QR AShM EAEO-nyń sút boıynsha reglamenti otandyq óndirýshilerge ne beretinin aıtty
Mınıstrliktiń qoǵammen baılanys jónindegi basqarmasynyń túsindirýinshe, atalmysh tehnıkalyq reglament 2013 jyly Eýrazııalyq ekonomıkalyq komıssııa keńesiniń №67 sheshimimen qabyldanǵan. Ol ekonomıkalyq odaqqa múshe elderdiń aýmaǵynda sút jáne sút ónimderiniń qaýipsizdigin qamtamasyz etip, sapasyn arttyrýǵa baǵyttalǵan.
Jańa talaptarǵa saı, 2020 jyldyń 1 qańtarynan bastap sút ónimderin óndirý úshin paıdalanylatyn shıki sút, shıki maısyzdandyrylǵan sút, shıki kilegeıler quramyndaǵy MAFAM (mezofıldi aerobty jáne fakýltatıvti anaerobty mıkroorganızmder kólemi) jáne somatıkalyq jasýshalardyń eń joǵary kórsetkishteri engiziledi. Mınıstrlik bul súttiń tazalyǵyn, qyshqyldyǵyn, tyǵyzdyǵyn, maılylyǵyn jáne taǵy basqa kórsetkishterdi muqııat baqylap otyrýǵa múmkindik beretinin alǵa tartady.
AShM aqparatyna sáıkes, Qazaqstan otandyq sút óndirisi salasyn osy talaptarǵa sáıkestendirý úshin jańǵyrtý jumystaryn júzege asyryp keledi. Osyǵan deıin otandyq sút óndirýshilerdi qoldaý maqsatynda Qazaqstanda jańa talaptardy engizý merzimi 2 ret keıinge shegerilgen (aldymen 2017 jyldyń 1 shildesine deıin, keıin 2020 jyldyń 1 qańtaryna deıin).
«Mundaı sheshimdi qabyldaýǵa birneshe faktor áser etti. Birinshi kezekte – elimizdegi shıkizat bazasynyń tolyq damymaýy. Búgin de qaıta óńdeletin súttiń 70 paıyzdan astamy qazaqstandyqtardyń qosalqy jeke sharýashylyqtarynda óndiriledi. ıAǵnı, basym jaǵdaıda mundaı shıkizattyń sapasy tómen. Óıtkeni jeke aýlalarda sanıtarlyq-veterınarlyq is-sharalar ýaqytyly júrgizilmeıdi. AShM bul máseleni sheship, sapaly shıkizat kólemin arttyrý úshin taýarly-sút fermalaryn qurý jumystaryna basymdyq berýde. Atap aıtqanda, sútti mal sharýashylyǵyn damytý baǵdarlamasy sheńberinde ónerkásiptik jáne otbasylyq úlgidegi taýarly-sút fermalarynyń sany óspedi. Sondaı-aq, 120 myń gektar jerge sýarý júıelerin salý arqyly taýarly-sút fermalaryn shyryndy jemmen qamtamasyz etý qarastyrylǵan», - dep habarlaıdy mınıstrlikten.
Vedomstvonyń jospary boıynsha, elde aldaǵy 5 jyl ishinde 244 otbasylyq jáne 95 ónerkásiptik úlgidegi taýarly-sút fermalary salynady. Búgingi kúnniń ózinde jalpy qýaty 989 bas bolatyn 10 otbasylyq taýarly-sút fermasy (Aqmola, Aqtóbe, Almaty, Jambyl, Soltústik Qazaqstan jáne Túrkistan oblystarynda), sondaı-aq Pavlodar jáne SQO-da 2 ónerkásiptik taýarly-sút fermasy qurylǵan. 2019 jyly 12 sút qabyldaý pýnkti ashylyp, 328,5 mln teńge kóleminde 19 daıyndaýshyǵa sýbsıdııa berilgen.
Qazirgi tańda sútti mal sharýashylyǵyn damytý baǵdarlamasy sheńberinde birqatar shara qolǵa alynǵan. Atap aıtqanda, sút óndirisi salasyndaǵy zákirli kooperatsııalardy damytý, taýarly-sút fermalaryn, kooperatıvterdi, sút qabyldaý pýnktteri men daıyndaý uıymdaryn tehnıkalyq jaraqtandyrý boıynsha memlekettik qoldaý sharalary júrgizilýde. Sondaı-aq, taýarly sút jáne otbasylyq fermalardy salýǵa arnalǵan shyǵyndardy sýbsıdııalaý, saladaǵy bilimdi arttyrý úshin oqý fermalaryn qurý jáne basqa da qoldaý sharalary qarastyrylǵan. Qazaqstannyń sút ónimderi salasynyń EAEO qaýipsizdik talaptaryna sáıkes keltirý boıynsha ázirlengen jol kartasy da iske asyrylyp jatyr. Bul qujatty «Qazaqstannyń sút odaǵy» zańdy tulǵalar birlestigi BUU-nyń Azyq-túlik jáne aýyl sharýashylyǵy uıymy (FAO), Eýrazııalyq qaıta qurý jáne damý bankimen birlese ázirlegen.
Jol kartasyna sáıkes shıkizatty baqylaýdyń zerthanalyq bazasy men tájirıbesin jetildirý, sútti ákelýshilerge EAEO tehnıkalyq reglamentteriniń talaptaryna ótýdi túsindirý jáne daıyndaý josparlanǵan. Bul jumys qazir de belsendi júrgizilýde.
Sonymen birge, bıyl jeltoqsanda QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi men Germanııanyń Federaldyq azyq-túlik jáne aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi arasynda sút salasy jónindegi arnaıy jobany iske asyrý jónindegi birlesken ótinishke, «German-Qazaqstan agrarlyq-saıası dıalog» jobasy boıynsha eki qujatqa qol qoıý kózdelgen. Osy sharalardyń mańyzdy bóligi - sútti mal sharýashylyǵy salasyndaǵy joǵary bilikti kadrlardy daıarlaý.
QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń bastamasymen EAEO jáne Agroónerkásiptik saıasat jónindegi keńeste Aýyl sharýashylyǵy mınıstrleriniń deńgeıinde Qazaqstan úshin sút shıkizatyna mıkrobıologııalyq kórsetkishterge qoıylatyn talaptaryna ótý kezeńin 5 jylǵa deıin uzartý máselesi talqylanady.
