Kólikke ne adamǵa shatyrdan qasat qar qulasa, kim jaýap beredi
ASTANA. KAZINFORM - Bıyl qystyń jyly bolýynan qaladaǵy kópqabatty úılerdiń shatyryndaǵy qar jyldaǵydan erte erıtin syńaıly. Al olar kóliktiń ne adamnyń ústine tússe, ne isteý kerek? Qaıda júginip, zalaldy qalaı óndirip alýǵa bolady? Kazinform tilshisi osy suraqtarǵa jaýap izdep kórdi.
PIK ókili ne deıdi?
Elordanyń oń jaǵalaýynda ornalasqan turǵyn úılerdiń birinde qys boıy jınalǵan qasat qar shatyrdan tómenge tónip tur. Osy úıge jaýapty PIK-ke baryp, máseleniń mán-jaıyn suradyq.
— Biz jumysty bastap kettik. Qazirdiń ózinde eki nysanda jumys júrgizilip jatyr. Búgin bir nysanda muz súńgilerin qaǵyp túsirdik. Ol úshin qaýipsizdik lentasyn baılap, adamdarǵa eskertý kerek. Keıbir adamdardyń kóligi turady degendeı... Myna úıde, ózderińiz kórgendeı muz súńgileri joq, tek qatqan qar jatyr. Ony tazalaýǵa bıikke órmeleýge ruqsaty bar arnaıy brıgada jaldanady. Bul talapqa saı emes adamdardyń shatyrǵa shyǵýyna bolmaıdy. Máselen, santehnık qalaı shatyrdaǵy qardy kúreı alady dep oılaısyz? Onyń ondaı biliktiligi joq. Bıikten qulasa, maıyp bolýy múmkin. Sondyqtan da arnaıy mamandar aldyramyz, - deıdi PIK-tiń bas ınjeneri Pavel Oleks.
Bul úıdiń irgesinde dúken bar. Turǵyndar sol dúkenge baratyn jalǵyz aıaq súrleý jasap alǵan. Qaýip te osy tusta, sebebi sol súrleýdiń dál tóbesinen qys boıy nyǵyzdalyp qatqan qar tónip tur.
«Ol qulap, bireý jaraqat alsa kim jaýap beredi?» degen suraǵymyzǵa PIK ókili anyq jaýap bere almady.
— Arnaıy trotýar bar. Tek sonymen júrińizder. Aıtarym osy ǵana, - dep qysqa qaıyrdy.
Qandaı zań normasymen retteledi?
Mundaı oqys oqıǵa bola qalsa, qaı mekeme jaýapqa tartylatynyn zańgerden surap kórdik.
— Egerde qandaı da bir azamattyń ústine úı shatyrynan qar nemese muz qulap, jaraqat alǵan jaǵdaıda, eń aldymen OSI (MIB – múlik ıeleriniń birlestigi - red.) nemese sol úıge qyzmet kórsetetin servıstik kompanııalar jaýap beredi. Bul normalar Turǵyn úı qarym-qatynasy zańynda jáne Azamattyq kodekste kórsetilgen.
Keıbir jaǵdaıda avtokólikterdiń ústine muz, qar qulap jatady. Ondaı jaǵdaıda azamattarǵa aıtarym, bolǵan jaǵdaıdy polıtsııa qyzmetkerlerin shaqyryp tirketý kerek. Bolmaǵan jaǵdaıda, OSI-diń tóraǵasyn shaqyryp aktileý kerek. Ary qaraı, egerde kelisimge kelmeı jatsa, sot arqyly sheshimge keledi.
Adamnyń basyna muz ne qar túsken jaǵdaıda, emhanaǵa barady. Tirkeý paraǵynda qaı jerde qalaı jaraqat alǵany qysqasha kórsetiledi. Ary qaraı materıaldyq, moraldyq zalaldy óndirýge bolady, - deıdi Astana qalasy Zańgerler palatasynyń múshesi Ardaq Ábeýova.
Osy máselege qatysty Astana qalasynyń Turǵyn úı jáne turǵyn úı ınspektsııasy basqarmasyna da saýal joldaǵan bolatynbyz. Resmı jaýapta shatyrdaǵy muz ben qardy tazalaý servıstik uıymnyń mindeti ekeni jazylǵan:
— «Kondomınıým obektisin basqarý jáne kondomınıým obektisiniń ortaq múlkin kútip ustaý qaǵıdalardy bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ekonomıka mınıstriniń 2015 jylǵy 19 aqpandaǵy №108 buıryǵyna sáıkes, kondomınıým obektisiniń ortaq múlkin kútip-ustaý quramyna, konstrýktıvtik erekshelikterine, fızıkalyq tozý dárejesine jáne tehnıkalyq jaı-kúıine baılanysty, sondaı-aq ornalasýdyń geodezııalyq jáne tabıǵı-klımattyq jaǵdaılaryna baılanysty kondomınıým obektisiniń úı mańyndaǵy aýmaǵynyń jer ýchaskesiniń tıisti sanıtarııalyq jaǵdaıyn qamtamasyz etý (kógaldandyrý (jasyl jelekter men kógaldardy otyrǵyzý, kútý, buzý, kesý), qoqys qubyryn sanıtarııalyq tazalaý, japyraqtardy, qar men muzdaqtardy, onyń ishinde shatyrdan tazalaý) jatady.
Demek, oqys oqıǵa bolsa, jaýap beretin de servıstik kompanııa degen sóz.
Memleket qalaı qadaǵalaıdy?
Osy oraıda turǵyn úı qatynastaryn retteýde memlekettiń róli qandaı degen zańdy suraq týyndaıdy.
— Qala deńgeıinde alsaq, Astanada turǵyn úı ınspektsııasy bar. Solar PIK (páter ıeleriniń kooperatıvi), MIB-terdi tekserip otyrýy kerek. Qandaı jumys istelip jatyr, qandaı qaýipsizdik sharasy qolǵa alynyp jatyr degendeı. Óıtkeni, qazirdiń ózinde kún birese kúrt jylıdy, birese qatty aıaz bolady. Qazir jańadan Turǵyn úı qatynastary zańyn qabyldap jatyrmyz. Burynǵy zańda kishkene kemistikter boldy. Ony moıyndaý kerek. Ózgergende, sol talaptardy qataıtamyz. Ekinshiden, tıisti atqarýshy organnyń da baqylaý jaǵynan quzyryn, mindetin kúsheıtemiz, - deıdi QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty Qudaıbergen Beksultanov.
Májilismen aıtyp otyrǵan zańdaǵy olqylyq – «shatyrdan qar ne muz qulap adam jaraqat alsa, oǵan atqarýshy organ da jaýapty bolady» degen zań normasynyń joqtyǵy dep topshyladyq. Osyndaı tarmaq bolǵan jaǵdaıda, basqarmalar turǵyn úı sharýashylyǵyn júrgizetin kompanııalardyń jumysyn jiti qadaǵalap, taqaýyrdy kúsheıter me edi. Al ol — talaı apattyń aldyn alatyn amal.
7 jyl burynǵy qaıǵyly oqıǵalar
Bir keleńsiz jaǵdaı keı jyldary arty-artynan bolyp ketetini bar. 2018 jyl el esinde osyndaı oqıǵalarymen qalǵany málim. Sebebi, sol jyly shatyrdan qulaǵan qar men muzdyń kesirinen birneshe adam kóz jumyp, eldi biraz dúrbeleńge salǵan edi.
Máselen, Oral qalasynda basyna muz qulap, egde jastaǵy er adam kóz jumǵan bolatyn. Ol qala ortalyǵynda, Karev aıaldamasy mańynda lenta kerilip turǵanyna qaramastan, qaýipti tustan ótip ketpek bolǵan. Osy sátte tóbeden muz qulap, moıny synady. Sol tustan ótip bara jatqan jedel járdem kóligi oqıǵa ornyna 2 mınýtta kelgenimen, ony qutqaryp qala almaǵan. Qart kisi mashınaǵa salyp úlgergenshe, qaıtys bolyp ketken.
Sol jyly Aqtóbe oblysy Yrǵyz aýdany Aqshı aýdanynda basyna kesek muz túsip, Aqnıet Zarlyq esimdi 6 jasar búldirshin mert boldy. Ol balalarmen birge sý aıdaýysh munara qasynda oınap júrgen. Kenetten munara shatyrynan kesek muz qulap, basyna túsken. Bala oqıǵa ornynda qaza bolǵan.
Odan soń Almatyda jaıaý júrginshilerge arnalǵan jolmen kele jatqan 60 jastaǵy áıeldiń basyna muz súńgisi túsip, sol jerde jan tapsyrdy. Qaıǵyly oqıǵa qalanyń qaq ortasynda, tapa-tal túste bolǵan.
Osyndaı dúrkin-dúrkin qaıǵyly oqıǵalardan soń el boıynsha jappaı tekserý jumystary júrgizilip, qaýipsizdik sharalary qolǵa alynǵan bolatyn. Al kóktem - jyl saıyn keletin mezgil. Shatyrdaǵy qar erip, muz súńgileriniń paıda bolýy da ár qystan soń qaıtalanatyn qubylys. Biraq bıylǵy kún raıy jyldaǵydan erterek qamdaný keregin qazirden meńzep turǵandaı...