Koronavırýs bala aǵzasyna qandaı zııan keltiredi
Máselen, The Lancet jýrnalynda jarııalanǵan medıtsınalyq sholýǵa qaraǵanda, COVID-19-ben baılanysty dep sanalatyn balalardaǵy mýltıjúıeli qabyný sındromy (MIS-C) júrekke aıtarlyqtaı zaqym keltirýi múmkin. Onyń saldarynan keıbir balalar ómir boıy dárigerdiń baqylaýynda bolyp, tipti operatsııaǵa alyp kelýi de yqtımal.
Joe R. and Teresa Lozano Long School of Medicine medıtsına mektebi pedıatrııa kafedrasynyń assıstenti, neonatolog, San-Antonıodaǵy Tehas ýnıversıteti Medıtsına ınstıtýtynyń magıstri doktor Alvaro Moreıronyń aıtýynsha, mýltıjúıeli qabyný sındromy koronavırýs ınfektsııasy sımptomsyz ótkennen keıin 3 nemese 4 aptadan keıin paıda bolady.
«Málimetterge sáıkes, joǵary tynys alý joldarynda COVID-19-dyń klassıkalyq belgileri baıqalmaǵan balalarda mýltıjúıeli qabyný sındromy damýy múmkin. Bul – qorqatyndaı jaıt. Balalarda aýrýdyń eshqandaı belgileri bolmaýy yqtımal. Tipti aýyryp júrgenin de bilmeı qalady. Biraq, birneshe aptadan keıin qabyný órshı túsýi múmkin», - dedi Alvaro Moreıro.
Balalarda COVID-19 kóbinese jeńil formada ótetindigin Qazaqstannyń da medıtsına mamandary aıtady. Alaıda, bala emdelgennen keıin de vırýstyń saldary bolatyndyǵyn eskertedi. Máselen, Astana medıtsına ýnıversıteti balalar ınfektsııalyq aýrýlary kafedrasynyń dotsenti, PhD doktory, dáriger-ınfektsıonıst Baıan Turdalınanyń aıtýynsha, mýltıjúıeli qabyný sındromymen túsken kóptegen aýrý balalarda SARS-CoV-2-ge polımerazdy tizbekti reaktsııa teris nátıje kórsetip otyr. Biraq antıdenelerge teksergende oń nátıje kórsetedi. Bul fakt MIS-C jedel ınfektsııa ótkennen keıin paıda bolatyn ımmýndyq dısregýlıatsııamen baılanysty degen gıpotezaǵa sáıkes keledi.
«Mýltıjúıeli qabyný sındromy kezindegi negizgi jáne barlyq balalarda kezdesetin klınıkalyq sımptom - uzaqtyǵy ortasha alǵanda bes kúnge deıin sozylatyn turaqty qyzba. Sonymen qatar asqazan-ishek joldarynyń zaqymdaný belgileri (ishtiń aýyrýy, qusý, dıareıa), bórtpe, konıýnktıvıt, shyryshty qabyqtyń zaqymdanýy syndy sımptomdar jıi kezdesedi. Neırokognıtıvti belgiler (bas aýrýy, tejelý, shatasý), tynys alýdyń qıyndaý belgileri, tamaq aýrýy, mıalgııa (bulshyqet aýrýy), aıaq-qoldardyń isinýi, lımfadenopatııa (lımfa túıinderiniń ulǵaıýy) syndy belgiler sırek bolsa da kezdesip jatady. Sondyqtan óz balalaryńyzda joǵaryda atalǵan belgilerdi baıqasańyzdar mindetti túrde kásibı mamandardyń kómegine júginýlerińizdi suraımyz. Der kezinde aýrýhanaǵa jatqyzý jáne medıtsınalyq kómek mýltıjúıeli qabyný sındromynyń asqynýlaryn aldyn alyp, balalaryńyzdyń saý bolýyn qamtamasyz etedi», - dedi Baıan Turdalına.
Almaty qalalyq balalar klınıkalyq aýrýhanasynyń gematologııa bóliminiń meńgerýshisi Uljalǵas Óskenbaeva balalarda kezdesetin COVID-19 uqsaıtyn kópjúıeli qabyný sındromy osy jyldyń sáýir aıynda paıda bolǵanyn alǵa tartady.
«Kavasakı sındromy sáýir aıynda paıda boldy. Bul balalardyń ımmýndyq júıesiniń qabynýynan bolǵan. Kavasakı sındromy - bul tamyrǵa áser etetin júıelik aýrý. Ásirese, ortasha jáne kishi dıametrli arterııalarǵa áser etedi. Negizinde kavasakı sındromy kishkentaı balalarda jıi kezdesedi. Alaıda arakidik eresekterde de baıqalady. Aýrýdyń etıologııasy vırýstar, genetıkalyq beıimdilik jáne aýtoımmýndyq mehanızm. Desekte, bul aýrýdyń patogenezi tolyq zerttelmegen. Onyń belgilerine keler bolsaq, dene qyzýynyń kóterilýi, jótel, qan qysymynyń tómendeýi, ishek aýrýy, aıaq-qol isinýi múmkin, tynys alý qıyndaıdy, júrek soǵýy jıileıdi»,– deıdi Uljalǵas Óskenbaeva.
Al Almatydaǵy Pedıatrııa jáne balalar hırýrgııasy ǵylymı ortalyǵynyń pýlmonolog dárigeri Tatıana Marshalkına koronavırýs balalar úshin óte qaýipti ekendigine nazar aýdartady. Balada sozylmaly nemese basqada ınfektsııalyq aýrý bolsa, onda KVI aýyr túrde ótýi múmkin ekendigin eskertedi.
«Koronavırýs ınfektsııasy - bul jedel respıratorlyq vırýstyq ınfektsııa jáne oǵan tán erekshe sımptom joq. SOVID-19-dyń eń jıi taraǵan belgilerine dene qyzýynyń joǵarylaýy, qurǵaq jótel jáne sharshaǵyshtyq jatady. Sırek belgilerine býyn men bulshyqetterdegi aýrý sezimi, murynnyń bitýi, bas aýrýy, konıýnktıvıt, tamaqtyń aýrýy, dıareıa, ıis jáne dám sezýdiń joǵalýy, saýsaqtar men barmaqtar terisiniń túsiniń ózgerýi men bórtpelerdi jatqyzýǵa bolady. Bul belgiler kóbine eresek adamdarda kezdesedi. Balalardyń joǵarǵy tynys joldaryna áser etedi - bul muryn, aýyz jáne tamaq. Sondyqtan kóbinese sýyq tııý belgilerine uqsas keledi. Balalarda ıis pen dám sezbeý sırek kezdesedi», - dedi ol.