Kredıt naryǵyndaǵy bıznes pen halyqtyń belsendiligi turaqty kúıinde qalyp otyr — Ulttyq bank
ASTANA. KAZINFORM — 2025 jyldyń II toqsanynda bıznestiń nesıege degen jıyntyq suranysy aldyńǵy toqsandaǵy deńgeıde saqtaldy, alaıda, segmentter boıynsha dınamıka árqıly. Bul týraly Ulttyq banktiń baspasóz qyzmeti málim etti.
— Іri bıznes tarapynan nesıege suranys tómendegeni sezildi. Oǵan basty sebep — iri kásiporyndarǵa arnalǵan memlekettik qoldaý baǵdarlamalarynyń shekteýli bolýy jáne naryqtyq banktik ónimderge qaraǵanda tıimdirek sharttarmen tikeleı qarjylandyrýdy usynatyn memlekettik damý ınstıtýttarynyń básekelestigi. 2025 jyldyń II toqsanynda iske qosylǵan «Damý» kásipkerlikti damytý qory arqyly kepildik berý tetigi ázirge bıznes tarapynan aıtarlyqtaı qyzyǵýshylyq týdyrmady. Buǵan kepildik qunynyń (qaryz somasynyń 2%-y) jáne nesıe resýrstarynyń jalpy qymbattyǵy sebep boldy. Іri bıznes tarapynan berilgen nesıe ótinimderiniń jalpy sany toqsandyq eseppen (t/t) 15%-ǵa azaıyp, 200-ge deıin tómendedi, al ótinimderdiń ortasha kólemi 12%-ǵa ósip, 12,9 mlrd teńgeni qurady, — delingen QUB Qarjylyq turaqtylyq jáne zertteýler departamenti dırektorynyń mindetin atqarýshy Dınara Tazetdınovanyń túsindirmesinde.
Orta jáne shaǵyn bıznes tarapynan suranystyń ósýi, negizinen, memlekettik qoldaý baǵdarlamalarynyń iske qosylýymen baılanysty boldy. Keıbir orta bankterde jaqynda iske qosylǵan ónimderdi jetildirý jumystary men belsendi marketıngtik aktsııalar suranysty qoldaı tústi. Sondaı-aq ónim sharttary jeńildegeni baıqaldy: kepilge qabyldanatyn aktıvter boıynsha aýmaqtyq shekteýler álsiredi, qaryz alýshylardy baǵalaý kezinde qarjylyq taldaý talaptary jeńildedi jáne nesıe kóleminiń eń joǵary shegi artty. Orta bıznes tarapynan berilgen nesıe ótinimderiniń jalpy sany 15%-ǵa ósip (t/t), 5,3 myńdy qurady, ortasha ótinim sommasy 20%-ǵa artyp, 924 mln teńgege jetti. Shaǵyn bıznes tarapynan nesıe alýǵa berilgen ótinimderdiń jalpy sany 3%-ǵa ósip (t/t), 912 myńǵa jetti, al ortasha ótinim kólemi 14%-ǵa azaıyp, 30,4 mln teńgeni qurady.
Shaǵyn bıznes sýbektileri boıynsha nesıe ótinimderiniń maquldaný koeffıtsıenti 33% deńgeıinde saqtaldy, iri bıznes úshin ol 1 paıyzdyq tarmaqqa (p.t.) azaıyp, 56% boldy, orta bıznes úshin 4 p.t-ǵa tómendep, 32%-ǵa jetti.
Ipotekalyq jáne tutynýshylyq kredıtteý, avtokredıtter
II toqsanda barlyq bólshek nesıe ónimderine suranys artty.
Esepti toqsanda ıpotekalyq qaryzdarǵa suranystyń ósýine memlekettik ıpotekalyq nesıeleý baǵdarlamasyna ótinim jınaý men qurylysshylar sýbsıdııalaıtyn seriktestik baǵdarlamalardyń iske qosylýy áser etti. Ipotekalyq qaryzdar boıynsha jalpy ótinim sany toqsandyq mánde ózgermeı, 242 myńdy qurady, al olardyń ortasha mólsheri 5%-ǵa (t/t) ósip, 17,4 mln teńgege jetti.
Kepilmen beriletin tutynýshylyq nesıelerge de suranys artty. Bul ónimge túsken ótinimder sany 2%-ǵa (t/t) ósip, 52 myńǵa jetti, al ortasha ótinim mólsheri 17%-ǵa (t/t) ósip, 15 mln teńgeni qurady.
Uzaq ýaqytqa sozylǵan tómendeý úrdisinen keıin, 2025 jyldyń II toqsanynda kepilsiz nesıelerge suranys azdap artty. Sonymen birge, jekelegen iri jáne orta bankter kepilsiz qaryz boıynsha syıaqy mólsherlemelerin qatańdatty, bul osy segmenttegi suranystyń ósýin shektedi. Osylaısha, bul segmenttegi jalpy ótinim sany ózgermeı, 18,3 mln boldy, al ortasha ótinim mólsheri 10%-ǵa (t/t) ósip, 1 131 myń teńgeni qurady.
Avtonesıege suranys úzdiksiz ósip keledi. Bul óz kezeginde keıbir bankterdiń avtosalonmen seriktestik baǵdarlamalardy iske qosýymen, atalǵan avtonesıelerdi ishinara sýbsıdııalaýymen jáne jekelegen bankterdiń osy baǵdarlamalar boıynsha seriktester tizimin keńeıtýimen túsindiriledi. Avtonesıe boıynsha ótinimder sany 16%-ǵa (t/t) ósip, 1,6 mln-ǵa jetti, al ortasha ótinim mólsheri 8%-ǵa (t/t) tómendep, 7,25 mln teńgeni qurady.
Maquldaný koeffıtsıenti ıpotekalyq ónimder boıynsha 5 p. p. (t/t) ósip — 29%-dy, kepilmen beriletin tutynýshylyq nesıeler boıynsha 9 p. t. (t/t) ósip — 45%-dy, kepilsiz qaryz boıynsha 1 p. t. (t/t) ósip — 32%-dy jáne avtonesıe boıynsha 4 p. t. (t/t) ósip — 19%-dy qurady.
2025 jyldyń III toqsanynda bankter kepilmen beriletin tutynýshylyq nesıe men avtonesıege suranys azdap ósedi dep kútedi. Sonymen qatar, bankterdiń pikirinshe, ıpotekalyq qaryzdar men kepilsiz tutynýshylyq nesıege suranys birshama tómendeýi múmkin.
2025 jyldyń II toqsanynda bankter arasynda kredıtteý boıynsha júrgizilgen saýalnamaǵa ekinshi deńgeıli 19 bank qatysty. Saýalnamany Ulttyq Bank toqsan saıyn nesıelik resýrstarǵa suranys pen usynys arasyndaǵy ózgeristerdi baǵalaý maqsatynda júrgizedi.