Kúlki arqyly aýrý-syrqaýdy jeńýge bolady — emotsııalyq ıntellekt treneri
ÓSKEMEN. KAZINFORM — Aýrýǵa shaldyqqan adam qashanda em izdep, shyr-pyr bolady. Dári-dármek pen dárýmender iship, sportpen aınalysyp, fızıkalyq jattyǵý jasaıdy, keıde dástúrli emes medıtsına túrlerin tańdap jatady. Budan bólek, kúlki arqyly da densaýlyǵyn jaqsartyp júrgender bar. Esh sebepsiz júzine kúlki úıirilip, únemi kóńil-kúıin kóterińki ustaýdyń qandaı paıdasy baryn bizge suhbat bergen emotsııalyq ıntellekt boıynsha trener Albına Shamsýtdınova aıtyp berdi.
— «Kúlki ıogasy» degenimiz ne?
— Bul — adam organızmin emdeýdiń bir tásili. Onyń negizin 1995 jyly úndistandyq dáriger Madan Katarııa qalaǵan. Óz eńbekterinde ol kúlkiniń adam janyn tazalap, aýrý-syrqaýdan emdeıtin qural ekenin jazady. Biz bala kúnimizdegi shat kúlkimizdi umyttyq. Eresek adam bir táýlikte 14-18 ret kúledi. Al 12-14 jasqa deıingi balanyń júzine kún saıyn 300-400 márte kúlki úıiriledi. Alapat aıyrmashylyq! Sondyqtan da balaqaılar kóbine aýrý-syrqaýdan ada bolyp, máz-meıram júredi. Sony túsingen Madan Katarııa kúlki men ıogany qosyp, jańa ádis oılap tapty. ıAǵnı, tynys alý praktıkasy men kúle bilýden tandem jasaldy.
— Sonda qandaı da bir dert dendep nemese kóńil-kúıi qulazyp júrgen adam osy ádisti qoldansa nátıje bola ma?
— Álbette. Bul — basqa em-dommen qatar qoldanýǵa bolatyn ádis. Birinshiden, adam osy sátte baqytty bola bilýdi úırenýi tıis. Bolashaqta nemese ótken shaqta emes, dál qazirgi ýaqytta. Oǵan syrtqy jaǵdaılar áser etpeýi kerek. Ekinshiden, kúlki ıogasy buryndary bolǵan máseleler men teris tájirıbelerdiń mańyzdylyǵyn joǵaltýǵa kómektesedi. Jalpy adamǵa túrli aýrýlar, qorqynysh pen úreı qaıdan keledi? Ótken shaqta ómir súrýden keledi.
— Kúlki arqyly emdeý protsesi qalaı júredi?
— Adamdar topqa jınalady. Bir topta 6, 8, 12, 100, tipti 400 adamǵa deıin bolady. Osy toptardy klýbtar dep ataımyz. Búginde álem boıynsha 107 klýb bar. Olardyń barlyǵy resmı túrde Madan Katarııadan sertıfıkat alǵan. Sol jerde túrli ádis-tásilderdi qoldanyp, jattyǵýlar jasaımyz. Kúlki terapııasynyń jattyǵýlary kezinde 80-nen astam bulshyq et qozǵalady. Bet terimiz, ishimiz, ıyqtarymyz, qol-aıaǵymyz qozǵalysta bolady. Turyp, otyryp, jatyp ta jasalady. Máselen, sonyń biri — basymyzben aldyǵa qaraı eńkeıip, sodan soń eki aıaqqa tik turyp kúlý. Bul fızıkalyq bloktardy tazalap, aǵzamyzdaǵy jumys istemeı turǵan bólshekterdi áreketke keltirýge kómektesedi.
Kúlkiniń de túrleri bolady. Atap aıtqanda, bir nársege kúlý. Ol degenimiz kıno kórip, teatrǵa baryp nemese tsırktegi kloýnnyń ónerin tamashalap soǵan kúlý. Kelesi túri — sebepsiz kúlý. Kez kelgen jerde, kez kelgen ýaqytta naqaqtan naqaq kúle bilý. Bul óte jaqsy qabilet.
— Esh sebepsiz kúle bilýdi qalaı úırenýge bolady?
— Kúle bilý op-ońaı. Biraq rasymende kóp adamnyń kúle almaıtynyn kórip júrmiz. Biz olarǵa kómektesip, bilgenimizdi úıretemiz. Ýaqyt óte kele tájirıbe jınaqtalǵan saıyn kúlý ońaıyraq bola túsedi. Kún saıyn tańerteń 10 mınýt, keshke 10 mınýt kúlýimiz kerek. Arada biraz ýaqyt ótkende 15 mınýtqa uzartamyz. Túsindire keteıin. Tańerteń kúlý arqyly ózimizge qýat jınasaq, keshke táýlik boıy jınalǵan negatıvti shyǵarý úshin kúlemiz. Sodan keıin mindetti túrde jatar aldynda ıoga jasap, dýshqa shaıynyp alǵan durys.
Fızıkalyq jattyǵýlardyń paıdasy zor. Kúnine 10 myń qadam júrip nemese tańerteń 6-da turyp, 1 saǵattaı serýendegen jón. Sonda boıymyz sergek júredi, kúlý de jeńil bolady. Keshke jumystan avtobýspen qaıtatyndar 2 aıaldama erterek túsip, jaıaý júrip, ózimiz jaıly tek jaqsy dúnıeler aıtamyz. «Men jumysta osy sharýany aıaqtadym», «Búgin mynadaı jetistikterim bar» degen sııaqty ózimizdi maqtaımyz. Arasynda kúlip qoıamyz. Biraq qatty emes. Kóshedegi adamdardy shoshytyp almaýymyz kerek (kúldi).
Tańerteń men keshke ǵana emes, basqa ýaqytta da kúlip júrý kerek. Kabınette jumys isteıtinder syrtqa shyǵyp, tynyshtyqta kúlip alyńyzdar. Sonda densaýlyqtaryńyz da jaqsy bolady, ómirlerińiz de jeńildeıdi.
— Kóshede ózinen ózi kúlip kele jatqan birtúrli kórinbeı me?
— Eger uıalsańyz bylaı isteńiz. Telefondy qulaǵyńyzǵa tóseńiz de bireýmen sóılesip kele jatqandaı bolyp kúle berińiz. Nemese telefondy alyp qulaqqappen vıdeo kórip turǵandaı bolyńyz da kúlip-kúlip jiberińiz. Jalpy kóshede kúlimdep kele jatqan adamdy kórgen basqalardyń da jymııatyny aqıqat. Sondyqtan árdaıym kúlip júrgenniń esh aıyby joq.
— Áńgimeńizge kóp rahmet!
