Qazaqstandaǵy alǵashqy referens-zerthanada qandaı saraptamalar júrgiziledi
ASTANA. KAZINFORM – QR PІB Medortalyǵynyń Sanıtarlyq-epıdemıologııalyq saraptama ortalyǵy Bıologııalyq qaýipsizdik týraly zańdy júzege asyrý aıasynda bıologııalyq qaýipsizdik salasynda Qazaqstan men Ortalyq Azııadaǵy alǵashqy referens-zerthana atanyp otyr.
Bul mártebe Ortalyq zerthanalary Eýrazııalyq ekonomıkalyq komıssııa alqasynyń 2022 jylǵy 31 mamyrdaǵy №22 «Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqqa múshe memleketterdiń referens-zerthana júıelerin qurý týraly» usynymdaryna saı keletinin aıǵaqtaıdy. SESO-nyń referens-zerthana retinde akkredıttelýi halyqty sanıtarlyq-epıdemıologııalyq qyzmetpen qamtýda mańyzdy ról atqaratynyn, sondaı-aq jergilikti bıznes ónimderdiń qaýipsizdigin halyqaralyq deńgeıde rastaý qyzmetin jeńildetetinin atap ótken jón. SESO zerthanalarynda jasalǵan saraptamalar ILAK (Zerthanalardy akkredıtteý jónindegi halyqaralyq qaýymdastyq) quramyndaǵy 112 elde moıyndalady.
QR PІB Medıtsınalyq ortalyǵy basshysynyń orynbasary Lıýdmıla Bıýrabekova atap ótkendeı, mundaı referens-ortalyq jumys sapasyn syrtqy baǵalaý júıesiniń, sonymen qatar dıagnostıkalyq kúrdeli ári saraptamalyq jaǵdaılarda zerthanalyq zertteý júrgizýdiń mańyzdy elementi sanalady.
«Sanıtarlyq-epıdemıologııalyq saraptama ortalyǵy joǵary dáldiktegi biregeı zerthanalyq jabdyqtarmen jabdyqtalǵan, munda joǵary bilikti mamandar eńbek etedi. Sonyń arqasynda kúrdeli zerthanalyq zertteýlerdi sapaly ári jedel jasaýǵa jol ashady. Bul elimizde bıologııalyq qaýipsizdik júıesin qurýda óte mańyzdy», - dep atap ótti L. Bıýrabekova.
Aıta ketý kerek, tek memlekettik qurylymdar ǵana emes, sonymen qatar jeke uıymdar da SESO zerthanalyq saraptama qyzmetin paıdalana alady. Demek, bızneske ónimdi eksportqa shyǵarý úshin nemese óz obektilerinde óndiristik baqylaýdy júzege asyrý úshin ortalyqtyń zertteý nátıjeleri paıdaly bolýy múmkin.
«Bizdiń synaq zerthanamyz táýelsiz, tehnıkalyq quzyreti mol, synaq nátıjeleriniń sapasy kúmánsiz. Akkredıttelgen zerthananyń saraptamalary halyqaralyq deńgeıde moıyndalady. Bul óndirýshilerdiń jáne eksporttaýshylardyń shyǵynyn azaıtady, olar zertteýlerdiń keń spektrin eskere otyryp, belgili bir ónimge tolyqqandy saraptama jasaı alady, shetelde qaıtadan synaq júrgizip qosymsha shyǵynǵa ushyramaıdy», - dedi SESO basshysy Sáýle Sháripova.
Aıtalyq, SSEO zerthanasynda aýa, sý, topyraq sııaqty syrtqy orta obektilerine, sondaı-aq tamaq ónimderine, polımerli materıaldarǵa jáne basqa da ónim túrlerine keshendi zertteý júrgizýge bolady. Jalpy, referens-zerthananyń jumysy qorshaǵan ortany saýyqtyrýǵa jáne halyqtyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq salaýatyn qamtamasyz etýge baǵyttalǵan.
Aıta keteıik, SESO-nyń 8 zerthanasynda bakterıologııalyq, parazıtologııalyq, molekýlıarlyq-genetıkalyq, sanıtarlyq-hımııalyq, toksıkologııalyq, hromatografııalyq zertteýler júrgiziledi, dıoksınder anyqtalady jáne fızıkalyq faktorlar (ıon jáne elektromagnıttik sáýleleler, shý men jaryq deńgeıi, mıkroklımat) ulttyq jáne halyqaralyq standarttarǵa sáıkes ólshenedi.
Sondaı-aq, ortalyq mamandary qyzmeti tamaq ónimderi men aýyz sýdy óndirýmen, saqtaýmen, tasymaldaýmen jáne ótkizýmen, balalardy tárbıeleý men oqytýmen, halyqqa kommýnaldyq jáne turmystyq qyzmet kórsetýmen baılanysty kásiporyndarǵa halyqaralyq trenıngter men sanıtarlyq-gıgıenalyq oqytý ótkizedi.
Maýsym aıynyń basynda Ortalyq bazasynda Eýropalyq komıssııanyń qoldaýymen Halyqaralyq trenıng ortalyǵy men ýytty-aqparattyq ortalyq ashyldy.
Osy jyldyń basynan beri QR PІB Medıtsınalyq ortalyǵynyń sanıtarlyq-epıdemıologııalyq saraptama ortalyǵynyń ujymy 775 myńnan astam zertteý júrgizdi. Ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda zertteýler sany eki ese ósti.
