Kúrdter men Sırııa úkimeti sırııalyqtardy al-Hol lagerinen qaıtarýǵa kelisti
ASTANA. KAZINFORM - Sırııanyń soltústik shyǵysyndaǵy kúrd avtonomııasy bıligi dúısenbi kúni Damaskiniń ótpeli úkimetimen Al-Hol lagerinen sırııalyq azamattardy evakýatsııalaý týraly kelisimge qol jetkizgenin habarlady, dep málimdedi Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisi.
Al-Hol DAISh (Qazaqstanda tyıym salynǵan) uıymyna qatysy bolýy múmkin ondaǵan myń adam otyrǵan iri aımaq.
Kúrd ákimshiligi ókiliniń aıtýynsha, lagerden otbasylardy qaıtarýdyń birlesken tetigin qurý týraly kelisimge qol jetkizilgen. Kelissózder jergilikti bılik ókilderi, ortalyq úkimet pen AQSh basqaratyn DAISh-pen (Qazaqstandy tyıym salynǵan uıym) kúres jónindegi halyqaralyq koalıtsııa delegatsııasynyń qatysýymen ótken.
Sırııanyń ýaqytsha prezıdenti Ahmed ash-Sharaa lagerdi basqarýdy ortalyq bılikke berý máselesi talqylanbaǵanyn atap ótti. Onyń aıtýynsha, bul másele Damask úkimetimen de, halyqaralyq seriktestermen de talqylanbaǵan.
Sırııalyqtarǵa kelsek, buryn kúrdterdiń baqylaýyndaǵy eldi mekenderge qaıtýǵa nıet bildirgenderdi qaıtarý tetigi bar bolatyn. Bul aımaqtarda reıntegratsııa ortalyqtary jumys isteıdi. Alaıda bul - Sırııa azamattarynyń Damask úkimetiniń baqylaýyndaǵy aımaqtarǵa qaıtýyna qatysty jasalyp otyrǵan alǵashqy resmı kelisim.
Bul jeltoqsan aıynda oppozıtsııa shabýylynyń arqasynda Bashar Asadty bılikten ketirip, eldi basqaryp otyrǵan Mysyrdyń jańa bıiligi men kúrd bıliginiń yntymaqtastyqty keńeıtýge kúsh salý kezinde jasalǵan kelisim.
Buǵan deıin, naýryz aıynda Sırııanyń ýaqytsha prezıdenti Ahmed ash-Sharaa men AQSh qoldaıtyn sırııalyq demokratııalyq kúshterdiń (SDK) qolbasshysy Mazlým Abdı eldiń biriktirilgen qarýly kúshteriniń quramyna SDK-ny engizý týraly kelisimge qol qoıǵan bolatyn. Qujatqa sáıkes, Sırııanyń soltústik-shyǵysyndaǵy Irak pen Túrkııa shekaralary arqyly ótý, áýejaılar men munaı ken oryndary ortalyq úkimettiń baqylaýyna ótedi.
Sondaı-aq DAISh-pen baılanysy bar dep kúdik keltirilgen 9 myńǵa jýyq adam otyrǵan túrmelerdi Damasktiń baqylaýyna berý qarastyrylǵan.
Bul kelisim Sırııada uzaq ýaqyt boıy jalǵasqan azamattyq soǵystyń nátıjesinde paıda bolǵan, bólshektengen óńirlik qurylymdardy biriktirýde mańyzdy qadam boldy. Alaıda ony júzege asyrý protsesi baıaý júrip jatyr. Vashıngton birinshi kezekte túrmelerdi baqylaýǵa alý úshin qysym kórsetip otyr.
Quqyq qorǵaýshylardyń málimetinshe, Al-Hol lagerinde shamamen 37 myń adam turady, olardyń kóbi DAISh ókilderiniń áıelderi men balalary (Qazaqstanda tyıym salynǵan uıym — red.), sonyń ishinde Sırııa, Irak jáne basqa da birqatar eldiń azamattary bar. Lager onda otyrǵandardyń adam tózgisiz jaǵdaıy men zorlyq-zombylyq áreketterine baılanysty synalyp kelgen bolatyn.
Human Rights Watch esebine sáıkes, 2025 jyldyń basyndaǵy málimetter boıynsha Al-Hol men Roj lagerlerinde shamamen 42 500 adam otyr, olardyń 18 myńǵa jýyǵy sheteldikter, onyń ishinde 60-tan astam elden kelgen áıelder men balalar bar.
AQSh birneshe jyl boıy shet memleketterdi Al-Hol men Roj lagerlerinen óz azamattaryn qaıtarýǵa shaqyryp keledi. Irak óz azamattarynyń bir bóligin qaıtardy, alaıda batys elderiniń kópshiligi bul iske asyǵar emes.
Qazaqstan «Jýsan» operatsııasy aıasynda (2019-2021 jyldar) Sırııa men Iraktan 754 azamatyn qaıtardy.
Buǵan deıin BUU ókili «Jýsan» arnaıy operatsııasy álem elderi úshin úlgi ekenin aıtqan bolatyn.