Koronavırýs: DDU pandemııany toqtata alatyn úsh faktordy atady
Koronavırýs juqtyrǵandar sany 19 mıllıonnan asqan memleketter qataryna AQSh, Úndistan jáne Brazılııa kiredi.Sonyń ishinde, AQSh vırýs juqtyrǵandar men qaıtys bolǵandar sany boıynsha kósh bastap tur.
Bul elde qazirgi tańda indet juqtyrǵandar sany 76 mıllıonǵa jýyqtasa, qaıtys bolǵandar sany 897 myńǵa jetken.
Іndet juqtyrǵandar sany boıynsha ekinshi orynda Úndistan memleketi tur. Bul elde COVID-19 anyqtalǵan jaǵdaılar sany 42 mıllıonǵa jýyqtaǵan, al vırýs juqtyrý saldarynan qaıtys bolǵandar sany 500 myńnan asqan.
COVID-19 juqtyrǵandar sany boıynsha Brazılııa úshinshi orynda, bul elde 26 107 894 adam vırýs juqtyrǵan, onyń ishinde 630 myń adam dúnıeden ótken.
Búgingi kúngi jaǵdaı boıynsha, Frantsııada COVID-19 vırýsyn juqtyrýdyń 20 147 341 jaǵdaıy tirkelgen. Bul jalpy juqtyrǵandardyń 5,18%-yn quraıdy.
Ókinishke qaraı, búginde Frantsııa elinde 131 852 adam qaıtys boldy, ólim-jitim 0.65%-dy quraıdy. Frantsııa búkil álemde juqtyrǵan adamdar sany boıynsha 4-orynda.
Búgingi tańda Frantsııada tótenshe jaǵdaı rejımi engizildi jáne Úkimet koronavırýstyń jańa túriniń taralýyn boldyrmaý úshin barlyq qajetti sharalardy qabyldaýda.
Pandemııany toqtatýǵa múmkindik beretin faktorlar
Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń Eýropalyq aımaqtyq bıýrosynyń dırektory doktor Hans Klıýd Eýropa aımaǵynda sońǵy aptada kovıd ınfektsııasynyń 12 mıllıon jańa jaǵdaıy tirkelgenin aıtty.
Hans Klıýdiń málimdeýinshe, Eýropa elderinde COVID-19 koronavırýsynyń taralýyn baqylaýǵa alýǵa jáne tipti pandemııany toqtatýǵa erekshe múmkindik bar. Onyń aıtýynsha, Eýropada koronavırýstan qaıtys bolǵandar sany azaıǵan.
Sondaı-aq, úsh faktorǵa baılanysty pandemııany toqtatý múmkindigi bar. Olar halyqty vaktsınalaýdyń joǵary deńgeıi jáne buryn aýyrǵan adamdardyń kóptigi, vırýstyń jyly mezgilde azyraq taralý beıimdiligi jáne omıkron shtamynyń aýyr aýrý týdyrmaýy.
Ulybrıtanııa elinde koronavırý juqtyrýdyń 17 607 832 jaǵdaıy tirkeldi. Bul jalpy juqtyrǵandardyń 4,53%-yn quraıdy. Ókinishke qaraı, búginde Ulybrıtanııa elinde 157 730 adam qaıtys boldy, ólim-jitim 0.90%-dy quraıdy. Ulybrıtanııa búkil álemde vırýs juqtyrǵan adamdar sany boıynsha 5-shi orynda.
Reseıde vırýs juqtyrýdyń 12 284 564 jaǵdaıy tirkeldi. Bul jalpy juqtyrǵandardyń 3,16%-yn quraıdy. Búginde Reseıde 333 357 adam qaıtys boldy, ólim-jitim 2.71%-dy quraıdy. 10 390 732 adam vırýstan tolyq emdeldi. Reseı búkil álemde juqtyrǵan adamdar sany boıynsha 6-shy orynda.
Túrkııada koronavırýs juqtyrǵandar 11 940 695 adamǵa jetken bar. Olardyń 11 173 406-y saýyǵyp, 88 064-i qaıtys boldy. Bul jalpy juqtyrǵandardyń 3,07%-dy quraıdy. Ókinishke qaraı, búginde Túrkııada 88 064 adam qaıtys boldy, ólim-jitim 0.74%-dy quraıdy.
11 173 406 adam vırýstan tolyq emdeldi, qalpyna keltirý 93.57%-dy quraıdy. Túrkııa búkil álemde vırýs juqtyrǵan adamdar sany boıynsha 7-shi orynda.
Italııada koronavırýs juqtyrǵan adamdar sany 348 701 jetti. Bul juqtyrǵandardyń jalpy sanynyń 2,92%-yn quraıdy. Búginde Italııada 147 734 adam qaıtys boldy, ólim-jitim 1.30%-dy quraıdy. 8 872 737 adam vırýstan tolyq emdeldi, Italııa búkil álemde juqtyrǵan adamdar sany boıynsha 8-shi orynda ornalasqan.
Germanııada koronavırýs juqtyrýdyń 10 543 318 jaǵdaıy tirkeldi. Bul jalpy juqtyrǵandardyń 2,71%-yn quraıdy. Germanııada osy ýaqytqa deıin 119 069 adam qaıtys boldy, ólim-jitim 1.13%-dy quraıdy. Al, 7 953 200 adam vırýstan tolyq emdeldi, qalpyna keltirý 75.43%-dy quraıdy. Germanııa búkil álemde vırýs juqtyrǵan adamdar sany boıynsha 9-shy orynda.
Álem elderinde vaktsınalaý qalaı júrip jatyr
«Our world in data» zertteý uıymynyń dereginshe, búginde álem halqynyń 61,2%-y COVID-19 vaktsınasynyń kem degende bir dozasyn alǵan. Al, dúnıejúzi boıynsha 10 mıllıard doza qoldanylǵan.
Qazirgi tańda kúnine 20,72 mıllıon doza egiledi. Tabysy tómen elderdegi adamdardyń tek 10 %-y ǵana kem degende bir dozany qabyldaǵan.
Tómendegi dıagrammada álem boıynsha vaktsınanyń tek birinshi dozasyn alǵandar men tolyqtaı vaktsınatsııalanǵan memleketterdiń derekteri paıyzben kórsetilgen.
Dıagramma boıynsha, álem boıynsha tolyqtaı vaktsına alǵan elderdiń tizimi kórsetilgen. Olardyń úshtiginde Arab Ámirligi, Portýgalııa jáne Kýba memleketteri bar.
Arab ámirliginde halyqtyń 99%-y vaktsınanyń alǵashqy dozasyn alǵan bolsa, Portýgalııada- 94%-y, Kýbada halyqtyń 93%-yna birinshi dozasy egilgen. Al, halqynyń eń az bóligi vaktsına alǵan elder qatarynda Egıpet, Efıopııa jáne Nıgerııa elderi tur.
Sondaı-aq, joǵarydaǵy kestege COVID-19 qarsy kúndilikti vaktsınasynyń egiletin dozasy kórsetilgen. Olardyń úshtiginde Úndistan, AQSh jáne Brazılııa memleketteri ornalasqan.
Elimizdegi epıdjaǵdaı
Qazaqstanda ótken táýlikte 6678 adamnan koronavırýs indeti rastalǵan. Al 13374 adam koronavırýs ınfektsııasynan jazylyp shyqqan. 4 aqpandaǵy málimet boıynsha 120 059 adam koronavırýs ınfektsııasynan (118 880 KVI+ jáne 1 179 KVI-) emdelýde. Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń málimetinshe, qazirgi tańda koronavırýsten emdelip jatqan 450 adamnyń jaǵdaıy aýyr.
Sondaı-aq, búgingi kúni koronavırýsqa qarsy І komponentin 9 221 794 adam, ІІ komponentin 8 793 354 adam ekpe saldyrǵan. Óńirler boıynsha naqty derekter tómendegi kestede kórsetilgen.
Epıdahýaldy baǵalaý matrıtsasy boıynsha «qyzyl» aımaqta Nur-Sultan, Almaty qalalary, Atyraý, Almaty, Aqtóbe, Aqmola, Shyǵys Qazaqstan, Batys Qazaqstan, Qaraǵandy, Qostanaı, Pavlodar, Soltústik Qazaqstan oblystary ornalasqan. «Sary» aımaqta Shymkent qalasy, Jambyl, Mańǵystaý oblystary tur. Al, «jasyl» aımaqta tek Qyzylorda jáne Túrkistan oblystary bar.
Aıta keteıik, elimizde 4 aqpandaǵy jaǵdaı boıynsha 1 705 540 adam revaktsınatsııadan ótken. Onyń ishinde 135 373 adam medıtsına qyzmetkerleri bolsa, 238 568 adam 60 jastan asqan adamdar.
Venera Jolamanqyzy
