Qostanaılyq ardager Nursha Hákimov: «1945 jyly men Venada Shtraýstyń beıitine gúl qoıǵan edim»
«Qyzyl Armııa qataryna men 1942 jyldyń jeltoqsan aıynda Qostanaı oblysy, Sarykól aýdanynan shaqyryldym, - deıdi ardager. - Qyzmetimdi Tallın jaıaý ásker ýchılışesinde kýrsant retinde bastadym. 1943 jyly maýsym aıynda túlekterden 14-shi gvardııalyq áýe-desant brıgadasy quryldy. Bizdi Máskeý túbindegi Vladımır oblysy, Kırjach qalasyna jiberdi. Soǵystyń aıaqtalar ýaqyty jaqyndaǵan saıyn Sovet áskeriniń Vısladan Oderge deıingi aýqymdy shabýyldary iske asa bastady. Osyǵan oraı, bizdiń brıgada da Polshadaǵy Belarýs shebiniń 1-shi jáne 2-shi maıdany qol astyna ótti. Gıtlerlik basshylyq Vengrııanyń ońtústik-batysyndaǵy 3-shi Ýkraın áskerı maıdan shebine tankimen kúshti soqqy bergen soń, bizdiń top osy baǵytta óz urysyn jalǵastyrdy. Brıgadamyzdyń aty 345-shi gvardııalyq áýe-desanttyq atqyshtar polki bolyp ózgertildi. Polkimiz 1945 jyldyń qańtarynan Vengrııa men Avstrııa aýmaǵynda jaýmen soǵysty».
Jaýynger Nursha Hákimov Býdapesht pen Venany alý kezindegi joryqtarǵa qatysqan.
«Biz fashısterdiń tylynan shebinen jaýdyń terrıtorııasyna shyqtyq. Sodan keıin Rede qalasynan soltústikke qaraı oń kılometr jyljydyq, - dep eske alady N.Hákimov. - Ormanda, joldyń boıyna torýyl qurdyq. Joldyń boıyna aldyn-ala daıyndalǵan sym temirlerdiń ushtaryn aǵashtarǵa baılap, tarttyq. Tuzaqqa birinshi mototsıkl júrgizýshisi tústi. Onyń sońyndaǵy jeńil avtokólik sym temirge jetpeı toqtap úlgerdi. Avtokólik júrgizýshisi kólikten atyp shyǵyp, ashýly kúıde sym temirdi shaba bastady. Bizdiń jaýyngerler buta arasynan shyǵyp: «Qolyńdy kóter!» degen buıryq berdi. Kólikte baılanys ofıtseri bolǵan eken. Odan karta jáne taǵy basqa qujattar alyndy. Osy qujattardan Redege jańa bólimshelerdiń jiberiletini málim boldy. Bul aqparat bizdiń komandırlerge óte jaqsy kómektesti».
1945 jylǵy naýryzdyń 24-i kúni tús aýa atý alańynyń durys qurylmaǵany úshin polkimizdiń qorǵanys shebine soǵys alańynan 20 kılometrge keıin sheginýine týra keldi. Qorǵanys shebi, qorǵanys pýnktteriniń prıntsıpi boıynsha salyndy. Fashıster birneshe márte shabýyldan soń, qorǵanys pýnktinen ótip, shtab polkine jaqyndady. Polk komandıri Mıhaıl Kotlıarov aınaldyra qorǵanys shebin uıymdastyrdy. Qarsylas jaq transheıa arqyly blındajǵa qaraı jyljyp, polktiń gvardııalyq baıraǵyna qaýip tóndirdi. Ony kúzetip otyrǵan saqshy aýyr jaralanǵan. Osy ýaqyt aralyǵynda bólimsheniń sarbazdary kelip, jaýdyń alqymynan alyp, óz jaqtastaryna kómekke kelip úlgeredi. Jaý áskeri maıdan alańynda óziniń 30 jaýyngeri men janyp ketken eki tankisin tastaı qashady.
«Ivan Shýlenkov ekeýmiz úshin osy urys sońǵy bolýy múmkin edi, - deıdi sol kezdegi qorqynyshty sátterdi eske alǵan ardager. - Sebebi osy shaıqas barysynda biz snarıad qalqasynda tyǵylyp otyrǵan jaýdyń eki avtomatshysyn baıqamaı qalǵan edik. Al olardy kórgenimizde óte kesh boldy. Bizge qaraı eki myltyqtyń úńireıgen qara aýzy qarap turdy. Odan arǵysy kınodaǵydaı óte shyqty. Bizdi bireý qalqalaǵandaı boldy. Al birneshe sekýndtardan keıin jerde eki gıtlershiniń óligi jatty. Osy jaýyngerdiń arqasynda biz nemis avtomatshylarynan aman qaldyq. Bul - aǵa serjant Vasılıı Baryshev edi».
1945 jylǵy sáýirdiń 13-inde Vena gıtlershilerden tolyqtaı tazartyldy. Máskeý Úshinshi Ýkraın maıdanynyń áskerine salıýt berdi. Venany alý operatsııasyna qatysqany úshin Nursha Hákimov medalmen marapattalyp, al onyń dıvızııasyna «Venalyq» atty qurmetti ataq berildi.
«Venany bosatqannan keıin bizdiń dıvızııa Vengrııanyń opera teatrynda boldy. Onda álemge áıgili kompozıtor Iogann Shtraýsqa gúltáj qoıdyq», - deıdi N. Hákimov.
Sáýirdiń 18-inde Sankt-Pelten qalasynyń túbinde jaýynger Nursha Hákimovty nemis snaıperi vıntovkadan atyp, keýdesinen aýyr jaraqattady. Biraq ol aman qaldy. Soǵys aıaqtalǵan soń da N.Hákimov Sovet Armııasynyń quramynda qyzmette bolyp, Ýkraına men Belorýssııanyń terrıtorııasyn banderashylar men vlasovshylardan tazartty.
Aqsaqal UOS-nyń mereıtoıyn óziniń úlken otbasynyń ortasynda ıaǵnı, tórt balasy jáne 14 nemeresimen, 3 shóberesimen qarsy almaqshy.
