsaq, ıaǵnı sozylmaly júrek-qan tamyrlary aýrýy barlar jaýapkershilik tanytýy kerek. Osy oraıda kovıd-pnevmonııa kezinde táýekel tobynda enip tur. Kúretamyr, júrektiń ıshemııalyq aýrýy, júrek arýlarymen qatar júretin qant dıabeti naýqastary mindetti túrde turǵylyqty jeri boıynsha emhanalarda tirkeýge turýy kerek. Olar dárilik preparattardy qabyldaýy qajet», - dedi dáriger.
Mahabbat Bekbosynova, kúretamyr qysymyn, qant deńgeıin baqylaýda ustaý óte mańyzdy ekenin atap ótti.
Sáıkesinshe, barlyq dárilik preparattardy dárigerdiń nusqaýymen qabyldaý kerek.
«Júrek aýrýy barlar tirkeýde bolmasa, mindetti túrde emhanaǵa barýy kerek. Sebebi bul adamdarǵa vırýstyq ınfektsııalar aýyr tıedi», - dedi dáriger.
Infektsııanyń taralý oshaqtary
«Jaz aılarynda kovıd ortalyǵy retinde jumys istegen kezimizde, koronovırýstyń aýyr formasyna shaldyqqan naýqastardy qabyldadyq. Em-dom alǵan naýqastardyń 90 paıyzy ınfektsııany túrli is-sharalarda, ıaǵnı úılený toıynda, týǵan kún, qudalyq sekildi dástúrli jıyndarda juqtyrǵan. Bul - óz kezeginde úlken problema. Sondyqtan adamdar kóp jınalatyn jerge barmaýǵa keńes beremin. Negizgi talaptardy ustanyp júrgen, indet juqtyrmaǵan jaqsy tanys adamdarmen kezdesýge bolatyn shyǵar, alaıda otbasylyq jáne basqa da úlken jıyndarǵa, saýda ortalyqtaryna barǵan áli de qaýipti», - dedi M. Bekbosynova.
Onyń aıtýynsha, statıstıka boıynsha ınfektsııa kóbine qoǵamdyq kólikte, saýda ortalyqtarynda, kópqabatty úılerdiń lıftisinde taraıdy.
«Saqtyq is-sharalaryna mán berip, maska taǵyp, araqashyqty saqtaý kerek. Aýyrǵanda kóshege shyǵýdyń qajeti joq. Osy jaıynda dárigerge habarlaǵan jón. Turǵylyqty jerdegi emhanamen baılanysta bolý qajet. Іndet jaıynda erterek habarlansa, em-dom nátıjeli bolady. Eń bastysy, jaz aılaryndaǵy ahýal qaıtalanbaýy tıis. Ol kezde indettiń taralý oshaǵy keńeıgen edi. Bul óz kezeginde medıtsına qyzmetkerleri úshin úlken synaq boldy», - dedi Mahabbat Bekbosynova.
Koronavırýstan keıingi sındrom
«Bizde koronavırýstan keıingi sındrom jobasy ashyldy. Densaýlyq saqtaý mınıstrligimen aldyn ala jospardy pysyqtadyq. Onda naýqastardy qaraý, túrli analızder, mamandardyń konsýltatsııalary qamtyldy. Jaz aılarynda saýyqtyrý is-sharalary eskerilgen bolatyn, ıaǵnı adamdardy ońaltý kerektigi mańyzdy boldy. Osynyń barlyǵy emhanalarǵa tapsyryldy. Qazirgi kezde koronavırýstan keıingi sındrom nozologııa retinde enýi úshin tıisti jobany pysyqtap jatyrmyz. Bul turǵyda osy nozologııamen adamdar memlekettik bıýdjet esebinen tekserýden ótýi kerek. Sebebi medıtsınalyq tekserýden ótý keıde qymbatqa túsetini anyq. Mınıstrlik KVI-dan keıin adamdar úlken problamaǵa tap bolatynyn túsinip otyr. Bul problemalar barsha álemde talqylanyp jatyr», - dedi Mahabbat Bekbosynova.
Osy oraıda ol em-dom, saýyqtyrý sheshimderi ýaqytyly jasalmasa, onda keıbir naýqastar múgedek bolyp qalýy múmkin ekenin jetkizdi.
«Qazir tıisti zertteý jumystaryn júrgizgennen keıin, óńirler úshin ádistemelik nusqaýlardy daıarlaımyz. Mundaı kovıdten keıingi ortalyqtar ár óńirde ashylýy múmkin. Bul ortalyqqa koronavırýstan jazylǵanymen, problemaǵa tap bolǵan ár adam baryp, zertteýden óte alady. Osy oraıda em-dom júrgizýge qatysty keńes berilip, ońaltý kýrstarymen qamtylady», - dedi dáriger.