Koronavırýstan jazylǵandar tegin ońaltýdan ótý úshin ne isteýi kerek

ÓSKEMEN. QazAqparat – Ótken jyldyń qańtar aıynan bastap elimizde mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý (MÁMS) júıesi engizilgeni belgili. Arada bir jyldan astam ýaqyt ótse de, el arasynda osyndaı jańashyldyqty túsinbeı jatqandar az emes. Jurttyń MÁMS júıesine tólenetin jarnalarǵa, medıtsınalyq qyzmettiń sapasyna jáne qoljetimdiligine baılanysty saýaldary kóp. Osyǵan oraı QazAqparat tilshisi «Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qory» ShQO boıynsha fılıalynyń dırektory Ǵalymjan Ábilovpen suhbat quryp, talaı suraqtyń jaýabyn alǵan edi.

– Óńirde MÁMS qory arqyly búginge deıin qansha adam saqtandyrylǵan?

– Oblysta saqtandyrylǵan barlyq turǵyn sany – 1 362 205 adam. Olardyń ishinen MÁMS júıesi arqyly saqtandyrylǵan azamattardyń sany – 1 085 475-ke jetip otyr. Bul paıyzǵa shaqqanda 79,7% quraıdy. Biz saqtandyrylmaǵan adam sany boıynsha respýblıkada 7-shi oryndamyz.

– Oblys boıynsha qorǵa jınalǵan jarna somasy qansha?

– Shyǵys Qazaqstanda jınaqtalǵan jarnanyń jalpy somasy 2017 jyldan bastap 2021 jylǵy 30 shildege deıin 47 mlrd teńgeden asady. Al 2021 jylǵy qańtardan beri sanaǵanda shilde aıynyń sońyna deıin 14 mlrd teńgege jýyq aýdarym jasalǵan.

– MÁMS qory arqyly saqtandyrylǵan azamattardyń jekemenshik emhanalarǵa baryp qaralýyna múmkindik bar ma?

– Árıne, bolady. Mysaly, patsıentke bir zerthanaǵa analız tapsyrýǵa joldama berilse, onyń óz úıiniń mańaıyndaǵy nemese jumysyna jaqyn ornalasqan basqa zerthanaǵa baryp tapsyrýǵa quqyǵy bar. Qyzmetti alǵannan keıin Qordyń tólem júıesinde birlesip oryndaý sharty avtomatty túrde qalyptastyrylady. Basty shart – medıtsınalyq uıym MÁMS derekter bazasynda turýy jáne áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý boıynsha qyzmetter kórsetýi tıis. Bundaı mekemeler tizimin qordyń saıtynan (fms.kz) kórýge bolady.

– Qorǵa saqtandyrylǵan azamattardan qandaı aryz-shaǵym, ótinishter túsip jatady?

– 1406 Call-ortalyǵyna oblys boıynsha bıyl 20 539 qońyraý tústi. Qoldau 24/7 mobıldi qosymshasy arqyly 7 516 adam shaǵymdanǵan. Olardyń kópshiligi Semeı qalasynyń № 6 men № 7 emhanalaryna, Óskemenniń «Sol jaǵalaý» jáne № 1 medıtsınalyq mekemelerine qatysty syn aıtty.

– Óńirde medıtsınalyq qyzmettiń qoljetimdiligin arttyrý maqsatynda qandaı sharalar qolǵa alynyp jatyr?

– Jalpy MÁMS paketi: konsýltatıvtik-dıagnostıkalyq kómek, onyń ishinde baǵasy qymbat zerthanalyq qyzmet túrleri, TMKKK engizilmegen syrqattardy dári-dármekpen qamtamasyz etý, TMKKK paketine jatpaıtyn jaǵdaılarda josparly statsıonarlyq jáne statsınardy almastyratyn kómekpen qamtý, medıtsınalyq ońaltý jáne patsıent densaýlyǵyn qalpyna keltirýge baǵyttalǵan em-dom túrlerin qamtyp otyr. Memlekettik mekemelerde KT jáne MRT qyzmetterin kútý óte uzaq bolǵan jaǵdaıda, kezekti azaıtý maqsatynda jáne halyqqa osy qyzmetterdiń qoljetimdiligin arttyrý úshin medıtsınalyq uıymdar patsıentterdi bul qyzmet túrin kórsetetin basqa jeke uıymdarǵa jiberýi kerek. Kútý ýaqyty normatıvtik-quqyqtyq akti boıynsha 10 kúnnen aspaýy qajet.

– Koronavırýs juqtyryp alǵan azamattar ońaltýdan ótý úshin ne isteýi kerek?

– Eń aldymen, ózińizdiń emdeýshi dárigerińizge habarlasyńyz. Ol ońaltý dárigeriniń nemese mýltıdıstsıplınarlyq toptyń keńesine joldama beredi. Sol jaqtaǵy mamandar jaǵdaıdy baǵalaıdy jáne qalpyna keltirý sharalarynyń qajetti kýrsyn tańdaıdy. Olar tynys alýdy qalypqa keltirýge, asqynýlardy azaıtýǵa, ómir súrý sapasyn arttyrýǵa jáne mazasyzdyq pen depressııa belgilerin jeńildetýge baǵyttalǵan. Kórsetilimder bolǵan kezde úıde emdelgen jáne medıtsınalyq uıymdarǵa júginbegen azamattar da ońaltýdan óte alady.

– Áńgimeńizge kóp rahmet!