QR Bas prokýratýrasy «Dintaný negizderi» pániniń oqytylý tıimdiligine kúmán keltirdi
«Búginde dinı saýattylyqty arttyryp, teris aǵymdardyń yqpalynan azamattardy oqshaýlaý baǵytynda memleket tarapynan túrli sharalar júzege asyrylýda.
Bul jumystar qazirgi tańda, qazaqstandyq qoǵamda dinı radıkalızm kórinis berip jatqanda úlken mańyzǵa ıe. Sońǵy kezder dinı senimdegi turǵyndar sany da artqan», - deıdi Samat Nysanbaev Bas prokýratýranyń saıtynda jarııalanǵan maqalasynda. Din isteri boıynsha agenttiktiń tapsyrysy boıynsha «Ashyq qoǵam» dinı zertteýler halyqaralyq ınstıtýty» qoǵamdyq qory 2013 jyldyń sońynda júrgizgen saýalnamalar nátıjesi boıynsha oǵan qatysqandardyń 80% qudaıǵa senetindikterin bildirgen. Orta bilim berýdiń Memlekettik jalpyǵa mindetti standarttaryna sáıkes 9 synypqa arnalǵan «Dintaný negizderi» kýrsy boıynsha tıptik oqý baǵdarlamasy ázirlenip, bekitildi. Bul fakýltatıvtik kýrstyń maqsaty - jastar boıynda jalpyadamzattyq gýmanıstik jáne rýhanı qundylyqtardy qalyptastyrý, dinı saýattylyqtaryn arttyrý, radıkaldy dinı ıdeıalardy qabyldamaýǵa úndeý bolyp tabylady. Bul pánge aptasyna 1 akademııalyq saǵattan jylyna 34 saǵat bólingen. «Bilim berý uıymdarynda «Dintaný negizderi» kýrsynyń oqytylý máselelerin retteıtin normatıvti bazany zerdeleý nátıjesi atalǵan kýrs boıynsha Bilim jáne ǵylym mınıstrligi tarapynan osy pándi oqytý sapasyn qamtamasyz etý boıynsha tolyqqandy sharalar qolǵa alynbaǵan degen qorytyndy jasaýǵa negiz boldy. Atap aıtqanda, búginde bul pánnen bilim beretin muǵalimderdiń biliktiligine qoıylatyn naqty talaptardyń belgilenbeýi de soǵan dálel», delingen maqalada. Bas prokýratýrada atap ótkendeı, orta mektepterdiń ákimshiligi muǵalimderdi jumysqa alǵanda tek 2010 jyly Mınıstrlikten kelgen nusqaýlyq-ádistemelik hatty basshylyqqa alady, onda kýrsty júrgizetin muǵalimniń mindetti túrde joǵary sanatty bolýy kerektigi jazylǵan. Sondaı-aq oqytýshylar 5 jylda bir ret tıisti qaıta daıarlaý kýrstarynan ótip, sáıkes sertıfıkat alýlary tıis. Alaıda elimizdiń keı aımaqtarynda qaıta daıarlaýdan ótpegen muǵalimder dintaný páninen sabaq beredi. Máselen, Aqtóbe oblysynyń 291 oqytýshysynda, Shyǵys Qazaqstan - 120, Pavlodar - 55, Batys Qazaqstan oblystaryndaǵy 16 muǵalimde tıisti sertıfıkattar joq. «Bul kýrsty oqytýǵa arnalǵan ádistemelik quraldardyń jaıy alańdatady. «Dintaný negizderi» oqýlyǵy 2011 jyly shyqqanyna qaramastan, keı tustary eldegi dinı qatynastar salasyna sáıkes kelmeıdi, alaıda bul oqýlyq áli kúnge deıin paıdalanylyp keledi», - dep jazady Samat Nysanbaev. Osylaısha, oqýlyqta «Dinı senim erkindigi men dinı birlestikter týraly» Zańǵa silteme jasalǵan, biraq ol «Dinı qyzmet jáne dinı birlestikter týraly» Zań qabyldanǵan soń kúshin joıǵan. Sońǵy ýaqytta burys áreketteri keń tarap ketken teris dinı aǵymdar týraly aıtylatyn aqparattar kólemi de az. Oqýlyq mazmuny «Dintaný negizderi» kýrsy boıynsha tıptik oqý baǵdarlamasyna da sáıkes kelmeıdi. Oqýlyqta dinı ekstremızm men terrorızmniń álemde taralý tarıhynan, olarǵa qarsy turý tásilderinen t.b. habardar etetin taqyryptyq bólim joq. Eldiń basty qadaǵalaý organy atap kórsetkendeı, kóptegen orta mektepter oqýlyqtarmen qamtamasyz etilmegen. Mysaly, Jambyl oblysy mektepteriniń muǵalimderi men oqýshylary tek 57,7%, al Aqtóbe oblysynyń mektepteriniń oqýshylary 65% ǵana oqýlyqtarmen qamtamasyz etilgen. «Joǵaryda atap ótilgen jaǵdaılarǵa baılanysty atalmysh oqý kýrsynyń jastardyń dinı saýattylyǵynyń arttyratyn tıimdi mehanızm retinde qoldanylýy, olardyń arasynda radıkaldy dinı ıdeologııanyń taralmaýynyń aldyn alýy ekitalaı», - dep túıindedi Bas prokýratýra Departamentiniń bólim prokýrory.
