Qor naryǵy 2022 jylǵy sátsizdikten keıin birtindep qalpyna keledi - qarjygerler qaýymdastyǵy
Geosaıası oqıǵalar, paıyzdyq mólsherlemelerdiń jahandyq ósýi jáne dıvıdendtik saıasatty qaıta qaraý 2022 jyly ınvestorlardyń táýekelge degen tábetine aıtarlyqtaı teris áser etti.
Nátıjesinde 2015 jyldan beri alǵash ret KASE ındeksi jyldy 11,5%-ǵa tómendeýmen aıaqtady. Sonymen birge, AIXQI 15,0% tómendedi. Al, 2021 jyly KASE ındeksi 37%-ǵa, al AIXQI 10%-ǵa ósken bolatyn.
Indeksterdiń tómendeýine qaramastan, bólshek ınvestorlar bazasy qarqyndy ósýin jalǵastyrdy. 2022 jyly elde (KASE+AIX) jeke tulǵalardyń 700 myń jańa ınvestıtsııalyq shoty (+184%) ashyldy. Bul negizinen eki bırjada shottar ashý tájirıbesine, QazMunaıGazdyń IPO ótkizýine, brokerlik shot ashý protsesin jeńildetýge, sondaı-aq salany belsendi tsıfrlandyrýǵa baılanysty.
Osylaısha, olardyń jalpy sany 1,1 mıllıonǵa deıin ósti jáne Ortalyq depozıtarıı (51%) men AIX CSD (49%) arasynda shamamen birdeı bólindi.
Dese de, bólshek ınvestorlardyń jappaı kelýi olardyń naqty kiristeriniń tómendeýi aıasynda (-12,8%) naryqtaǵy saýda-sattyqqa belsendi qatysýymen qatar júrmeıdi. Mysaly, qaıtalama naryqtaǵy aktsııalardyń jalpy aınalymyndaǵy bólshek saýda úlesi 45,5-ten 44,5%-ǵa deıin tómendedi.
Proınflıatsııalyq táýekelderdi iske asyrý jáne MBQ tabystylyǵynyń bazalyq mólsherlemesin arttyrý aıasyndaǵy mólsherleme qysqa merzimde 280-660 pýnktige ósti, biraq uzaq merzimde 25-120 pýnkt sheginde tómendedi. Tıisinshe, táýekelsiz qısyq ınversııalyq pishinge ıe boldy.
Soǵan qaramastan, korporatıvtik oblıgatsııalardy ornalastyrý kólemi kvazımemlekettik sektor, MQU, EDB jekelegen ókilderiniń joǵary belsendiliginiń arqasynda 31%-ǵa nemese ₸350 mlrd-qa (₸1,1 trln-ǵa deıin) ósti.
Qysqa merzimdi kezeńdegi joǵary kiristilikke qaramastan, sheteldik ınvestorlar teńgemen pozıtsııalardy jabýdy jón kórdi. QRUB notalaryndaǵy rezıdent emesterdiń úlesi 9,8%-dan 5,6%-ǵa deıin, QR MBQ jalpy kóleminde-2,4%-ǵa (3,9%-dan) deıin tómendedi.
2022 jylǵa josparlanǵan úsh IPO-dan (QazMunaıGaz, Taý-Ken Samuryq, Air Astana) munaı-gaz salasynyń ulttyq operatorynyń qaǵazdaryn bir ǵana bastapqy ornalastyrý júrgizildi. QMG aktsııalary olardyń joǵary ótimdiligine baılanysty AIXQI jáne KASE ındeksterine qosyldy.
Bul rette, qazaqstandyq «kógildir» chıpterdegi rekordtyq táýekel-syılyqaqy, bıylǵy birinshi jartyjyldyqta stavkalardyń ósý tsıkliniń aıaqtalýy jáne olardyń jyl sońyna qaraı yqtımal tómendeýi ınvestorlardyń sentımentin jaqsartyp, salbyrap qalǵan qaǵazdardyń qalpyna kelýine ákelýi múmkin.
Eldiń qor naryǵy 2022 jyldy birqatar qolaısyz ishki oqıǵalar (dástúrli joǵary dıvıdendtik tólemderdi qaıta qaraý, depozıtter kiristiliginiń aıtarlyqtaı ósýi) aıasynda kóptegen sheteldik alańdar (S&P 500 – 19,4%-ǵa, Stoxx 600 – 12,9%-ǵa, Shanghai – 15,1%-ǵa, Nikkei – 9,4%-ǵa tómendedi) sııaqty eki tańbaly tómendeýmen aıaqtady. Investıtsııalaýdyń dástúrli quraly – jyljymaıtyn múlik baǵasynyń ósýin jalǵastyrý jáne syrtqy faktorlar (geosaıası shıelenis, sheteldik kapıtaldyń ushýy, monetarlyq jaǵdaılardyń jahandyq qataıýy).
Alaıda, quldyraý jylynan keıin táýekelge degen qadam qańtardyń alǵashqy aptalarynda qalpyna keledi (KASE ındeksi – 2,0%, AIXQI – 3,4%, S&P 500 – 4,2%), buǵan AQSh pen EO-daǵy ınflıatsııa týraly oń derekter, Qytaıdaǵy Covid-19-ǵa «nóldik tózimdilik» saıasatynyń joıylýy yqpal etti, bul álemdik ekonomıkadaǵy retsessııaǵa qatysty alańdaýshylyqty jeńildetti.
Sonymen qatar, aldaǵy dıvıdendtik tólem maýsymy (2022 jylǵa) jergilikti aktsııalarǵa degen qyzyǵýshylyqty arttyrýy múmkin. Zańnamalyq bastamalardyń ishinde azamattardyń zeınetaqy jınaqtarynyń 50%-na deıin BJZQ-dan jeke basqarýǵa aýdarylǵanyn atap ótemiz, bul RQB-daǵy básekelestiktiń ósýine jáne jergilikti naryqtyń ótimdiligin arttyrýǵa yqpal etetin bolady.
2023 jyly kvazımemlekettik sektordyń qazaqstandyq kompanııalarynyń IPO-syn jandandyrýdy jalǵastyrý óte mańyzdy, bul ınvestorlardyń naryqqa odan ári kelýine, qazaqstandyqtardyń ál-aýqatyn jaqsartýǵa, korporatıvtik ashyqtyqty arttyrýǵa, sondaı-aq aktsııalar naryǵyn kapıtaldandyrýdy qalpyna keltirýge yqpal etedi (2022 jyly JІÓ-niń 22%- na deıin tómendedi, bir jyl buryn – 35%).
