Maǵjan Jumabaevtyń buryn jarııalanbaǵan fotosy tabyldy
PETROPAVL. KAZINFORM — Soltústik Qazaqstan memlekettik arhıvi Maǵjan Jumabaevqa qatysty tyń qujattarmen tolyqty.
Soltústik Qazaqstan memlekettik arhıviniń dırektory Sáýle Málikovanyń aıtýynsha, alǵashqy qujat Ózbekstanda tabylǵan.
— Aqyn 1923 jyly Petropavldan Tashkentke ketýge májbúr bolady. Sol jaqta ǵylymı komıssııanyń quramynda bolǵan, onyń óz qolymen jazǵan qujat tabyldy. Komıssııa quramyna Muhtar Áýezov, Halel Dosmuhambetov te kirgen. Qazaqstannyń tarıhyn zertteýdi maqsat etken tulǵalar Abaı Qunanbaev óleńderiniń ekinshi jınaǵynyń shyǵýyna muryndyq boldy. Osy jaıynda qujattar taptyq, — deıdi Sáýle Málikova.
Ekinshi qujat Maǵjan Jumabaevtyń ustazdyq jolymen baılanysty.
— Jaqynda Almatydaǵy Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetinde Smaǵul Sádýaqasovtyń 125 jyldyq mereıtoıyn atap óttik. Ol jerde halyqaralyq konferentsııa boldy. Sheteldik áriptestermen jumys isteý barysynda taǵy bir qundy qujatqa qol jetkizdim. Bul — Maǵjannyń buǵan deıin esh jerde shyqpaǵan fotosýreti. Ol alǵashqy qazaq joǵary oqý ornynda sabaq bergen kezinen túsirilgen. Instıtýt bastapqyda Tashkentte ashyldy, keıin Almatyǵa kóshirildi, ol - qazirgi Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıteti, — deıdi Soltústik Qazaqstan memlekettik arhıviniń dırektory Sáýle Málikova.
Fotodaǵy jazý negizinen arab álipbıimen jazylǵan, tek tóbesinde joǵary oqý ornynyń birinshi túlekteri ekendigi oryssha kórsetilgen.
— Oqý ornynyń alǵashqy tolyq ataýy — Ólkelik Qyrǵyz (qazaq) aǵartý isi ınstıtýty. 1920 jyly 1 qazanda pedagogıkalyq ýchılışeden qurylǵan eken. Sol jyldary jalpy stýdent sany — 142 bolsa, sonyń 38-i jańa oqý jylynda qabyldanǵan. Sol alǵashqy jyldary (1923 jyly) osy joǵary oqý ornynda qyzmet etken ult zııalylaryna toqtalsaq — Halel Dosmuhamedov bar, ol gıgıena pániniń oqytýshysy bolǵan. Muhamedjan Tynyshpaev — matematıka pániniń oqytýshysy. Maǵjan Jumabaevtyń qandaı pánnen dáris bergeni jazylmaǵan, — deıdi arhıv dırektory.
Ýnıversıtettiń resmı aqparatyna súıensek, Qazaq memlekettik ýnıversıteti 1928 jyly naýryzda qurylyp, alǵashqy kezde pedagogıkalyq, aýyl sharýashylyq jáne medıtsınalyq fakýltetterdi ashý josparlanǵan.
Alaıda birinshi kezekte saýatsyzdyqty joıý úshin pedagog kadrlar qajet bolǵandyqtan pedagogıkalyq baǵytta ashylady. Tuńǵysh joǵary oqý ornynda bastapqyda fızıka-matematıka, jaratylystaný jáne lıngvıstıka-pedagogıkalyq bólimderden qurylǵan jalǵyz ǵana fakýltet boldy.
Al 1930 jyldan bastap oqý orny Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýty dep atalyp, oǵan 1935 jyly Abaıdyń esimi berildi.
Sanjar Asfendııarov, Ahmet Baıtursynov, Sáken Seıfýllın, Halel Dosmuhamedov, Temirbek Júrgenov sekildi birqatar tulǵalar ınstıtýtta dáris berdi. Tabylǵan foto arqyly Maǵjan Jumabaevtyń da professor-oqytýshylar quramynyń aldyńǵy sapynda bolǵanyn bilýge bolady.
Esterińizge salaıyq, Petropavlda elimizdegi alǵashqy ǵylymı-mádenı hab — «Maǵjan ortalyǵy» ashylǵan edi.
Ortalyq ǵasyrdan astam tarıhy bar, halyq arasynda «Qalyńdyq úıi» atanǵan kóne ǵımaratta ornalasqan.