Kórnekti qaıratker Marat Ospanovtyń esimi el esinde
Al bul mindetti abyroımen atqara bilgen azamat óz zamanynyń zańǵar tulǵasy, halqynyń máńgi este ustaıtyn birtýar uldarynyń biri bolyp qala bermek. Ata-babamyz myńdaǵan jyldardan beri ańsaǵan táýelsizdikke Qazaqstannyń qol jetkizgeni keshe ǵana. Osy az ǵana jyldar ishinde elimizdiń memleket bolyp qalyptasýyna, onyń bolashaǵy jarqyn irgeli el bolýyna úles qosqan atpal azamattar az bolǵan joq. Sol úshin de búgin olardy halqymyz qadir tutyp, qurmetteıdi. Olardyń esimi tól tarıhymyzdyń tórinen oıyp turyp oryn alary sózsiz. Halqymyzdyń mańdaıyna bitken osyndaı asyl uldarynyń biri - elimizdegi kóppartııaly júıeniń, demokratııa men qazaq parlamentarızminiń negizin qalaýshy, sol kezdegi Qazaq SSR-niń Joǵarǵy Keńesiniń XII jáne XIII shaqyrylymdarynyń, sondaı-aq Parlament Májilisiniń I jáne II shaqyrylymdarynyń depýtaty, ekonomıka ǵylymynyń doktory, «Eýrazııa» halyqaralyq akademııasynyń akademıgi Marat Ospanov.
M. Ospanov táýelsiz elimizdiń qurylysyna eren úles qosqan tanymal saıasatker retinde el esinde. Ol memleketimizde naryqtyq ekonomıkanyń qalyptasyp, zańnamalyq bazamyzdyń ómirge kelýine negiz qalady. Osy istiń barlyǵyn Memleket basshysynyń, Qazaqstannyń tuńǵysh Prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń memleket qurý jolyndaǵy bastamalary men elde júrgizgen saıasatyn negizge ala otyryp, júrgizdi. ıAǵnı ol Prezıdentimizdiń basty qoldaýshylarynyń biri boldy. Onyń ózge saıasatkerler men ózimen úzeńgiles qaıratkerlerden ereksheligi de osynda. M. Ospanov Bas salyq ınspektsııasynyń bastyǵy, Qarjy mınıstriniń birinshi orynbasary, Joǵarǵy keńes tóraǵasynyń orynbasary, Mınıstrler kabıneti janyndaǵy Sheteldik kapıtaldy paıdalaný jónindegi komıtet tóraǵasy, «Otan» partııasy tóraǵasynyń orynbasary qyzmetterin atqarǵan. Osynyń ózi áıgili saıasatkerdiń memlekettiń damýyna qanshalyqty zor úles qosqandyǵyn kórsetse kerek. M. Ospanovtyń atqarǵan isteri men eńbek jolyna qarap otyryp, búkil Qazaqstannyń qalyptasý tarıhyn elestetýge bolady.
«Óte eńbekqor, qarapaıym ǵana qazaqtyń balasy sportty janyndaı jaqsy kóretin. Ol mektepte oqyp júrgende fýtbol, shańǵy tebý sııaqty sport túrlerin unatatyn. Ol kezde ár salanyń óziniń ujymy bolady. Marat aınalysatyn sport túrin unatatyn balalardyń da osyndaı ujymy bar edi jáne Marattyń ujymyndaǵy jastardy ózimen birge erte biletin, basqara biletin kóshbasshylyq qasıeti bar edi» dep eske alady áıgili saıasatkerdiń ustazy. «Aqyl jastan, asyl tastan» demekshi, bul bala Marattyń boıyndaǵy jurtty ózimen erte biletin, ortaq iske kóptiń nazaryn uıyta biletin basqarýshylyq qabiletiniń jańadan tanyla bastaǵan kezi bolsa kerek. Ol 1949 jyldyń qyrkúıek aıynyń 17-sinde Aqtóbe qalasynda dúnıege kelgen. 1947 jyly Máskeýdiń Plehanov atyndaǵy halyq sharýashylyǵy ınstıtýtyn bitirdi. Eńbek jolyn Qazaq SSR-niń Memlekettik josparlaý salasyndaǵy esepteý ortalyǵynyń ǵylymı-zertteý ınstıtýtynda kishi qyzmetkerden bastaǵan. 1971-1972 jyldar aralyǵynda áskerı boryshyn da ótep úlgergen. Keıinirek, ıaǵnı 1973-1976 jyldar aralyǵynda Aqtóbe medıtsınalyq ınstıtýtynyń SOKP tarıhy jáne saıası ekonomıka kafedrasynda sabaq bergen. Budan soń taǵy Qazaq Memlekettik ýnıversıtetiniń aspıranty bolady. Ýnıversıtette oqyp júrgende jáne sabaq bergen jyldary ol qoǵam ómirine de belsene aralasqan. Medıtsınalyq ınstıtýttyń partııalyq komıtetiniń hatshysy bolyp júrgen kezinde-aq áıgili saıasatkerdiń basshylyq qyry tanyla bastaıdy. Sol jyldardaǵy naryqtyq ekonomıka, eldegi jaǵdaı sarabdal saıasatkerdiń boıyna bitken qasıetterin erekshe shyńdaı túsken. Ol memleket ómirine belsendi aralasa júrip, «Qaıta qurý úshin» qoǵamdyq-saıası klýbyn basqarýshylardyń biri boldy. Saıası máselelerdi ózine degen senimdilik pen izdenis, eńbekqorlyq qasıetteri M.Ospanovty 1990 jyly Joǵarǵy keńestiń depýtaty laýazymynan bir-aq shyǵarǵan. Bul Qazaqstannyń áli de bolsa bolashaǵynyń bulyńǵyr kezeńi. Osy ýaqytta depýtat bola júrip, M. Ospanov «Demokratııalyq Qazaqstan» depýtattyq tobynyń negizin qalaıdy.
M. Ospanov demokratııalyq qundylyqtardyń qadir-qasıetin jete túsinip, sonyń jolynda eńbek ete bilgen jan. Onyń Parlament qabyrǵasyndaǵy eńbekteri de negizinen osy máselege baǵyttaldy. Ol Qazaqstannyń bolashaq zańdaryn tap osy demokratııalyq qundylyqtarmen astasyp jatýyn qarastyra otyryp qabyldanýyna yqpal etti. M.Ospanov sonymen qatar Batys pen Eýropa elderiniń ustanymdarynan bastaý alatyn elimizdiń Salyq kodeksiniń negizin qalady. Al onyń «Nachnem s ponedelnıka» basylymynda jaryq kórgen «Turaqtylyqtan damýǵa» atty maqalasy, sóz joq, memleket damýyna qajetti strategııalyq qujattardyń biri. Onyń ózge qujattardan ereksheligi de sonda - qujat Qazaqstannyń ekonomıkalyq, áleýmettik jáne ózge de erekshelikterin eskere otyryp daıyndalǵan.
Marat Ospanov sol kezdegi bılik basynda otyrǵan azamattardyń arasynda buqaralyq aqparat quraldaryn basty saıası kúsh retinde tanıtyn azamttardyń biregeıi bolatyn. Tek M. Ospanov ǵana tórtinshi bılik ókilderimen kósile tildesip, bolashaq josparlaryn da jarııalap jiberýden jasqanbaıtyn. II dárejeli «Barys» ordeni men «Astana» medaliniń ıegeri, elimizdiń salyq, ekonomıka, qarjy salasyna qatysty kóptegen oqýlyqtardyń avtory Marat Ospanovty zamandastary búginde bylaısha eske alady: «Ol otbasynyń uıytqysy, barǵan jerindegiler ylǵı da kútip otyratyn kópke syıly azamat edi. Qazaqstan parlamentarızminiń qalyptasý jyldary Mákeńniń esimimen baılanysty. Ol Parlamenttiń alǵashqy spıkeri ǵana emes saıasattyń kemeńgeri bolatyn».
Osyndaı tulǵaly saıasatker Marat Ospanov kózi tiri bolǵanda, qyrkúıektiń 17-sinde 60-ty alqymdaıtyn edi. Memleket úshin, eli úshin, jeri úshin ter tógip eńbek etken, boıyndaǵy bar qasıetterin ultynyń bolashaǵy jolyndaǵy isterge sarp etken atpal azamatty búginde óldi deýge eshkimniń de aýzy barmaıtyny anyq. Óıtkeni ol artynda óshpes iz qaldyrdy. El úshin eńbek etken erdiń esimin eli umytpaıdy. M. Ospanovtyń esimin de elimiz eshqashan umytpaıtyny anyq.
Búginde Almatyda M. Ospanovtyń aty jazylǵan memorıaldyq taqta bar. Tap osyndaı eskertkish týyp ósken qalasy Aqtóbede de ornatylǵan. Alaıda halqynyń abzal azamatyna kórsetken eń úlken qurmeti, onyń esimin, el úshin istegen eńbegin jadynda máńgi saqtaıtyndyǵy bolsa kerek.
