Qytaıdyń jaıtabany qazaqty maıtaban qyldy - baspasózge sholý
***
Búgin, 7 jeltoqsan kúni «Egemen Qazaqstanda» «Memlekettik qyzmet reformalary Elbasy baǵdarlamasynan týyndap otyr» degen taqyryppen Memlekettik qyzmet isteri agenttiginiń tóraǵasy Álıhan Baımenovpen aradaǵy suhbat berilgen.
Suhbatta Á. Baımenov jaqynda ózi baryp qatysyp qaıtqan Parıjdegi memlekettik qyzmet jónindegi jıynnan túıgen oılarymen bólisedi. «Ult kóshbasshysy - Elbasy Nursultan Nazarbaev Qazaqstandy álemdegi eń ozyq elderdiń qataryna qosý boıynsha úlken mindetterdi aıqyndap, strategııalyq jospardy belgilegen. Osy joldaǵy jekelegen bir shara - bolashaqta álemniń eń aldyńǵy qatarly 34 memleketi kiretin Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymyna (EYDU) múshe bolý. Bıylǵy jyldan bastap Qazaqstan osy uıymnyń memlekettik basqarý komıtetimen tyǵyz jumys isteı bastady», deı kele Á. Baımenov Dúnıejúzilik banktiń bergen baǵasy boıynsha, kóshbasshylyqtyń negizgi faktory - Elbasy N.Nazarbaevtyń saıası jigeri ekenin, sol sebepten, basqa kórshi elder bara almaǵan reformalardy Qazaqstan júzege asyryp jatqandyǵyn atap ótedi. Onyń aıtýynsha, bul ǵalamdyq basqosý kezinde osy uıymnyń jáne múshe elderdiń memlekettik basqarý salasyndaǵy qurylym basshylarymen, mamandarymen kezdesip, tyǵyz qarym-qatynas ornatýǵa ýaǵdalastyq jasasyp qaıtqan.
Sondaı-aq, gazette «Adamzat erteńi - «Jasyl energııa» degen atpen saraptamalyq materıal jarııalandy. Onda jumyr jerdi mekendeıtin jeti mıllıard adamnyń kúnnen-kúnge ósip bara jatqan energetıkalyq suranysyn qanaǵattandyrý planetamyzdyń bolashaqtaǵy eń bir ózekti problemasyna aınalyp bara jatqandyǵy tilge tıek etiledi. Avtordyń aıtýynsha, elektr qýatyn óndirý úshin kómirsýtegi shıkizatyn kóptep paıdalaný - aýany lastap, atmosferadaǵy tepe-teńdikti buzdy. «Jahandyq jylyný úrdisi» atty dáýirlik qaýip qyr astynan bas kóterdi. Ǵalymdardyń pikirinshe, osy júzjyldyqtyń sońyna taman aýanyń temperatýrasy 6,4 gradýsqa jylynyp, álemdik muhıttardyń deńgeıi 58 santımetrge kóteriledi eken. Sondyqtan búgingi tańdaǵy túıindi másele - dástúrli energetıkalyq qýat shıkizattaryna tıimdi balama tabý. Tuńǵysh Prezıdentimiz Nursultan Nazarbaevtyń bastamasymen ómirge kelgen Astana EHRO-2017-niń basty urany - «Bolashaqtyń energııasy» bolyp otyrǵandyǵy da tegin emes.
Sonymen qatar, maqalada jel energııasyn qalaı óndirý, qalaı paıdalaný kerektigi, osy energııany paıdalanýdaǵy Qazaqstannyń áleýeti egjeı-tegjeıli jazylǵan.
***
«Alash aınasy» gazetiniń 7 jeltoqsan kúngi sanynda «Qytaıdyń jaıtabany qazaqty maıtaban qyldy» degen maqala jarııalanǵan. Onda Otandyq aıaqkıim óndirisiniń aıaǵyna tusaý bolyp otyrǵan máseleler talqylanyp, sapasyz, arzan qytaı ónimderiniń halyqty aýrý qylyp jatqany jazylǵan. Maqala osy salanyń basy-qasynda júrgen mamandardyń pikirmen tolyqtyrylǵan.
«Sońǵy jyldary áskerge jaramsyz jastar kóbeıdi. Otan qorǵaýǵa qaýqarsyzdardyń teń jartysy maıtaban. Al bul aýrýdyń aıaqkıimniń durys tańdalmaǵandyǵynan bolatyny beseneden belgili. Eshbir ortopedııalyq talaptarǵa saı kelmeıtin qytaılyq etik osylaısha qazaqtyń jaýǵa shabar jastarynyń adymyn ashtyrmaı tastady. Alaıda Shyǵystan kelgen ónimniń shekemizge sor bolyp tıip jatqanyn bilgenimen, odan bas tartyp jatqan jan baıqalmaıdy. Dúken sórelerinde sol báz-baıaǵysynsha samsap tur» - dep jazady gazet.
Avtordyń aıtýynsha, qytaılyqtar álemniń aıaqkıim naryǵynyń 60 paıyzyn qamtamasyz etip otyr eken. Al Qazaq eli turǵyndary kıip júrgen etik-báteńkelerdiń 70-80 paıyzy osy elde tigiledi. Odan qalǵanyn Reseı, Túrkııa men Italııa, tipti kórshi Qyrǵyzstan taýarlary basyp alǵan. Al qazaq etikshisi bizin joǵaltyp alǵanǵa uqsaıdy, sózimizge dálel: aıaq kıim naryǵynda ózimizdiń otandyq fabrıkalar ónimderiniń úles-salmaǵy 3,5 paıyzdan aspaı qalǵan. Kezinde Almatyda shyqqan «Jetisý» aıaqkıimderin búginde jaryq kúnde sham alyp izdeseń de, tappaısyń.
Sondaı-aq, gazettiń «Doda» betinde «Brazılııa fýtboly brazılııalyq qazaqtardyń kózimen» degen taqyrypta Brazılııada tálim alyp júrgen qazaqstandyq komandanyń kapıtany Rústem Ábdirazaqov pen vıtse-kapıtan Aıbolat Maqulovtyń brazılııalyq fýtbol týraly oılary berilgen.
«Jalpy, «Brazılııada fýtbol - nómiri birinshi sport» dep jaı ǵana aıta salǵan durys emes eken. Olar úshin aıaqdop óneri sport qana emes, din sekildi bolyp ketken. Sondyqtan, úırengenimiz kóp boldy. Birinshi rette tehnıkalyq turǵyda, fızıkalyq turǵyda, alańda jyldam oılaý turǵysynda sheberlikterimizdi arttyrdyq dep oılaımyn», - deıdi Rústem Ábdirazaqov.
***
«Keńes úkimeti bizge ne berdi? Saǵymyzdy syndyrdy, rýhymyzdy óltirdi, úmtimizdi sóndirdi. «Respýblıka» degen atymyz boldy, kommýnızm degen «saltymyz» boldy. Qazaqy qalyp pen ata salttan ajyrap, jalǵan urandar jarǵa jyǵa jazdady», dep jazady «Aıqyn» gazeti «Lenın nege unap júr bireýlerge?» atty maqalada.
Avtordyń aıtýynsha, telearnalardyń birinen Pavlodar oblysynda 10 myńdaı halqy bar Lenın atyndaǵy kenttiń atyn Qazanǵap bıdiń atyna aýystyrý tóńireginde shyqqan daýdy kórsetken. «Otanshyldyqtyń rýhy sezilmeıtin aýyl turǵyndarynyń arasynda «Kentti Qazanǵap dep ózgertkende jaǵdaı túzele me?» dep daýryqqan qandastarymyzdy da kórdik», - dep jazady avtor.
