Koronavırýstyń «omıkron» shtamy balalar arasynda qanshalyqty jıi kezdesedi
– Zýlfııa Ábdirahmanqyzy, aıtyńyzshy «omıkron» balalar arasynda qanshalyqty jıi kezdesedi?
– Koronavırýstyń «omıkron» shtamy KVI-diń basqa túrlerimen salystyrǵanda tez juǵady. Onyń ınkýbatsııalyq kezeńi óte qysqa. Eger buǵan deıin biz bes kún ishinde paıda bolǵan «delta» shtamy týraly aıtatyn bolsaq, onda «omıkronnyń» ınkýbatsııalyq kezeńi - ınfektsııadan bastap aýrýdyń damýyna deıin eki-aq kún. Basqa shtamdarda – 14 kúnge deıin. Balalarda SARS-CoV-2-niń basqa nusqalaryna qaraǵanda jıi anyqtalady.
– Bul jańa shtamm bala aǵzasy úshin qanshalyq qaýipti?
– Táýekel tobyna genetıkalyq, nevrologııalyq, júrek-qan tamyrlary aýrýlary, týa bitken júrek aqaýlary, semizdik, qant dıabeti, demikpe nemese basqa sozylmaly ókpe aýrýlary, anemııa, ımmýnosýpressııa, sondaı-aq bir jasqa deıingi balalar jatady.
– «Omıkronnyń» klınıkalyq kórinisi qandaı?
Negizgi sımptomdar – bas aýrýy, murynnan sý aǵý, qurǵaq jótel, murynnyń bitelýi, dene qyzýynyń 2-3 kún boıy kóterilýi, bulshyq ettiń aýyrýy. Sondaı-aq entigý, qusý, dıareıa bolýy múmkin. Inkýbatsııalyq kezeń 3-4 kún. «Omıkron» juqtyrǵan balalardyń 15% denesine bórtpe shyǵýy yqtımal. Sonymen qatar pnevmonııa men bronhıolıt damýymen ókpeniń zaqymdalýyn týdyrady. Infektsııa bir jasqa deıingi balalarda asa aýyr ótedi, óıtkeni pnevmonııa tez damıdy.
«Omıkrondy» juqtyrǵan kámeletke tolmaǵandardy aýrýhanaǵa jatqyzý qaýpi aldyn ala málimetter boıynsha, «delta» nusqasyna qaraǵanda 20 paıyz joǵary. Bul rette eń joǵary qaýip 5 jasqa deıingi balalarda (DDU derekteri boıynsha) tirkeldi. Balalar men jasóspirimder bronhıolıt, pnevmonııa sııaqty asqynýlarmen aýrýhanaǵa jatqyzylady. Jıi dıareıa, qusý baıqalady.
– Balany koronavırýstan qorǵaý úshin ata-analar ne isteý kerek?
– Birinshiden, qol gıgıenasy. Qolyńyzdy jıi jáne muqııat jýyńyz, ásirese kósheden kelgen kezde jáne tamaq isher aldynda. Sabyndap, ysyp kem degende 20 sekýnd jýý kerek. Kóshege shyqqanda ózińizben birge bakterııaǵa qarsy dymqyl maılyqtardy jáne dezınfektsııalaý quralyn alyp júrgenińiz abzal.
Ekinshiden, bala qolymen betin ustamaýy kerek. Sony qadaǵalańyz. Bul eresekter úshin de qıyndyq týǵyzady: Mamandardyń aıtýynsha, adamdar qolyn betine saǵatyna shamamen 15 ret tıgizedi eken. Ásirese, tyrnaǵyn tistegendi jaqsy kóretin balalarǵa erekshe nazar aýdarý kerek. Jaman ádetterden arylýdyń ýaqyty keldi.
Úshinshiden, eresekter koronavırýsqa qarsy vaktsına saldyrýǵa tıis. Sondaı-aq revaktsınatsııa jasatqan jón.
– Suhbatyńyzǵa rahmet!
