«Qorqyt atanyń murny buzylyp, Onegınniń qoly syndy» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, keshe Almatyda Aýǵanstan jónindegi Ystambul úderisi Syrtqy ister mınıstrleriniń konferentsııasy bolyp ótti. Oǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev qatysyp, sóz sóıledi. «Osy ýaqytqa deıin yntymaqtastyq nemese qaýipsizdik uıymdarynyń bir de biri Aýǵanstan máselesin attap ótken emes. Álemdik qoǵamdastyqtyń basyn qosqan alqaly jıyndar da ony aınalyp kete almaıdy. Keshe Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen ótken Aýǵanstan jónindegi Ystambul úderisi Syrtqy ister mınıstrleriniń Almaty konferentsııasynda qabyldanǵan sheshimder bul elge uzaq kútken beıbit ómirdi oraltýǵa septese me? Halyqaralyq kúshterdiń mıssııasy aıaqtalýyna oraı mańyzdy tarıhı kezeńge qadam basqaly turǵan Aýǵanstanǵa endi qandaı kómek qajet?», - dep jazady basylym. Maqala «Aýǵanstan mańyzdy tarıhı kezeńge qadam basqaly tur» degen taqyryppen berilgen.
Keshe elordada ótken XI Eýrazııalyq medıa forým óz jumysyn jalǵastyrdy. Osy jaıt arqaý bolǵan maqala el gazeti «Egemen Qazaqstanda» «Jýrnalıst jaýapkershiligi» degen taqyryppen berildi. Basylymnyń atap ótýinshe, alqaly jıynnyń taqyryby «Eýrazııa ekonomıkalyq odaǵynyń tujyrymdamasy: daǵdarys qushaǵyndaǵy Eýropalyq odaqtyń tájirıbesi qandaı sabaq bolady? Kıpr sındromy» boldy. «Eýropany eles kezip júr. Ol - kommýnızm elesi» dep marksızm klassıgi aıtqandaı, búginde arab dúnıesin «tóńkeris lebi» shaıqaltsa, Eýroodaqqa birigip, ortaq valıýta engizgen kári qurlyq «daǵdarys elesinen» abdyrap otyr. Al TMD ishinde áýeli Keden odaǵy, odan Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq quramyz degen Reseı, Qazaqstan, Belarýs jurtynyń da kóńili birtekti emes», - dep jazady basylym.
***
Álemdi aýzyna qaratqan sportshy Maııa Salaharqyzy Manezany jurtqa tanystyryp jatýdyń ózi artyq. 1985 jyly 1 qarashada dúnıege kelgen ol Qazaqstan aýyr atletıkasynyń bas jattyqtyrýshysy Alekseı Nıdiń shaqyrýymen Qazaqstanǵa oralysymen, baǵy janyp, dúbirli jarystarda jurt jadynda júrer sportshylar qataryna qosyldy. Súıikti de súıkimdi sol qyz - Maııa Maneza búgin qazaqtyń salt-dástúri boıynsha kúıeýge uzatylady. Bul jaıynda «Aıqyn» gazetiniń búgingi sanynda jaryq kórgen «Maııa Maneza qazaq saltymen uzatylady» degen taqyryptaǵy aqparatta aıtylǵan.
«Bozbalalardyń arasynda áskerı boryshyn óteı almaıtyndar, sapta tura almaıtyndar bar. Kóktemde qatarǵa shaqyrylǵan er-azamattardyń 20 paıyzy densaýlyǵyna baılanysty keri qaıtaryldy», - dep jazady «Aıqyn» gazeti búgingi sanyndaǵy «Soqyr soldat kimge kerek?» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń atap ótýinshe, olardyń basym bóliginiń kózi kórmeıdi, alysty ajyrata almaıdy. Buǵan kompıýter, uıaly telefon sebep. Taǵy bir toby - maıtabandar. Olar da Otan aldyndaǵy boryshyn óteı almaıdy. Al 10 paıyzy otbasy jaǵdaıyna baılanysty ýaqytyn keıin shegerip jatyr.
***
«Alash aınasy» gazetiniń «Oı-kókpar» aıdarynda búgin «Keńestiń shekpeninen shyqqan ónertaný salasyn táýelsizdik kózqaras turǵysynan qaıta qaraý qajet pe?» degen saýaldy talqyǵa salady. Jazýshy Nesipbek Dáýtaıuly: «Keńestik kezeńde qalyptasqan ónertaný salasyn táýelsizdik kózqaras turǵysynan qaıta qaraý qajet dep oılaımyn. Biraq bul sózimdi sol kezeńdegi jazýshylardyń, aqyndardyń, án-kúı salasyndaǵy óner maıtalmandarynyń eńbegin joqqa shyǵarý dep túsinbeý kerek. Máselen, keńestik kezeńdegi jazýshylarymyzdy osy kúngi jazýshylardan talantsyz deı almaısyz. Desek te, olardyń kópshiliginiń qyzyl ıdeologııaǵa jaltaqtaǵany ras», - dese, ánshi Nurǵalı Núsipjanov bul saýalǵa: «Keńestik kezeńde qalyptasqan ónertaný salasyn táýelsizdik kózqaras turǵysynan qaraımyz dep, 70 jyl boıy týdyrǵan ónerimizge qııanat jasaýǵa bolmaıdy. Ótken ǵasyrlardy alyńyz, bolmasa keńestik kezeńdegi ónerimizge kóz jiberińiz, munyń bári búgingi táýelsizdikke jetý jolynda basyp ótken baspaldaǵymyz. Ol joldyń ystyǵyna kúıip, sýyǵyna tońdyq. Sondyqtan da ıdeologııa sheńberinde qalǵan keıbir óner túrlerin belgili bir zańdylyqtarǵa súıene otyryp urpaqqa túsindirip berýimiz kerek. Boldy. «Keńestik kezeńdegi óner týyndylary byqsydy, biz lapyldap janyp turmyz», - deý bilimsizdik dep bilemin». - dep jaýap qaıyrady.
Sondaı-aq osy basylymnyń alǵashqy betindegi «Qorqyt atanyń murny buzylyp, Onegınniń qoly syndy» degen maqalada Qyzyljar qalasyndaǵy eskertkishterdiń sapasy men soraqylyǵy jaıy qozǵalyp, jalpy elimizdegi tarıhı nysandarǵa qatysty kózqarasty ózgertý qajettigi týrasyndaǵy jan-aıqaı bildiriledi. «Sońǵy jyldary ákimdiktegiler qalany árlendirý úshin úlken eskertkishter jasap shyǵyndalmaı-aq, adam boıynan sál asatyn shaǵyn músinder qoıýdy uıǵarǵan bolatyn. Bul sheshim bir jaǵynan oryndy kóringenimen, sapaǵa kelgende san soǵyp qalyp júr. Jyl saıyn jóndeý júrgizý kerek. Mysaly bıylǵy qystan qaladaǵy kóptegen músinder qaýsap, qaltyrap áreń shyqty. Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵy janyndaǵy Pýshkın atyndaǵy shaǵyn baqtaǵy Tatıana men Onegınniń músinderi qulaýdyń sál aldynda. Onegınniń sol qolynyń jartysy joq, al oń qoly bir tal temirge ilinip qana tur. Al qazaqtyń aty ańyzǵa aınalǵan qobyzshysy Qorqyt atanyń muryny túsip qalypty», - deıdi maqala avtory.
***
«Kazahstanskaıa pravda» gazetiniń jazýynsha, keshe Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev AQSh Memlekettik hatshysynyń birinshi orynbasary Ýılıam Bernspen kezdesý ótkizdi. Áńgimelesý barysynda Amerıka Qurama Shtattarymen aradaǵy kóp josparly strategııalyq seriktestik aıasyn keńeıtýdiń jáne ony arttyrýdyń negizgi qyrlary qarastyryldy. Nursultan Nazarbaev Boston qalasynda bolǵan terrorlyq aktige baılanysty taǵy da kóńil aıtty. Óz kezeginde Ý.Berns Memleket basshysyna AQSh Prezıdenti Barak Obamanyń sálemin jetkizdi. Taraptar eki el arasyndaǵy ekonomıkalyq jáne ınvestıtsııalyq yntymaqtastyqtyń perspektıvalaryn talqylaýǵa kóńil bóldi.
