«Qyrǵyz jaqtan qaýip bar» - BAQ-qa sholý
***
«Egemen Qazaqstan» ulttyq gazetiniń alǵashqy betteri Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń Qostanaı jáne Soltústik Qazaqstan oblystaryna jumys saparynda bolýy taqyrybyna arnalǵan. Jyldaǵy dástúr boıynsha Memleket basshysy aımaqtardaǵy egin oraǵynyń barasysymen tanysyp, aýyl sharýashylyǵy taýar óndirýshilerimen keńes ótkizdi, agroónerkásiptik keshendi odan ári damytýdyń keleli mindetteri jaıly sóz qozǵady.
«Tiri aǵzanyń belgili bir elementin paıdalana otyryp, ony týra sondaı etip, kóbeıtip shyǵarý úderisin klondaý deıdi. Alǵashynda mıkrobıologııa jáne selektsııa ǵylymynda paıda bolǵan klondaý jumysy birte-birte qanatyn keńge jaıa bastady. Jan-janýarlarǵa jasalǵan tájirıbe jumysy sátti shyqqan soń ǵalymdar sońǵy kezderi adam balasyn klondaýǵa talpynys jasaýda. Adamdy klondaý degenimiz - bir adamnyń dene jasýshasynyń ıadrosyn paıdalaný arqyly tap sol kisiden aýmaıtyn ekinshi bir adam jasap shyǵarý. Bul rette qoldan jasalǵan adam tabıǵı adamnyń tiri kóshirmesi bolýy kerek. ıAǵnı klon adamnyń bet-álpeti, minez-qulqy, dene qurylysy, tipti aqyl-oıy men erekshe qasıetterine deıin óziniń paıda bolýyna múmkindik bergen tabıǵı adamnan aınymaıtyn bolýy tıis», - dep jazady «Egemen Qazaqstan» basylymy búgingi sanynda. Osy jumyspen aınalysyp júrgen bir top ǵalymdar ómirde erekshe jaratylǵan adamdardy joǵaltpaýǵa nemese bireýdiń jalǵyzynyń ornyn toltyrýǵa, tipti, balasy joqtarǵa sábı súıýge múmkindik beretin klondaý ádisin qajet dep eseptep, bul tásildi odan ári zerttep, damytqandy jón kóredi. Al, ǵalymdardyń ekinshi toby qoldan jasalǵan adamdardyń kóbeıýi qoǵamnyń qalypty damýyna kedergi keltirýi múmkin degen pikirlerin alǵa tartyp, adamdardy klondaý ádisine qarsy shyǵýda. Bul jaıynda tolyq bilgińiz kelse, «Klondaý - qazaq tabıǵatyna jat qubylys» atty maqalany oqyńyz.
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, Qazaqstandaǵy tuńǵysh tolyq avtomattandyrylǵan sút zaýyty Taldyqorǵan qalasynda salynǵaly jatyr. «Bıznestiń jol kartasy-2020» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda boı kóteretin zamanaýı óndiris ornynyń jobasy «Damý» qorynyń óńirlik fılıaly arqyly júzege asyrylady. Qordyń málimetinshe, jobanyń negizgi mindeti - Jetisý óńiriniń ortalyǵyndaǵy qalalyq sút zaýytynyń qurylysyn salyp, jańǵyrtý bolyp tabylady. Bul tolyǵymen avtomattandyrylǵan rejimde sút óńdeýge eseptelgen Qazaqstandaǵy alǵashqy zaýyt bolady. Sonymen qatar, kompanııanyń enshiles uıymdary sýbsıdııa ala otyryp, lızıngige sút jınaýǵa arnalǵan tirkemesi bar avtotsısterna men daıyn ónimderdi tasymaldaýǵa arnalǵan avtokólikter satyp aldy. Qaladaǵy «JLC Sút» seriktestigi - 2011 jyly 22 tamyzda qurylǵan «Kompanııa FýdMaster-Aıs Krım» JShS-nyń enshiles kásiporny. Qazirgi tańda kompanııa Orta Azııa óńirinde balmuzdaq óndiretin eń iri zaýyttardyń biri bolyp otyr.
Ulttyq basylymnyń etjeńdi sanynda Altaı balynyń problemalary týraly kólemdi maqala berilgen, sondaı-aq «Kazachestvo qoǵamdyq uıym ba?», «Jarııalanbaǵan soǵys» jaýyngeri» jáne basqa da kólemdi saraptamalyq materıaldar oqyrmandar nazaryn aýdarary anyq
***
«Ystyqkól - qyrǵyz eliniń maqtanyshy. Ol álemdegi iri 25 kóldiń biri, al tereńdigi jaǵynan jetinshi orynda. Bul jerge demalýǵa baratyn jurttyń 75 paıyzyn qazaqstandyqtar qurap, ol el bıýdjetiniń basym bóligin tolyqtyratyn. Bıyl osy kóldiń qadiri ketti, ony osy deńgeıge jetkizgen kórshilerdiń ózi. Qaıtalana beretin tóńkeris, tipti jazda oryn alǵan Ystyqkól mańyndaǵy turǵyndar arasyndaǵy tóbeles, týrısterdi tonaý biraz jurttyń júıkesin juqartty. Ári kóldiń sýy shilde aıynda da jylymaıtyndyqtan, sýyq tıip aýyrǵandar kóp. Olardyń birazy Ystyqkól zardabynan arylý úshin Alakólge baryp qaıta emdeldi. Munyń bári túk emes eken. Budan da zor oqıǵalar endi belgili bola bastady. Keshe Qyrǵyz aqparat agenttigi Qyrǵyzstannyń Ystyqkól oblysynyń Aq-Sý aýdanynda bez isigi obasynan 15 jasar jetkinshek qaıtys bolǵany habarlady»,-dep jazady «Aıqyn» basylymy. Eldiń Densaýlyq saqtaý mınıstrligine Ystyqkól oblysynyń Aq-Sý aýdanynyń Ichke-Jerge aıylynyń bir turǵynynda oba aýrýy bary týraly jedel aqparat kelip túsipti. «Epıdtekserý 15 jastaǵy naýqastyń 7 mamyrdan beri ákesimen Aq-Sý aýdanyndaǵy Kashka - Sýýshatqalynda mal baqqanyn anyqtady. Ol aýyrǵanyn 17 tamyzda sezingen. 18 tamyzda Ichke-Jerge aıylyndaǵy úıine kelip, tek 22 tamyzda ǵana Aq-Sý aýdanyndaǵy aýrýhanaǵa kómek surap kelgen. Biraq dárigerler qansha emdegenimen, naýqas 22 tamyzda 21.30 saǵatta qaza boldy» dep habarlady Densaýlyq saqtaý mınıstrligi. Bul týraly «Qyrǵyz jaqtan qaýip bar» degen maqalada jazylǵan.
Osy basylymda «Jańa oqý jylyna qanshalyqty daıynbyz?» atty maqala kópshilik nazaryna usynylyp otyr. Bıyl mektep qabyrǵalarynda 2,5 mıllıonnan astam oqýshy tálim-tárbıe alady. Aıta ketý kerek, 2015 jyldan bastap Qazaqstan 12 jyldyq bilim berý júıesine ótedi. Sondyqtan daıyndyq jumystary dál osy kezden bastaý alyp otyr. Jańa oqý jylynda mektep baǵdarlamasyna da birqatar ózgerister engiziledi. Máselen, 1-synyptan bastap balalar aǵylshyn tilin oqysa, 5-synyp oqýshylary ınformatıka pánin oqıdy. Bul - 12 jyldyq bilim berý júıesine ótýdiń alǵashqy baspaldaǵy. «Buǵan qosa, elordadaǵy mektepterde «Abaıtaný» páni mindetti pán retinde oqytylady. Bıyldan bastap, 9,10,11 synypta oqıtyn astanalyq oqýshylar Abaıdyń shyǵarmashylyǵymen etene tanysady. Degenmen «Abaıtaný» tek Astana qalasyndaǵy mektepterge ǵana emes, elimizdegi barlyq orta bilim berý mekemelerine mindetti pán retinde engizilse jón bolar edi», - dep jazady gazet.
