QR DSM densaýlyq saqtaý salasyn reformalaýdy 4 baǵyt boıynsha júrgizbek
Qatysýshylar medıtsınalyq-sanıtarlyq alǵashqy kómektiń progressıvti modelin engizý, korporatıvtik basqarý tetikterin engizý jáne QR DSM-niń óńirlik Densaýlyq saqtaý basqarmalarymen sınergııasyn talqylady. «Aýyldyń saýlyǵy - El baılyǵy!» ulttyq jobasyn ázirlep, iske asyrý jáne sanıtarlyq-epıdemıologııalyq qyzmetti kúsheıtý máselesi tóńireginde pikir almasty.
21 qazanda Reformalar boıynsha joǵary keńes otyrysynda QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev reformalardyń negizgi baǵyttary boıynsha alty jumys tobyn qurýdy usyndy. Jeke top áleýmettik salamen aınalysady.
Tapsyrmany oryndaý aıasynda, Densaýlyq saqtaý mınıstrligi qoldanystaǵy baǵdarlamalyq qujattardy eskere otyryp, densaýlyq saqtaý júıesin reformalaý boıynsha 4 baǵyt ázirledi.
«Aımaqtarda medıtsınalyq uıymdardyń qyzmetin tıimdi uıymdastyrý úshin barlyq usynysty eskere otyryp, Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń óńirlik Densaýlyq saqtaý basqarmalarymen birlese otyryp korporatıvtik basqarý jáne sınergııa tetigin engizýdi usynamyz», - dedi M. Shoranov.
Qazir oblystyq densaýlyq saqtaý basqarmasy júıesinde halyqqa medıtsınalyq kómek kórsetý sapasyna áser etetin birqatar problema bar.
Máselen, medıtsınalyq qyzmet kórsetý kólemin, medıtsına mamandaryn, dári-dármek quraldaryn, medıtsınalyq jabdyqtardy, ınfraqurylymdy tıimsiz josparlaý, saldarynan ákimdikter medıtsınalyq uıymdardy baqylaýda ustaı almaıdy.
Sonymen qatar, 2019 jyly óńirlerde densaýlyq saqtaý sektory boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń 2025 jylǵa deıingi strategııalyq josparynyń birqatar talaby oryndalmady – ana men bala ólimin tómendetý boıynsha kórsetkishter.
«Osyǵan baılanysty óńirlerdiń medıtsınalyq uıymdarynyń qyzmetin kezeń-kezeńimen óńirlik basqarýshy holdıngine biriktirý arqyly shoǵyrlandyrý usynylady. Nátıjesinde dári-dármekpen qamtamasyz etýdi josparlaý men medıtsınalyq qyzmet kórsetý kóleminiń tıimdiligi, sondaı-aq materıaldyq jáne adamı resýrsty jumyldyrý, medıtsınalyq kómek kórsetýdiń biryńǵaı standarttary artady», - dedi birinshi vıtse-mınıstr.
Nátıjesinde ákimshilik shyǵyndardy qysqartý, zerthanalyq qyzmet pen servıstik qyzmetterde ınsorsıng tetikterin belsendi qoldaný, medıtsınalyq jabdyqtarǵa tehnıkalyq qyzmet kórsetýdi ortalyqtandyrý arqyly únemdeý josparlanǵan.
Medıtsınalyq uıymdardy shoǵyrlandyrý sheńberinde medıtsınalyq-sanıtarlyq alǵashqy kómek pen statsıonarlyq qyzmetti biriktiretin ishinara qor bolady. Densaýlyq saqtaý basqarmalary densaýlyq saqtaý salasyndaǵy memlekettik saıasat pen densaýlyq saqtaý salasyndaǵy bıýdjettik baǵdarlamalardy júzege asyrady jáne azamattardyń densaýlyǵyn saqtaý jónindegi salaaralyq qyzmetti úılestiredi.
Óńirlik medıtsınalyq uıymdardy korporatıvtik basqarý tetikterin engizý olardyń operatsııalyq qyzmetiniń tıimdiligin arttyrýǵa, halyqqa medıtsınalyq kómektiń qoljetimdiligin jaqsartýǵa, aktıvter men adamı resýrstardy basqarýdy úılestirýge, sondaı-aq nysanaly kórsetkishterge qol jetkizýge múmkindik beredi.
«Holdıng kásibı medıtsınalyq menedjerlerdi qyzyqtyratyn jumys orny bolady, óıtkeni memlekettik qyzmettiń jalaqysy tómen jáne júktemesi aýyr bolǵandyqtan bilikti kadrlar turaqtamaýda», - dedi E. Shoranov.
Ekinshiden, Memleket basshysy medıtsınalyq-sanıtarlyq alǵashqy kómekti (MSAK) uıymdastyrý tásilderin túbegeıli qaıta qaraýdy tapsyrdy. Bul baǵytta Densaýlyq saqtaý mınıstrligi ambýlatorııalyq-emhanalyq kómektiń qoljetimdiligin jaqsartý boıynsha 2021-2023 jyldarǵa arnalǵan sharalar kesheniniń jobasyn jasady.
Qujatta búkil halyqty profılaktıkalyq tekserýmen qamtý, «Aýyl – El besigi» arnaıy jobasyn aıasynda densaýlyq saqtaý ınfraqurylymyn damytýdyń óńirlik perspektıvalyq josparlaryna sáıkes keminde 300 jańa MSAK nysanyn ashý; MSAK jumysyn halyqtyń qajetine baǵyttaý qarastyrylǵan.
«Atalǵan sharalardy iske asyrý úshin MSAK-ty qarjylandyrýdy 60% deıin arttyrý kózdelgen», - dedi birinshi vıtse-mınıstr.
Bastapqy býyn uıymdaryn úılestirý jáne kómek kórsetý úshin respýblıkalyq densaýlyq saqtaýdy damytý ortalyǵynyń bazasynda, óńirlik fılıaldarymen úzdik emhanalar bazasynda MSAK ortalyǵyn qurý usynylady.
Sonymen qatar, aýyl turǵyndaryn medıtsınalyq kómekpen tolyq qamtý úshin Memleket basshysynyń tapsyrmalaryna sáıkes «Aýyldyń saýlyǵy – El baılyǵy!» ulttyq jobasy daıyndalady.
Ol úshin arnaıy dıagnostıka men emdeý ádisterin paıdalana otyryp, aýdandyq aýrýhanalarda mamandandyrylǵan medıtsınalyq kómekti damytý jáne nyǵaıtý; aýdanaralyq mamandandyrylǵan bólimshelerdi ashý josparlanýda. Sonymen qatar, birinshi vıtse-mınıstrdiń aıtýynsha, aýylda medıtsınalyq kómek kórsetý úshin jyljymaly medıtsınalyq keshenderdi satyp alý jalǵasady, jyljymaly dárihana pýnktteriniń jumysy uıymdastyrylady. Budan basqa, aýylda kadrlyq áleýetti arttyrý maqsatynda jalpy praktıka dárigeri ınstıtýty odan ári qoldaý tabady, beıindi mamandyqtar boıynsha qamtamasyz etý keńeıtiledi.
«Medıtsınalyq qyzmetkerlerdiń jalaqysyn kóterip qana qoımaı, qosymsha áleýmettik qoldaý kórsetemiz. Nátıjesinde aýyldarda aýrý men ólim-jitim deńgeıi tómendeıdi, medıtsınalyq kómektiń qoljetimdiligi artady», - dedi M. Shoranov.
Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń nazaryndaǵy kelesi baǵyt – medıtsınalyq JOO-da beıindi maman daıarlaýdy, qazirgi zamanǵy aqparattyq ınfraqurylym qurý, eldiń bıologııalyq qaýipsizdigi máselelerin júıeli sheshý, sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq qyzmetti kúsheıtý. Elimizdi, tipti búkil álemdi ábigerge salǵan koronavırýs ınfektsııasyna baılanysty epıdemıologııalyq jaǵdaı birqatar ózekti problemanyń betin ashty.
Sondyqtan SES qyzmetin kúsheıtý maqsatynda Almaty qalasynda juqpaly aýrýlar men epıdemıologııanyń ulttyq ortalyǵyn qurý, materıaldyq-tehnıkalyq jáne kadrlyq áleýetin arttyrý josparlanýda.
«Ortalyq epıdemıologııalyq boljaý jáne áreket etý júıesin qalyptastyrýǵa jetekshilik etedi. Sanıtarlyq-epıdemıologııalyq qadaǵalaý men baqylaýdy damytý jospary ázirlenedi», - dep naqtylady M. Shoranov.
Densaýlyq saqtaý mınıstrligi SES-ti zamanaýı aqparattyq júıemen qamtamasyz etý, epıdemıologııa jáne gıgıena boıynsha «Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý» bakalavrıatynyń úshinshi kýrs stýdentterin beıimdeý jáne elimizdegi medıtsınalyq JOO-da qysqa merzimdi jáne orta merzimdi negizde epıdqyzmet kadrlaryn daıarlaý boıynsha jumys júrgizýdi usynady.
«Atameken» UKP Basqarma tóraǵasynyń orynbasary ıÝlııa ıAkýpbaeva salany ınvestıtsııalaýǵa jaqsy jaǵdaı jasaý úshin medıtsınalyq bıznesti damytý jolyndaǵy kedergilerdi joıý, medıtsınalyq uıymdarmen uzaq merzimdi kelisimsharttarǵa kóshý qajettiligi týraly pikir bildirdi.
Profılaktıkalyq medıtsına akademııasynyń prezıdenti Almaz Sharman, óz kezeginde, SES qyzmetin nyǵaıtý jónindegi bastamany qoldap, ult densaýlyǵyna qaýip tóndiretin qazirgi jáne jahandyq syn-qaterlerge tek osylaı jaýap bere alatynymyzdy atap ótti.
Ol sanıtarlyq-epıdemıologııalyq qyzmettiń kadrlyq áleýetin qalpyna keltirý úshin tek kafedralardy ǵana emes, jalpy sanıtarlyq-gıgıenalyq fakýltetterdi qalpyna keltirýdi usyndy.
A.Sharmannyń pikirinshe, MSAK-ty damytýǵa erekshe nazar aýdarý - bul der kezinde qabyldanǵan mańyzdy sheshim, biraq onyń aıtýynsha, MSAK úshin birinshi kezekte kadr jetkilikti bolýy tıis – bilikti ekonomıs, dáriger, basqarýshy jáne basqa da mamandar.
Qazaqstan reprodýktıvti medıtsına qaýymdastyǵynyń prezıdenti, akýsher-gınekolog, medıtsına ǵylymdarynyń doktory, professor, QR UǴA akademıgi Vıacheslav Lokshın óz kezeginde, densaýlyq saqtaý basqarmalary qazirgi kezeńde shynymen de ornyn joǵaltyp jatqanyn jáne bul máselede korporatıvtik basqarý kómekke kele alatynyn atap ótti. Alaıda, bul mehanızmdi bir óńirde pılottyq rejımde engizý qajet, dep esepteıdi belgili reprodýktolog.
«Búginde emhana men aýrýhana arasyndaǵy ózara is-qımyl óte kúrdeli, keıde patsıentti aýrýhanaǵa aýystyrýdyń ózi problema bolady, munda naqty úılestirý qajet. MSAK-ty damytý isine densaýlyq saqtaý salasyndaǵy jeke sektordy tartý, medıtsınalyq kómektiń sapasyna laıyqty saraptama júrgizý, FAP-tardy qalpyna keltirý qajet, óıtkeni feldsher men akýsher -bul aýyldyq densaýlyq saqtaýdyń negizi», - dedi V.Lokshın.
Qoǵamdyq tyńdaý barysynda qatysýshylar usynys, tilekterin ortaǵa saldy. Jalpy, qatysýshylar M. Shoranov aıtqan Densaýlyq saqtaý júıesindegi reformalardy qoldady.
