Latynǵa kóshý -túrki halyqtaryn jaqyndastyratyn faktor
Sondaı hattardyń birazyna sholý jasap kórelik. Ulttyq memlekettik kitap palatasynyń dırektorynyń orynbasary Ǵ. Rahymbaıdyń pikirinshe, latyn qarpine kóshý - túbi bir, tarıhy ortaq túrki halyqtarymen jaqyndastyra túsetin mańyzdy faktorlardyń biri. «Olarmen birlese otyryp, gýmanıtarlyq-ǵylymı zertteýlerdi jańa satyǵa kóterýge múmkindiktiń molaıatyny sózsiz. Bul ulttyń bolashaǵyna qatysty zamannyń talaby. Bul iske belsenip kirisetin kez keldi», - deıdi ol.
Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq kitaphanasynyń dırektory J. Seıdýmanov memlekettiń tabysty damýy tildik ortaǵa da baılanysty ekendigine nazar aýdarypty. Ol latyn álipbıine kóshý ana tilimizdi damytyp qana qoımaı, halqymyzdyń birligin kúsheıtip, rýhanı jaqyndastyrady dep sanaıdy. «Bul qadamnyń shyn máninde memleketimizdiń damýyn jańa deńgeıge kóterip, elimizge jańa múmkindikter týǵyzatynyna jáne qazirgi órkenıet jetistikterine alyp baratynyna biz kámil senimdimiz», - dep jazady ol.
Abaı atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq opera jáne balet teatrynyń dırektory, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Asqar Bóribaev el basshysynyń atyna joldaǵan hatynda mynadaı pikirin jetkizipti: «Ózimizdiń tól álipbıimiz, tól jazýymyz paıda bolatyny, túrki halyqtarynyń arasyndaǵy rýhanı baılanysty ornatýǵa múmkindik týatyny, qoldanýǵa óte yńǵaıly, álemdik jańa tehnologııalarǵa yńǵaılanǵan latyn álipbıine kóshý elimiz úshin úlken strategııalyq mańyzǵa ıe».
Latyn álipbıine kóshý týraly usynysty ujym bolyp qoldaǵandardyń qatarynda A. Jubanov atyndaǵy daryndy balalarǵa arnalǵan respýblıkalyq mamandandyrylǵan mýzyka mektep-ınternaty da bar. Mekeme dırektory M. Qadyrov latynǵa kóshý arqyly ana tilimizdiń mártebesi de kóteriletinine toqtalǵan. «Latynǵa kóshý arqyly elimizdiń álemdik mádenı keńistikke kirýine jáne jańa tehnologııalardy erkin meńgerýine jol ashylady. Qazirgi tańda úsh tildi erkin meńgergen jas urpaǵymyzǵa latyn álipbıin meńgerý esh qıyndyq keltirmeıdi. Jáne tez úırenip, qalyptasyp ketetinine senimimiz mol. Óıtkeni ótken jyldan bastap elimizdiń mektepterinde aǵylshyn tili sabaqtary 1-shi synyptan bastap oqytylýda. Erikti elimizdiń jas urpaǵy bilimdi ıgerýde jahandyq ózgeriske beıimdele otyryp, qalyptasýy kerek. Latyn álipbıine kóshýge qadam jasalǵany óte qýantarlyq sheshim dep bilemiz. Tilimizdiń mártebesi asqaqtaı bersin!»,-delingen onyń Elbasynyń atyna joldaǵan hatynda.
J. Elebekov atyndaǵy respýblıkalyq estrada-tsırk kolledjiniń ujymy latynǵa kóshý týraly bastamany «Qazaq eliniń taǵy bir jeńisi, Elbasynyń utymdy usynysy» dep baǵalap otyr. «Latyn álipbıi - túbi bir túrki halqynyń ortaq dúnıesi. Latynǵa kóshý - táýelsiz Qazaqstannyń batyl qadamdarynyń biri dep bilemiz. Búgingi el aǵalarynyń qazaq tilin latyn álipbıine kóshirý týraly sheshimin biz qýanyshpen qabyldadyq. Shyǵarmashylyq-pedagogıkalyq ujym retinde latyn álipbıin nasıhattaýǵa jáne onyń damýyna aıanbaı úles qosamyz», - deıdi mekeme dırektory D. Ýáshev.
K. Baıseıitova atyndaǵy daryndy balalarǵa arnalǵan respýblıkalyq mamandandyrylǵan mýzykalyq orta mektep-ınternatynyń ustazdary: «latınıtsaǵa kóshý qıyndyq týǵyzbaıdy» degen ashyq pikirin bildirdi. «Bizdiń mektepte oqý merzimi 12 jyl. Aǵylshyn tili 1-den 12-shi synypqa deıin oqytylady. Bul pánnen memlekettik emtıhan tapsyrylady. 2016-2017 oqý jylynan bastap elimizde birinshi bolyp joǵary synyptarda 15 top qurylyp, mýzyka pánderi: solfedjıo, garmonııa, álem mádenıeti tarıhy aǵylshyn tilinde ótkizilýde. Bizdiń oqýshylardyń aǵylshyn tilin meńgerý deńgeıi óte joǵary. Ony mektepke kelgen sheteldik qonaqtar atap aıtyp júr. Latyn álipbıine esh qıyndyqsyz kóshýge bizdiń ujymnyń (480 oqýshy) tolyq múmkindigi bar»,-delingen atalǵan ujymnyń hatynda. «Taǵy bir artyqshylyq, eger latynǵa kóshsek, halqymyzdyń ótken tarıhyn tereńinen oqyp, bilýge zor múmkindik týady. Úlken býyn aǵalarymyz kırıll qarpine kóshpeı turǵanda latyn tilinde esh qıyndyqmyz oqyp, jaza bilgen», - deıdi mektep-ınternat dırektory O. Abdýllaev.
«Bul bolashaqqa batyl qadam jasap, elimizdi búkil dúnıe júzine tanytyp kele jatqan Elbasynyń taǵy bir baıandy bastamasynyń biri jáne der kezinde qozǵalǵan ǵylymı mańyzy zor shara dep sanaımyz», - dep jazady óz hatynda Q. Qojamııarov atyndaǵy respýblıkalyq memlekettik akademııalyq uıǵyr mýzykalyq komedııa teatrynyń basshysy R. Toktahýnov. Onyń aıtýynsha, táýelsiz eldiń negizgi belgileriniń biri retinde jazýdyń mańyzy óte zor. «Búgingi tehnologııa zamanynda ǵalamtor jelisinde latyn álipbıimen kompıýterde kez-kelgen adam jumys isteı alady. Latynǵa kóshsek, birinshiden, qazaq tiliniń halyqaralyq dárejege shyǵýyna jol ashylady. Halyqaralyq aqparat keńistigine kirýgýge múmkindik týady. Ekinshiden, tamyry bir túrki tildes halyqtarmen rýhanı baılanysty kúsheıtýge de paıdasy zor bolatyny anyq», - deıdi ol.
P. Chaıkovskıı atyndaǵy Almaty mýzykalyq kolledjiniń ujymynyń Elbasynyń atyna joldaǵan hatynda: «Latyn qarpine aýysý týraly Elbasynyń bastamasy qazaq halqyn jańa bir rýhanı satyǵa kóterdi. Latyn álipbıi jańa tarıhı kezeńge aıaq basýǵa, básekelestik qabilettilikti arttyrýǵa, sonymen qatar, bilim men otanshyldyqty damytýǵa úlken septigin tıgizedi. Biz Sizdi qoldaımyz! Biz Sizben birgemiz! Latyn álipbıin qoldaný - elimizdiń bolashaǵy úshin jasalǵan úlken tarıhı qadam!», - dep jazylypty.
Astana-Balet teatry da utymdy usynysqa qoldaý bildire otyryp, latyn álipbıine kóshý túrki jáne jahandyq álemmen yqpaldasýǵa, qazaq halqy buryn qoldanǵan álipbıge qaıtyp oralýǵa, ulttyq sanamyzdyń jańǵyrýyna óz septigin tıgizedi degen úmitin jetkizgen. Al «Astana Opera» memlekettik opera jáne balet teatrynyń ujymy latynǵa aýysý bizdiń elimizdi jahandyq órkenıetke jaqyndata túsedi degen lebizin joldapty. «Latyn álipbıi - álemdegi eń tanymal jazýlardyń biri jáne onyń bolashaǵy zor. Teatr ujymy Sizdiń el ómirindegi osy tarıhı sheshimińizdi qoldap, ári qaraı júzege asýyna úlesin qosady», - delingen ujymnyń hatynda.
