Qylmystyq-atqarý júıesin odan ári damytý máseleleri boıynsha keńes ótti
Quqyq qorǵaý júıesiniń tolyqqandy reformasy Qazaqstan Respýblıkasyn damytýdyń zamanaýı kezeńindegi eń ózekti mindetteriniń biri bolyp qalady.
Qaýipsizdik Keńesiniń apparaty Elbasy men Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń tıisti tapsyrmalaryn oryndaý boıynsha jumysty jalǵastyrýda.
30 sáýirde Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń kómekshisi – Qaýipsizdik Keńesiniń hatshysy Áset Isekeshov qylmystyq-atqarý júıesin odan ári damytý máseleleri boıynsha selektorlyq keńes ótkizdi.
Keńes jumysyna Іshki ister mınıstrliginiń, Bas prokýratýranyń, Qylmystyq-atqarý júıesi komıtetiniń (budan ári – Komıtet) jáne onyń aýmaqtyq bólimsheleriniń basshylyq quramy qatysty.
Іshki ister mınıstiri E.Z. Turǵymbaev Qazaqstan Respýblıkasynyń 2010 jyldan 2020 jylǵa deıingi kezeńge arnalǵan quqyqtyq saıasat tujyrymdamasynda kórsetilgen penıtentsıarlyq júıeni damytý mindetterin oryndaý nátıjelerin usyndy.
Atap aıtqanda, bas bostandyǵynan aıyrýmen baılanysty emes qylmystyq jazalaý sharalaryn praktıkaǵa keńinen engizý qamtamasyz etildi.
Eger 2009 jyly bas bostandyǵyn shekteý sııaqty jazanyń túrin respýblıka sottary 781 sottalǵandarǵa qatysty taǵaıyndaǵan bolsa, 2019 jyly atalǵan qylmystyq jaýapkershilik sharalaryna 9 495 nemese 12 ese kóp adam tartylǵan.
Sondaı- aq, bas bostandyǵynan aıyrýmen baılanysty emes qylmystyq jazanyń basqa túrlerin qoldaný aıasy aıtarlyqtaı keńeıdi: qoǵamdyq jumystar - 3,8 ese (1 213-ten 4 638-ge deıin) jáne aıyppuldar-2,3 ese (1 765-ten 4 082-ge deıin).
Qabyldanǵan sharalar saldarynan qylmystyq-atqarý júıesi mekemelerinde tulǵalardyń sany 2010 jylǵy 63 643-ten 2020 jyly 29 841-ke deıin qysqardy; «Túrme halqynyń ındeksinde» Qazaqstan Respýblıkasy 13-orynnan 99-orynǵa aýysyp, óz pozıtsııalaryn aıtarlyqtaı jaqsartty.
Zańnamalyq baza mańyzdy jańarýǵa ushyrady.
2015 jyldyń 1 qańtarynan bastap Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa Qylmystyq-atqarý kodeksi, 2017 jyly – «Probatsııa týraly» Zań qoldanysqa engizildi.
Qylmystyq-atqarý ınspektsııalarynyń ornyna probatsııa qyzmetteri quryldy, olardyń negizgi fýnktsııalarynyń biri sottalǵandardy túzep-tárbıeleýge yqpal etýdi, onyń ishinde tásilderdi daralandyrý qaǵıdaty negizinde, damytý boldy.
Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasynyń bastamasy boıynsha qylmystyq jazalardy oryndaý boıynsha qyzmettiń tárbıelik bólikterin arttyrý ıdeıalary 5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam – Ult Josparynda kórinis tapty.
Óz kezeginde Qylmystyq-atqarý júıesi komıtetiniń Tóraǵasy sottalǵandardy ustaý jaǵdaıy jaqsarǵanyn, týystarymen áleýmettik baılanystardy qoldaý maqsatynda kezdesýler men telefon arqyly sóılesýler sanynyń artqanyn habarlady.
Sonymen qatar, qylmystyq-atqarý mekemelerinde sottalǵandarǵa arnalǵan dúkenderdiń elektrondy formattaǵy jumysynyń sheteldik tájirıbesi engizilýde.
Ult Josparynyń 33-qadamyna sáıkes Elbasynyń 2016 jylǵy 8 jeltoqsandaǵy №387 Jarlyǵymen bas bostandyǵynan aıyrý oryndarynan bosatylǵan jáne probatsııa qyzmetiniń esebinde turǵan azamattardy áleýmettik ońaltýdyń keshendi strategııasy bekitildi.
Jumystyń negizgi baǵyttarynyń biri retinde penıtentsıarlyq ınfraqurylymdy jańǵyrtý, sottalǵandardyń eńbekpen qamtylýyn, onyń ishinde memlekettik-jekeshelik áriptestik mehanızmderin qoldana otyryp, damytý boldy (Ult Josparynyń 34-qadamy).
Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl, qylmystyq-atqarý júıesi qyzmetkerlerin materıaldyq qamtamasyz etý jáne áleýmettik qorǵaý deńgeıin arttyrý máseleleri Qazaqstan Respýblıkasynyń ishki ister organdaryn jańǵyrtý jónindegi 2019-2021 jyldarǵa arnalǵan Jol kartasynyń 8-bóliminiń naqty is-sharalarynyń máni bolyp tabylady (Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2018 jylǵy 27 jeltoqsandaǵy № 897 qaýlysymen bekitilgen).
2019 jyldyń tamyz aıynda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Q.K.Toqaevtyń tapsyrmasy boıynsha penıtentsıarlyq júıede sottalǵandar quqyqtarynyń saqtalý zańdylyǵynyń jaǵdaıy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdylyqty, quqyqtyq tártipti jáne qylmysqa qarsy kúresti qamtamasyz etý jónindegi Úılestirý keńesiniń arnaıy otyrysynda qaraldy.
Úılestirý keńesimen qaraý nátıjeleri boıynsha sottalǵandar quqyqtarynyń buzylýyn boldyrmaý jóninde birqatar naqty usynystar ázirlendi, olar iske asyrý satysynda.
Keńeste usynylǵan ýákiletti organnyń jumysy týraly aqparat Prezıdenttiń Kómekshisi-Qaýipsizdik Keńesiniń Hatshysy Á. Ó. Isekeshevpen nazarǵa alyndy, strategııalyq jáne baǵdarlamalyq qujattarda kórsetilgen birqatar maqsattarǵa qol jetkizilgendigi aıqyndaldy.
Sonymen qatar, Qaýipsizdik Keńesiniń Hatshysy atap ótkendeı, qylmystyq-atqarý júıesin jańǵyrtý qoǵamnyń quqyq qorǵaý salasyndaǵy eń ózekti suranystarynyń biri bolyp qala berýde.
Jınalysqa qatysýshylardyń nazary BAQ pen áleýmettik jelilerde jalǵasýdaǵy penıtentsıarlyq mekemelerdiń qyzmetkerleri men basqa da sottalǵandar tarapynan qylmystyq jazasyn ótep jatqan azamattardyń quqyqtaryn óreskel buzýy týraly jarııalanymdarǵa aýdaryldy.
Qylmystyq-atqarý júıesiniń júıeli problemalarynyń qatarynda sybaılas jemqorlyq, tyıym salynǵan zattardyń ótýi, probatsııa qyzmetiniń jumysyndaǵy formalızm, jumystyń eskirgen nysandary men ádisteri, vedomstvolyq «Eńbek» RMK áleýetin jetkiliksiz paıdalanylýy atap ótildi.
Ótkizilgen talqylaý barysynda Іshki ister mınıstrligi men qylmystyq-atqarý júıesi Komıtetiniń jaýapty basshylary qylmystyq-atqarý júıesin jańǵyrtý jónindegi belsendi jáne ilgerli jumysty jalǵastyrý qajettigine baǵdarlandy.
Onyń ishinde qyzmettiń basym baǵyttary retinde:
- qylmystyq-atqarý júıesi mekemeleriniń qyzmetinde qazirgi zamanǵy tehnologııalardy neǵurlym belsendi qoldaný (beıne baqylaý, onlaın-shaǵymdaný men beıne kórý portaldary jáne t.b.);
- sottalǵandar arasynda tárbıe jáne ıdeologııalyq jumystyń tıimdiligin arttyrý, pármendi psıhologııalyq kómek kórsetý, onyń ishinde sýıtsıdtik minez-qulyqtyń aldyn alý boıynsha sharalar qabyldaý;
- vedomstvolyq baǵynysty kásiporyndardyń áleýetin, memlekettik-jekeshelik áriptestik mehanızmderin neǵurlym tıimdi paıdalaný jáne sottalǵandardyń naqty eńbekpen qamtylý kórsetkishterin arttyrý esebinen qylmystyq-atqarý júıesiniń sharýashylyq qyzmetin ońtaılandyrý;
- penıtentsıarlyq ınfraqurylymdy, birinshi kezekte bas bostandyǵynan aıyrý oryndarynda qylmystyq jazasyn ótep jatqan azamattardy ustaý jaǵdaılaryn, jaqsartý;
- sottalǵandardy qaıta áleýmettendirý boıynsha jumys tásilderin, onyń ishinde ony baǵalaý krıterıılerin, qaıta qaraý;
- mekeme qyzmetkerleriniń sybaılas jemqorlyq quqyq buzýshylyq jasaý yqtımaldyǵyn boldyrmaıtyn nemese azaıtatyn kúndelikti jumys protsesterin uıymdastyrý algorıtmderin ázirleý jáne engizý;
- qylmystyq-atqarý júıesindegi qyzmettiń bedelin arttyrýǵa baǵyttalǵan sharalardy qabyldaý.
Talqylaý barysynda penıtentsıarlyq mekemelerde qylmystyq jazasyn ótep jatqan azamattardyń ómiri men densaýlyǵyn qorǵaý kepildigin arttyrý, sonyń ishinde SOVID-19 pandemııasy jaǵdaıynda epıdemııaǵa qarsy qorǵaý sharalaryn kúsheıtý qajettigi bólek atap ótildi.
Qorytyndylaı kele, Qaýipsizdik Keńesiniń Hatshysy qylmystyq-atqarý júıesin jetildirý máseleleri aldaǵy ýaqytta da Prezıdent Ákimshiligi men Qaýipsizdik Keńesi basshylyǵynyń turaqty baqylaýynda bolatynyn aıtty.
