Koronavırýs juqtyrǵandardyń 85 paıyzy medıtsına nazarynan tys qalýy múmkin – dáriger

ALMATY. QazAqparat – Qazaqstan medıtsınalyq úzdiksiz bilim berý ýnıversıtetiniń mıkrobıologııa, vırýsologııa jáne jalpy ımmýnologııa kafedrasynyń professory, dotsent, medıtsına ǵylymdarynyń kandıdaty Raýshan Tesova-Berdalına COVID-19 aldyn alý jáne emdeý sharalary týraly aıtyp berdi, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Raýshan Tesova-Berdalına eń aldymen vırýstyń aýyr túrin qalaı anyqtaýǵa bolatynyn aıtty.

«KVI aýyr túrin anyqtaý sonshalyqty qıyn emes. Eger dene temperatýrasy 38 gradýstan túspeı qoısa jáne JRVI belgileri bilinse, ol syrqattyń aýyr túri. Odan bólek jótel, entigý paıda bolyp, tábet joǵalsa, birden dárigerge júginý qajet. Sondaı-aq, sozylmaly aýrýy bar adamdarda syrqat aýyr júredi. Qant dıabeti, arterııalyq gıpertenzııa, júrek aýrýy bar adamdardyń jaǵdaıy KVI kezinde qıyndaı túsedi», - deıdi ol.

Onyń aıtýynsha, sımptomsyz naýqastar vırýs tasymaldaýshy bolǵandyqtan olardy oqshaýlaǵan durys.

«Búginde alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek júıesi tıimsiz. Aýrýdyń anyqtalýy men adamdardyń júginýi bar bolǵany 14 paıyz, sáıkesinshe, shamamen 85 paıyz naýqas medıtsına nazarynan tys qalýy múmkin. Adamdarda aýrýdyń belgisi bilinbeýi múmkin, degenmen olar vırýs tasymaldaýshy bola alady. Ony tek zerthanalyq taldaý arqyly ǵana anyqtaı alamyz. Biraq, eger adamdar únemi medıtsınalyq tekseristen ótse mundaı jaǵdaı bolmas edi. Sozylmaly aýrýlary bar adamdardyń ımmýndyq júıesi durys istemeıdi. Sóıtip olar osy ınfektsııanyń sımptomsyz tasymaldaýshylary bolady. Eger ol naýqas osyny biletin bolsa, onda mindetti túrde oqshaýlanyp, maska taǵýy qajet», - deıdi professor.

Sóz arasynda, ol maska taǵý tártibine de toqtaldy.

«Maska taǵyp júrýge mindettimiz. Bul búgingi kúnniń basty sharty. Maska - medıtsınalyq qural. Ol sonaý XIV ǵasyrdan beri qoldanylyp keledi. Oba, basqa da juqpaly aýrýlar kezinde qoldanyla bastaǵan. Sodan beri óziniń tıimdiligin kórsetti. Koronavırýs tynys joldary arqyly juǵatyndyqtan maska taqqan jón. Naýqas túshkirip, sóılegen kezde, ol aýaǵa taraıdy da 20-30 mınýttan keıin aınalasyndaǵy zattarǵa qonady. Jalpy vırýsttyń ózi aýada 25 mınýttaı ómir súredi. Osy ýaqyt aralyǵynda biraz adamǵa jýǵýy ábden múmkin. Sondyqtan qoǵamdyq oryndarda, avtobýsta maska taǵý kerek. Bir rettik maskany ekinshi ret taǵýǵa bolmaıdy, al matadan tigilgen maskany bir ret qoldanǵannan keıin kir sabynmen jaqsylap jýǵan durys. Qazir adamdar maskaǵa spırt seýip alady eken. Bul durys emes. Tynys alý joldaryn zaqymdaısyzdar. Taǵy bir aıtarym, maskany durys taqqan jón. Ol aýyz ben muryndy tolyq jaýyp turý kerek.Ózderińiz baıqasańyzdar kóshedegi adamdardyń basym bóliginde maska tek aýzyn jaýyp turady, murny ashyq»,– dep qosty ol.

Dáriger densaýlyqty nyǵaıtý úshin kóbirek qozǵalyp, taza aýada júrip, jaqsy tamaqtaný kerektigin aıtty.

«Qazir karantın jaǵdaıy bolǵan soń adamdardyń kópshiligi úıinen shyqpaı otyr. Keıbiri keńsede jumys isteıdi, ıaǵnı qozǵalys az. Bul adam densaýlyǵyna keri áser etedi. Azamattarǵa taza aýada serýendep, kóbirek qozǵalýǵa keńes beremin. Odan bólek, 7-8 saǵat uıyqtaǵan abzal, al koronavırýstan jazylyp shyqqan adamdar kúndiz de uıyqtaýlary kerek.Sondaı-aq, boıyńyzǵa kúsh- qýat beretin nárli taǵamdardy qabyldaǵan jón», - deıdi Raýshan Tesova-Berdalına.