Qýǵyn-súrgin qurbandary kóbinde zańnyń qaı babymen atylyp, sottalǵan
Semınarda «Qazaqstan sharýalaryna qatysty bolshevıktik-stalındik bıliktiń kúshtep ujymdastyrý men otyryqshylandyrý, kúshtep et jáne astyq daıyndaý jáne basqa da saıası naýqandary barysyndaǵy saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn aqtaý» taqyryby kóterildi.
Oǵan memlekettik qyzmetkerler, ǵalymdar, qoǵam qaıratkerleri, mamandar, eriktiler qatysty.
Semınar moderatory Saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn tolyq ońaltý jónindegi memlekettik komıssııanyń múshesi Sabyr Qasymov kýǵyn-súrgin kúshtep ujymdastyrý kezinde, astyq, et jáne basqa da aýyl sharýashylyǵy ónimderin daıyndaýda, salyq salý men májbúrlep otyryqshylandyrý jáne basqa da kúshtik naýqandar barysynda júrgizilgenin atap ótti.
Olarǵa Qylmystyq kodekstiń ártúrli baptary qoldanylǵan.
«Azamattyq quqyqtardy buzýda zańdylyq kórinisin jasaý úshin bolshevıktik-stalındik bılik tez arada Qylmystyq kodekske repressıvti baptar engizgen. Qazaqstandyqtar myna baptar boıynsha jıi sottaldy – 60, 61, 73, 102, 107, 127, 135 jáne sol kezde Qazaqstan aýmaǵynda kúshinde bolǵan 1926 jylǵy RFSFR Qylmystyq kodeksiniń basqa da baptary qoldanylǵan. Memlekettik komıssııanyń jumys toptary men óńirlik komıssııalar qýǵyn-súrgin qurbandary qýdalanǵan basqa da baptardy anyqtaýy tıis. Qazaqstan Joǵarǵy Keńesi tóralqasynyń komıssııasy anyqtaǵan jekelegen faktiler boıynsha ǵana májbúrli túrde astyq, et jáne ózge de aýyl sharýashylyǵy ónimderin daıyndaý barysynda 56 myń 498 adam ákimshilik-qylmystyq jaýapqa tartylǵan, onyń ishinde 34 myńnan astam azamatymyz sottaldy. Qazraıkomnyń burynǵy basshysy F. Goloşekın tek daıyndaý naýqany boıynsha 1928 jyldyń qazanynan 1929 jyldyń 1 jeltoqsanyna deıin sot jelisimen 125 adam, OGPÝ jelisi boıynsha – 152 adam atylǵanyn baıandady», - dedi Sabyr Qasymov semınardyń ashylýynda.
Onyń aıtýynsha, qazir Saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn tolyq aqtaý jónindegi óńirlik komıssııalar men toptardyń aldynda aýqymdy mindetter tur.
«Aýyl sharýashylyǵy ónimderin kúshtep daıyndaý jyldary qansha adam atyldy, búkil qazaqstandyqtardyń qanshasy qylmystyq jáne ákimshilik jaýapqa tartyldy – qansha adam sottardyń jáne sottan tys organdardyń úkimimen sottaldy, qanshaýy kúshtep daıyndaý júrgizilgen jyldary qonys aýdardy? Protsestik qujattar rásimdelmegen, ıaǵnı qylmystyq jáne ákimshilik ister jáne taǵy basqalar ashylmaı azyq-túlik daıyndaý naýqandary boıynsha qýǵyn-súrginge ilikken, zardap shekken qazaqstandyqtardy anyqtaý qajet», - dedi S. Qasymov.
