Qorshap alyp, bıleı ber: Aqtóbede turǵyn úı keshenderi nege qymtanyp otyr
AQTÓBE. KAZINFORM — Aqtóbe qalasynda jańadan boı kóterip jatqan shaǵyn aýdanda turǵyn úıler óz aýlalaryn qorshap, kólik qana emes, adamdardyń júrýine tyıym salyp jatyr. Qazirgi kezde qala ákimdigi túsken shaǵym boıynsha monıtorıng júrgizetinin aıtqanymen, naqty sanyn kórsete almady. Kazinform tilshisi qalany aralap, ondaǵy jaǵdaıdy kórdi.
Aqtóbe qalasyndaǵy Batys-2, qazirgi Altyn orda shaǵynaýdanynda qurylys áli kúnge deıin jalǵasyp jatyr. Munda birneshe qurylys kompanııasy ózine tıesili jerde úı salyp, árqaısysyna ataý beredi.
Qazirgi kezde sol turǵyn úı keshenderi turǵyndardyń qaýipsizdigi úshin degen jeleýmen temir, keıbiri beton qorshaý jasap alǵan. Bul keıde adamdardyń erkin qozǵalysyna kedegi keltirip tur. Eń aldymen Aqtóbe oblystyq tótenshe jaǵdaılar departamentinen mán-jaıdy suradyq.
Qorshaý kedergi keltirmeýi tıis
2022 jyly QR Tótenshe jaǵdaılar mınıstriniń buıryǵymen «Órt qaýipsizdigi qaǵıdalary» bekitilgen. Onda ǵımarattarǵa, qurylystarǵa, ashyq qoımalarǵa, syrtqy órt sóndirý satylaryna jáne órtke qarsy sýmen jabdyqtaý kózderine aparatyn joldar, ótpeler men kireberister jaramdy kúıde jáne órt tehnıkasynyń ótýi úshin qoljetimdi etip ustalatyny, al qysta qardan tazartylatyny aıtylǵan.
Ǵımarattar men qurylystardyń aýmaǵyna ótý jolynda órt sóndirý tehnıkasynyń ótýine kedergi keltiretin shlagbaým, qaqpa men qorshaý ornatý kezinde bul quraldar órt sóndirý tehnıkasynyń kedergisiz ótýi úshin buǵattan bosatylý jáne (nemese) qulyptan ashylý, sondaı-aq ashyq kúıde bolý múmkindigimen mynadaı tásilderdiń birimen qamtamasyz etiledi:
— arnaıy tehnıkalyq quraldardy qoldanbaı qolmen ashý;
— personaldyń táýlik boıy kezekshiligimen turaqty beketti uıymdastyrý.
Joldar men ótpelerdiń jóndelýi týraly nemese órt tehnıkasynyń ótýine kedergi keltiretin basqa da sebepter boıynsha olardy paıdalanýǵa jaýapty uıym shyǵý aýdanynda osy joldar men ótpeler bar memlekettik órtke qarsy qyzmet organdaryna ýaqtyly habarlaıdy.
Joldy jabý kezeńinde aınalyp ótý baǵytynyń kórsetkishteri belgilenedi nemese joldyń jóndeletin ýchaskeleri arqyly ótkelder nemese ótpeler uıymdastyrylady.
Aqtóbe oblystyq TJD osy buıryqty negizge alyp, jergilikti atqarýshy organmen birge monıtorıng júrgizip turady.
— Ár úıdi qarap, sodan keıin ǵana saı nemese saı emes dep aıta alamyz. Eger jobalyq-smetalyq qujatta aýlasy qarastyrylsa, ol órt qaýipsizdigi erejesine qaıshy kelmese, onda bolady. Sonymen birge shlagbaým ornatýdyń óz erejesi bar. Aýla aldyndaǵy dúńgirshikte sol shlagbaýmdy ashyp, jaýyp otyratyn adam bolsa, qondyrýǵa ruqsat. Pýltpen basqarý durys emes. Reıdke shyǵamyz, anyqtaımyz. Órt sóndirý jumystary kezinde beton qoıylyp, aýla temirmen qorshaýly bolsa, hattama toltyryp, ınspektorlar alyp tastaýdy talap etedi. Ondaı problema bar. Órt sóndirý kólikteri kishkentaı emes, keıde kedergige tap bolady. Mınýt emes, sekýndtyń ózi qymbat bolǵan kezde esh kedergi bolmaýy tıis, — dedi Aqtóbe oblystyq TJD Memlekettik órt baqylaý basqarmasy bastyǵynyń orynbasary Nurhat Qyldybaev.
Onyń aıtýynsha, adamdar kóbine bala qaýipsizdigin oılap, kólikke shekteý qoıady.
Qorshaý — qaýipsizdik
Al PIK, MIB jáne kondomınıým kóbine turǵyndardyń talap-tilegin oryndaıdy. Turǵyndar óz aýlasyndaǵy qaýipsizdikti basty orynǵa qoıady.
— Ózim 2015 jyldan beri turatyn úıde kondomınıým tóraǵasymyn. Turǵyn úı aýlalaryn qurylys kompanııasy salyp ketken. Tehnıkalyq qujatqa engizilgen, kondomınıýmǵa tapsyryldy. Júrip-turýǵa kedergi bolmasan dep mektepke barar jolǵa esik salyp qoıdyq. Esik saǵat 7:00–de ashylady, keshki 20:15–te jybylady. Oqýshylardan bólek muǵalimderdiń de shyqqanyn kútemiz. Senbi, jeksenbi kúnderi ashpaımyz. Nege? Sebebi mas adamdar, buzaqylar eki ortada bezip júre beredi. Bul bizdiń qaýipsizdigimiz úshin qajet. Kólik te, velosıped te aýlada tur. Urlyq bolǵannan ózinde jabyq tursa qasha almaıdy, biz de kórip úlgeremiz. Eger aýla bolmasa, kez kelgen adam kirip, shyǵyp júredi. Buǵan deıin kólikter tonaldy, turǵyndarǵa shyǵyn keltiredi. Sodan keıin ǵana jabyldy, — dedi «Kórkem» kondomınıýmynyń tóraǵasy Erlan Seıtmambetov.
Bul aýla esigi balalardyń jazǵy 3 aı demalysynda da jabyq turady. Turǵyndar esirtki jasyratyndar men kúdikti adamdardan qorqatynyn aıtyp, osyndaı ortaq ereje qabyldanǵan.
— Aǵash túbin, qorshaý mańyn jaǵalaıtyn adamdar kóbeıip ketti. Men únemi ýchaskelik polıtsııaǵa habar berip otyramyn. Kúdiktilerdi kórsem, «ne istep júrsińder» dep suraımyn. Olar «kilt joǵaltyp aldyq» dep aıtady. Sondyqtan qorqamyz. Qorshaýdyń bıiktigi 1 metr 20 sm. Qamal salýdy suraǵandar boldy, biraq ol talapqa qaıshy, — dedi Erlan Seıtmambetov.
Qorshaýlar bolmaýy tıis — depýtat
Oblystyq máslıhat depýtaty, «Pandýs OK» JShS quryltaıshysy Shahan Joldasbaev birinshi turǵyndardyń ótinishi men qaýipsizdigi eskerilgenimen, qorshaýlar úlken kedergi ekenin aıtyp berdi.
— Keıbir adamdar páterdi úıdiń aýlasy qorshalǵan, qaýipsiz dep satyp alady. Qurylys kompanııasynan sony talap etedi. Syrt adamdardy da túsinýge bolady. Mektepke baratyn adamdar týra jolmen júre almaı, qorshaýlarǵa tap bolady, aınalyp ótedi. Eki kózqaras bar. Qorshaý týraly sheshimdi kim shyǵaratynyn bilmeımin. Óz pikirimdi aıtsam, durys emes dep sanaımyn. Aýlalar ashyq bolýy kerek, adamdar kedergisiz ótýi qajet. Kólikter úshin shlagbaým qoıýǵa bolady, biraq adam óte almaıtyndaı qorshaý, «meniń aýlam, alańda ózge eshkim oınamaıdy» degen sheshim durys emes, — dedi Shahan Joldasbaev.
Qorshaýdy jaǵalaǵan oqýshylar
Aqtóbelikter qaladaǵy qorshaýlardyń kedergisin vıdeoǵa túsirip, áleýmettik jeli arqyly da taratyp jatyr. Onda oqýshylardyń qorshaýdan ótýi úshin qaýipti kedergini eńserip júrgenin anyq kórýge bolady.
Aqtóbe qalalyq turǵyn úı ınspektsııasy «Aqtóbe oblysynyń qalalary men eldi mekenderiniń aýmaqtaryn abattandyrýdyń qaǵıdalaryna» súıenip, qalalyq polıtsııa basqarmasynan suraýǵa nemese 102 nómirine qońyraý shalýǵa keńes bergen.
Sol kezde hattama toltyrylyp, zańsyzdyq anyqtalsa, ákimshilik jaýapqa tartylatyny jazylǵan.
Kazinform tilshisi Aqtóbe qalasynyń sáýlet jáne qala qurylysy bóliminiń basshysy Abylaı Gýmarovqa habarlasqanymen, ol suraqqa Ýrbanıstıka ortalyǵy jaýap beredi dep siltedi. Ortalyq suraqqa naqty jaýap bere almaı, zańdylyǵyn qaıta qarap shyǵýǵa ýaqyt surady.
Degenmen jobany bekitken kezde qorshaý bolsa, ol zańdy. Al jobada bolmasa, zańsyz. Biraq qorshaýǵa nege ruqsat berilgenin naqty aıta almady.
