Konstıtýtsııanyń ózgerýine oraı Joǵarǵy Sot birqatar normatıvtik qaýlylaryna túzetýler engizdi
Onyń jumysyna Joǵarǵy sottyń alqa tóraǵalary men sýdıalary, Ǵylymı-konsýltatıvtik keńes músheleri, Konstıtýtsııalyq Keńes, Bas prokýratýra, Ulttyq Bank, múddeli mınıstrlikter men vedomstvolar, sondaı-aq Jeke sot oryndaýshylarynyń respýblıkalyq palatasy men Respýblıkalyq advokattar alqasynyń ókilderi qatysty.
Jalpy otyrys jumysyn asha kele, Qaırat Mámı respýblıka sýdıalarynyń VII sezinde Memleket basshysy júktegen quqyqtyq aıqyndylyq deńgeıin arttyrý, turaqty ári boljamdy sot praktıkasyn qalyptastyrý jónindegi mindetterin iske asyrýdyń mańyzdylyǵyn atap ótti.
Kún tártibine Joǵarǵy Sottyń birqatar normatıvtik qaýlylarynyń jobasyn talqylaý shyǵaryldy.
«Sottardyń atqarýshylyq is júrgizý jónindegi zańnamasynyń keıbir normalaryn qoldanýy týraly» normatıvtik qaýlynyń jobasyn talqylaýǵa usyna otyryp, Q. Mámı azamattyq, ákimshilik nemese qylmystyq isti logıkalyq turǵydan aıaqtaýǵa alyp keletindikten, sot aktisin oryndaýdyń mańyzdy ekendigine toqtaldy. «Oryndalǵan sot sheshimi ǵana sotqa júgingen tulǵalardyń buzylǵan quqyqtaryn qorǵaýdy qamtamasyz ete alady», - dedi ol.
Joǵarǵy Sottyń sýdıasy Margarıta Odıntsova atalǵan normatıvtik qaýlyny qabyldaýǵa osy baǵyttaǵy qoldanystaǵy normatıvtik qaýlynyń ózektiligin joıyp, sot praktıkasynyń birizdiligin qamtamasyz etý jáne zańnamadaǵy olqylyqtardyń ornyn toltyrý qajettiligi týyndaǵandyǵymen túsindirdi. Aıtalyq, normatıvtik qaýly sottylyqty anyqtaýǵa, boryshkerdiń múlkin baǵalaýǵa, saýdany júrgizýge, bıýdjetke ósimaqyny óndirýge, sondaı-aq jeke sot oryndaýshylarynyń jumysyna aqy tóleýge baılanysty máselelerdi túsindiredi. Onda sot sheshimin keıinge shegerý men oryndaý merzimin uzartýǵa negiz bolyp tabylatyn ólshemder aıqyndalǵan. Normatıvtik qaýlyda boryshkerdiń múlki saýdaǵa naryqtyq quny boıynsha baǵalanyp shyǵarylýyna qajetti barlyq sharalardy sot oryndaýshysynyń ózi qabyldaýy tıistigi, baǵalaýǵa qatysty daý týyndaǵan jaǵdaıda sot oryndaýshysy qabyldaǵan sharalar sot tarapynan tekseriletindigi túsindirilgen. Normatıvtik qaýly qandaı jaǵdaıda boryshkerden memleket kirisine ósimaqy óndirýge bolatyndyǵyn, ol nelikten azaıtylýǵa jatpaıtyndyǵyn, saýda jasaý barysynda bekitilgen satý-satyp alý shartyn jaramsyz dep taný jáne saýdaǵa shaǵymdanýmen baılanysty daýlardy is júrgizýdiń qaı túri boıynsha qaraý kerektigin túsindiredi.
«Joǵarǵy Sottyń keıbir normatıvtik qaýlylaryna azamattyq jáne azamattyq protsestik zańnama boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» normatıvtik qaýlynyń jobasyn tanystyra kele, Joǵarǵy Sot sýdıasy Nurııa Sısenova 2016 jyldyń 1 qańtarynan bastap, jańa Azamattyq protsestik kodekstiń kúshine engendigin eske salyp ótti. Kodeks sot isin júrgizýdi úsh satyly júıege kóshirýdi, protseske qatysýshylardyń jaryspalylyǵy qaǵıdatyn kúsheıtýdi, jeńildetilgen sot isin júrgizýdiń jańa ınstıtýtyn engizýdi jáne buıryqtyq is júrgizýdi qoldaný salalaryn keńeıtýdi reglamentteıdi. Taraptardy daýdy bitimgershilik jolmen retteýge yntalandyrý jáne shıelenisti sottan tys sheshý mehanızmderin kúsheıtý maqsatynda eger is bitimgershilik kelisimmen jáne tatýlastyrý rásimderin qoldana otyryp aıaqtalsa, sot shyǵyndaryn azaıtý jáne memlekettik baj salyǵyn qaıtarý kózdelgen.
Atalǵan jańashyldyqtar qoldanystaǵy 23 normatıvtik qaýlyǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizýdiń qajettiligin alǵa tartty. Áńgime «Ońaltý jáne bankrottyq týraly zańnamany qoldaný praktıkasy týraly», «Sot sheshimi týraly», «Nekeni (erli-zaıyptylyqty) buzý týraly isterdi qaraý barysynda sottardyń zańnamany qoldanýy týraly», «Muragerlik týraly zańnamany sottardyń qoldanýynyń keıbir máseleleri týraly» jáne t.b. normatıvtik qaýlylardyń protsestik zańnyń tıisti normalaryna sáıkes kelmeıtin keıbir qaǵıdattarynyń kúshin joıý týraly redaktsııalyq sıpattaǵy ózgerister týrasynda bolyp otyr.
N. Sısenova atalǵan normatıvtik qaýlynyń sottarǵa jańadan qabyldanǵan APK-nyń keıbir normalaryn qoldaný barysynda praktıkalyq kómek kórsetýdegi ózektiligin, zańdy qoldaný barysyndaǵy keıbir túsinispeýshilikterdi sheshetindigin atap ótti.
«Joǵarǵy Sottyń keıbir normatıvtik qaýlylaryna qylmystyq jáne qylmystyq protsestik zańnama boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» normatıvtik qaýlynyń jobasyn tanystyra kele, Joǵarǵy Sottyń sýdıasy Erden Áripov ony qabyldaýdyń qajettiligi zańnamadaǵy jańashyldyqtarǵa baılanysty týyndaǵandyǵyn aıtty. Atalǵan normatıvtik qaýlynyń jobasy qoldanystaǵy 17 normatıvtik qaýlyǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizedi. Solardyń qatarynda «Esirtki, psıhotroptyq jáne ýly zattardy zańsyz aınalymǵa túsirý jónindegi ister boıynsha zańdardy qoldaný týraly», «Qylmystyq protsesti júrgizgen organdardyń zańsyz áreketteri saldarynan keltirilgen zııandy óteý jónindegi zańdy qoldaný tájirıbesi týraly», «Qylmystyq ister boıynsha sot saraptamasy týraly» jáne t.b. normatıvtik qaýlylar bar.
Jalpy otyrysqa qatysýshylar usynylǵan normatıvtik qaýlylardyń jobalaryn talqylaı kele, olarǵa birqatar usynystary men eskertpelerin engizdi. Olar talqylaý qorytyndysy boıynsha redaktsııalyq óńdeýden keıin jalpy otyrys tarapynan túpkilikti bekitiletin bolady.
