Kórnekti memleket jáne qoǵam qaıratkeri Jumabek Táshenovtiń týǵanyna - 110 jyl

ASTANA. KAZINFORM - Búgin kórnekti memleket jáne qoǵam qaıratkeri Jumabek Táshenovtiń týǵanyna 110 jyl toldy.

Jumabek Ahmetuly 1915 jyly Aqmola oblysy Arshaly aýdany Babataı aýylynda týǵan. Aqmola qurylys tehnıkýmyn, KOKP OK janyndaǵy joǵary partııa mektebin bitirgen. Ekonomıka ǵylymynyń kandıdaty.

1934-1939 jyldary Beınetqor aýdany atqarý komıtetiniń hatshysy, aýdan jer bóliminiń meńgerýshisi, 1939-1943 jyldary Aqmola oblysy jer bólimi bastyǵynyń orynbasary, 1944-1947 jyldary Soltústik Qazaqstan oblysy partııa komıteti hatshysynyń orynbasary, mal sharýashylyǵy bóliminiń meńgerýshisi, 1947-1948 jyldary Soltústik Qazaqstan oblysy atqarý komıteti tóraǵasynyń orynbasary, tóraǵasy (1948 - 1952), 1952- 955 jyldary Aqtóbe oblysy partııa komıtetiniń 1-hatshysy, 1955-1960 jyldary Qazaq KSR-i Joǵarǵy Keńesi tóralqasynyń tóraǵasy, 1960-1961 jyldary Qazaq KSR-i Mınıstrler Keńesiniń tóraǵasy qyzmetterin atqardy.

Táshenov respýblıkanyń saıası, ekonomıkalyq, mádenı damýyna basshylyq jasaǵan jyldary qazaq memleketiniń aýmaq tutastyǵynyń saqtalýyna kóp eńbek sińirdi.

Mańǵystaýdy Túrikmenstanǵa qosý jónindegi usynystarǵa toıtarys berdi. Tyń ólkesine biriktirilgen soltústik oblystardy Reseıge, Ońtústik Qazaqstannyń maqta egetin aýdandaryn Ózbekstanǵa berýge qarsy shyqty. Qazaqstan jerinde ıadrolyq jarylystar jasaýǵa qarsylyq bildirdi. Shyǵarmashylyq odaqtar ókilderine úı-páter bergendigi úshin Almatynyń ortasynda «qazaq aýylyn» qurdy dep aıyptaldy. «Qazaq ádebıeti» gazetin jabýdan aman alyp qaldy.

«Sotsıalıstik Qazaqstan» gazetin «Kazpravdanyń» aýdarmasy etip shyǵarylý qaýpinen qorǵap qaldy. Bul jaıynda «Egemen Qazaqstan» gazetiniń 100 jyldyǵyna oraı elordada ótken halyqaralyq ǵylymı-praktıkalyq konferentsııada ǵalym, professor, Qazaqstannyń memlekettik syılyǵynyń ıegeri Serik Qırabaev bylaı dep eske alǵan edi: «Biz gazettiń eń bir qıyn kezeńderinde – aıtys pen tartystyń, urys pen dıktatýranyń kúshti kezinde qyzmetke bardyq. Men komsomoldyń bir jýrnalynyń redaktory edim. Qaraqulov degen Ortalyq partııa komıtetiniń bólim basshysy shaqyryp aldy da, «Siz «Sotsıalıstik Qazaqstanǵa» (qazirgi «Egemen Qazaqstan») qyzmetke barasyz. Redkollegııanyń múshesi bolyp, ádebıet jáne óner bóliminiń bastyǵy bolasyz» dedi. Sol barǵan jerde birshama aıtys-tartys bolyp ketti. Dıktatýranyń myqty kezi. Ol kezde Ortalyq partııa komıteti kishkene asyǵystaý jasady – gazetti aýdarma jasaý kerek degen áńgime shyqty. Sol bastamany «gazet eldiki» dep bógep tastaǵan Jumabek Táshenov edi. Sol Táshenovterdiń arqasynda gazetti aýdarma jasamaı, alyp qaldyq. Sondaı bir qıyn kezeńdi basymyzdan ótkerdik».

Qoǵam qaıratkeri «ultshyl» dep aıyptalyp, N.Hrýşevtiń nusqaýymen qyzmetinen bosatyldy. 1961-1975 jyldary Shymkent (qazirgi Ońtústik Qazaqstan) oblysy atqarý komıteti tóraǵasynyń orynbasary boldy. 1975 jyly odaqtyq dárejedegi derbes zeınetkerlikke shyqty. Ómiriniń sońǵy kezeńinde «Qarakól» ǵylymı-zerthanalyq ınstıtýtynda, Ońtústik Qazaqstan oblysy taldaý-esepteý ortalyǵynda qyzmet atqardy.

Ol 1986 jyly 18 qarashada Shymkent qalasynda dúnıeden ótti. Qala kósheleriniń birine onyń esimi berildi, músini ornatyldy. Astanada J.Táshenov kóshesi bar. Onyń qaıratkerligi týraly «Ult maqtanyshy» derekti fılmi túsirilgen.

Syrdarııa ýnıversıteti Táshenovtiń esimimen atalatynyn jazǵan bolatynbyz.