Qurmet hám tarıhty saqtaý: Astanadaǵy áskerı parad qalaı ótti
ASTANA. KAZINFORM — 7 mamyrda el astanasynda aýqymdy áskerı parad ótkizilgeni kópke aıan. Bul jaı ǵana sherý emes, Qazaqstan armııasynyń qýaty men aıbynyn aıshyqtaǵan mańyzdy oqıǵa boldy. Qarýly Kúshterdiń qalyptasý kezeńderi, urpaqtar sabaqtastyǵy men Uly Jeńis tarıhyn saqtaý joly – túgel qamtyldy. Osyǵan oraı Kazinform agenttigi sholýyn usynamyz.
Áskerı qyzmettiń abyroıy
Áskerı parad basqa sherýlerden qaraǵanda kóp nársemen erekshelenedi. Árdaıym uqypty uıymdastyrylyp, egjeı-tegjeıine deıin oılastyrylatyn áskerı mehanızm sanalady. Sap túzegen sarbazdar, zaýyttan jańa shyqqandaı kórinetin aýyr tehnıka, sınhrondy túrde áýe ónerin kórsetken ushqyshtar – bári bir ansambl sekildi úılesim tapty.
Bul áserli oqıǵany tikeleı kórgender naǵyz áserge bólendi desek bolǵandaı. Aspannan zýyldaı ushqan joıǵysh ushaqtardyń qudireti men dirilin sózben jetkizý múmkin emes. Alaıda zamanaýı televızııalyq tehnologııalardyń arqasynda teledıdar arqyly da kórermender elordanyń panoramasyn jáne usaq bólshekterge deıin tamashalap, paradtyń atmosferasyna seziný múmkindigine ıe boldy.
Jýrnalıster tikeleı áskerı tehnıkanyń ishinde otyryp reportaj jasady, ushaqtar men tikushaqtardan kórinis kórsetip, kórermendi paradtyń qatysýshyndaı etti.
Bundaı áserli kórinistiń artynda úlken eńbek jatyr. Áskerı parad ta Qarýly Kúshter úshin bir emtıhan tárizdi. Jáne bul joly emtıhan joǵary deńgeıde tapsyryldy dep baǵa bersek artyq emes.
Al Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev óz sózinde Qazaqstan Uly Jeńistiń 80 jyldyǵyna erekshe mán bergenin atap ótti.
– Eldiń barlyq óńirlerinde myńdaǵan is-sharalar uıymdastyrylýda. 500-ge jýyq kóshe qazaq jaýyngerleriniń esimin ıelenetin boldy. Búkil el boıynsha «Batyrlarǵa taǵzym» sherýi ótedi. Onda soǵys ardagerleriniń urpaqtary olardyń sýretterin alyp júretin bolady. Búgingi tańda jahandyq saıasatqa óshpendilik pen agressııa enip jatqanda, soǵys shyndyǵyn jetkizý – asa mańyzdy. Tarıhı shyndyqty burmalaýǵa jol berýge bolmaıdy, – dedi Memleket basshysy.
Sonymen qatar Prezıdent qazirgi kúrdeli kezeńde «Qazaqstannyń basty mindeti – ulttyq múddeni qorǵaý ekenin» aıtty.
Urpaqtar sabaqtastyǵy
Qazaqstanda áskerı paradtar jıi ótpeıdi. Sondyqtan olardyń arasyndaǵy tarıhı sabaqtastyqqa nazar aýdarý mańyzdy.
1990 jyly Almatyda ótken sońǵy keńestik parad 45 jyldyq Jeńiske arnaldy. Onda Panfılov dıvızııasynyń jalaýy kóterildi. 1995 jyly da parad Almatyda ótti. Ol kezde sherýdi soǵys ardagerleri bastap shyqty. 2005 jyly Astanada ótken paradqa 340 ardager qatysty.
2015 jylǵy parad – 70 jyldyq Jeńiske arnalǵan eń aýqymdy shara boldy. Ol kezde ardagerler avtobýspen kelip, kórermender olardy qol shapalaqtap qarsy alǵan bolatyn.
2017 jáne 2018 jyldardaǵy paradtarda naqty jaýyngerlik jattyǵýlar da kórsetildi. Alaıda sodan keıin biraz ýaqyt parad ótpedi. Tek 2025 jyly 7 mamyrda Astanada Jeńistiń 80 jyldyǵyna jáne Otan qorǵaýshylar kúnine arnalǵan jańa parad osy ótip otyr.
– Uly Jeńiske halqymyz úlken úles qosty. Soǵys jyldarynda 1,2 mıllıonnan astam qazaqstandyq maıdanǵa attanyp, olardyń jartysy erlikpen qaza tapty. 500-den astam jerlesimiz Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵyn aldy, – dedi Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev.
Armııadaǵy jańa býyn
1992 jyly 7 mamyrda Qazaqstan Prezıdentiniń Jarlyǵymen Qarýly Kúshter quryldy. 1993 jylǵy alǵashqy áskerı doktrınada ásker sany qysqartylyp, kadr sapasyna mán berildi. Keıingi doktrınalar halyqaralyq terrorızm, gıbrıdtik soǵystar jáne qarýlaný jarysy sekildi jańa qaýipterge beıimdelýge baǵyttaldy.
Qazir arnaıy operatsııa kúshteri qurylyp, desanttyq áskerler derbes qurylymǵa aınaldy. Terrıtorııany qorǵaý maqsatynda aýmaqtyq áskerler quryldy. Tek ótken jyldyń ózinde 75 myńnan astam oqý-jattyǵý ótkizildi.
Qurlyq, áýe jáne teńiz kúshteri jańa qarý-jaraqpen jabdyqtalyp, zamanaýı PVO júıeleri men ushqyshsyz ushý apparattary kórsetildi. Olardyń qatarynda Wing Loong, Skylark jáne túriktiń ANKA drondary bar.
Qazaqstandyq mamandar antıdron qarýyn jasap shyǵardy. Sonymen qatar bronetehnıka jańartylyp, otandyq desant kemeleri sýǵa túsirilip jatyr. Áskerimiz halyqaralyq tájirıbe jınaqtap, BUU-nyń bitimgershilik mıssııalaryna qatysýda.
Patrıottyq tárbıe jáne bolashaq
Prezıdent atap ótkendeı, batyrlyq dástúr atadan balaǵa jalǵasyp keledi. Búginde olardyń urpaqtary Qazaqstan qaýipsizdigin qamtamasyz etip otyr.
– Bizdiń armııa – Táýelsizdigimizdiń tiregi. Qarýly Kúshter el aýmaǵyn qorǵap, beıbit ómirdi qamtamasyz etip otyr. Áskerı qyzmetshilerimiz halyqaralyq bedelge ıe, – dedi Memleket basshysy.
Májilis depýtaty Pavel Kazantsevtyń aıtýynsha, áskerı-patrıottyq tárbıe týraly zań jobasy ázirlenýde. Áskerı kafedralar men bastapqy áskerı daıyndyqty mektepter men kolledjderde keńeıtý isi josparlanǵan.
Qoryta aıtqanda, parad – eldiń tarıhyn saqtaý, armııanyń bedelin kóterý jáne jastardy patrıottyq rýhta tárbıeleý isindegi mańyzdy qadam. Urpaqqa amanat etken qasıetti jerimizdi qorǵaý jolyndaǵy eldiń aıbyny men maqtanyshy ekeni daýsyz.