«Qytaıǵa qujat satqandar sottaldy»- respýblıkalyq basylymdarǵa sholý
***
Sársenbi kúni Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Ýkraına astanasy Kıev qalasynan Estonııaǵa eki kúndik memlekettik saparmen keldi. Bul Qazaqstan basshysynyń kezekten tys prezıdenttik saılaýda qaıta saılanǵannan keıin Memleket basshysy retinde shetelge tuńǵysh sapary edi. Osyǵan oraı el gazeti «Egemen Qazaqstanda» «Yqsham eldiń úlken múmkinshiligi» degen taqyryppen kólemdi maqala jarııalandy. Basylymnyń atap ótýinshe, Estonııa Prezıdenti T.Ilves óz eliniń Qazaqstannyń álemdik turaqtylyq pen beıbitshilikti saqtaý jolynda kóterip júrgen bastamalarynyń bárin qoldaıtynyn jáne joǵary baǵalaıtynyn jetkizgen. Kelissózder qorytyndysyna óziniń rıza ekendigin jetkize kelip, N.Nazarbaev Estonııaǵa Qazaqstandy EQYU-ǵa tóraǵalyq etýde, Eýroodaqpen baılanys ornatýda qoldaý kórsetkeni úshin rızashylyǵyn bildirgen.
«Keshe Qazaqstan Respýblıkasynyń Qaýipsizdik Keńesi janyndaǵy Saraptamalyq keńestiń otyrysy bolyp ótti. Kún tártibi boıynsha Ortalyq Azııanyń aımaqtyq qaýipsizdigin qamtamasyz etý máseleleri qaraldy», - dep jazady «Egemen Qazaqstan» gazeti. Basylymnyń atap ótýinshe, Prezıdenttiń kómekshisi - Qazaqstan Respýblıkasy Qaýipsizdik Keńesiniń hatshysy Marat Tájın aımaqtyq qaýipsizdikke keri áser etetin transshekaralyq sıpattaǵy lańkestik, dinı ekstremızm, zańsyz kóshi-qon, esirtki aınalymy sııaqty qaýipter men qaterlerdi atap ótken.
***
Aldaǵy maýsymda Astanada Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń dástúrli sammıti ótedi. Bıylǵy sammıt uıymnyń 10 jyldyq mereıtoıyna tuspa-tus kelip otyr. Osydan on jyl buryn irgesi qalanǵan uıymnyń búgingi jetistigi qandaı? «Bul kóptiń kókeıindegi saýal. Bir nárse anyq, ShYU - on jyldyń ishinde álemdik qaýymdastyqtyń moıyndaýyna ıe bola bildi. Uıymnyń eń úlken jetistigi osy bolsa kerek-ti», - dep jazady «Aıqyn» gazeti búgingi sanyndaǵy «ShYU sammıtinde qandaı máseleler qaralýy múmkin?» degen taqyryptaǵy maqalasynda.
«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, «Qaraǵandy qalalyq soty memlekettik qupııany jarııa etkenderi úshin jekemenshik óndiristik birlestikte isteıtin eki geologqa «memlekettik satqyndyq jasady» degen aıyp taǵyp, uzaq merzimge bas bostandyǵynan aıyrǵan. Bul týraly basylymnyń búgingi sanyndaǵy «Qytaıǵa qujat satqandar sottaldy» degen maqalada baıandalǵan. Jer qoınaýyn paıdalaný salasyndaǵy jekemenshik óndiristik birlestikterdiń birinde jumys istep júrgen eki geolog-barlaýshy Qytaı azamatyna geologııa salasyndaǵy memlekettik qupııa bolyp sanalatyn qujattardy satqan.
***
«Japonııa jaǵdaıǵa qaramastan qaryz berýge ázir». «Senattyń jańa taǵaıyndalǵan tóraǵasy Qaırat Mámıdiń jetekshiligindegi alǵashqy jıyn keshe ótti. Buǵan deıin sot bıliginiń joǵary laýazymynda ábden ysylyp, tóraǵalyq tájirıbeni sol tarmaqtan jınaqtaǵan jańa basshy zań shyǵarýshy organnyń spıkerligin qymsynyp, jatyrqaǵan joq», - dep jazady «Alash aınasy» gazeti joǵaryda atalǵan taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń atap ótýinshe, jer silkinisinen mıllıardtaǵan somaǵa zardap shekkendigine qaramastan japon eli Qazaqstanǵa shamamen 68 mln. dollar qaryz beretindigin qýattap otyr.
Osy basylymnyń turaqty «Dat!» aıdarynda shyǵystanýshy, fılologııa ǵylymynyń kandıdaty Samal Tóleýbaevamen aradaǵy suhbat «Dindi keıde jastarymyz saqal qoıyp, oramal tartý dep túsinetin sekildi» degen taqyryppen berilgen. Basylym tilshisiniń barlyq saýaldaryna tuşymdy jaýap bergen ol: «Bizdiń qoǵamda shyǵystan bir nárse kelse, birden úrpıe qaraımyz. Lańkestik, ıslamdyq fýndamentalızm, taǵysyn taǵy dep, kúni buryn qaýiptenemiz. Al batystan kúnine myń qaýip kelip jatsa da mán bermeımiz. Mysaly, batystyń túrli kınolary jastarymyzdyń sanasyn ýlap jatyr. Munyń keri nátıjeleri de qoǵamda álden baıqalýda. Oǵan sol batystyń ózindegi oqıǵalar-aq kýá. Bul qaýip emeı ne?», - deıdi.
***
«Keshe Premer-Mınıstr K.Másimovtiń tóraǵalyǵymen Úkimet janyndaǵy Joǵary ǵylymı-tehnıkalyq komıssııanyń Úkimet múshelerinen, memlekettik organdar basshylarynan, jetekshi ǵalymdar men sarapshylardan, damý ınstıtýttarynyń, ulttyq holdıngterdiń, ulttyq kompanııalardyń, kásipkerlik sýbektileri men ǵylymı qoǵamdyq birlestikter ókilderinen qurylǵan jańa quramdaǵy otyrysy ótti», - dep jazady «Kazahstanskaıa pravda» gazeti. Basylymnyń atap ótýinshe, onda Bilim jáne ǵylym mınıstri Baqytjan Jumaǵulov «Ǵylym týraly» zańdy júzege asyrýdyń jańa tetikteri týraly baıandap, 2011-2013 jyldarǵa arnalǵan ǵylymdy damytýdyń basym baǵyttary aıqyndalǵan.
