«Kólik salyǵy kóbeıgennen kim utady?» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, avtokólikterge salyqty ósirý máselesi sońǵy birer aı kóleminde jurt aýzymen san-saqqa júgirip tur. Ekonomıka jáne bıýdjettik josparlaý mınıstri Erbolat Dosaevtyń eldegi keıbir zańnamalyq aktilerine salyq salý máseleleri jónindegi ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly usynysy kóp kóńilge alań saldy. Sodan beri bul usynys el talqysynda. Desek te, máseleniń mánisine baryp, narazylyq tanytyp jatqandar negizinen qozǵaltqysh kólemi 3 myń tekshe santımetrden asatyn jeńil kólik ıeleri. Olardy qatty alańdatqany aldaǵy jyldyń basynan bastap motor kólemi 3-ten 4 myń tekshe santımetr aralyǵyndaǵy avtokólikterge salynatyn salyq 15 aılyq eseptik kórsetkishten 35-66 AEK-ke deıin bir-aq kóterilmek. Bul jaıynda basylymdaǵy «Kólik salyǵy kóbeıgennen kim utady?» degen maqalada berilgen.
«Ótken aptanyń sońynda elimizde tuńǵysh ret halyqaralyq «Shyńǵystaý-2013» jármeńkesi boldy. Bul - uly Abaıdyń elinde, Shyńǵystaýdyń jerinde osydan 165 jyl buryn Semeı gýbernııasynyń Qarqaraly ýezinde bastaý alǵan áıgili Qoıandy jármeńkesiniń qaıta jańǵyrýy, jalǵasy ispetti edi. Jármeńkege Reseı Federatsııasynyń Altaı Respýblıkasy, Mońǵolııanyń Baıan-Ólgeı aımaǵy jáne elimizdiń Almaty qalasy, Almaty, Ońtústik Qazaqstan, Jambyl, Qyzylorda, Aqmola, Qaraǵandy, Pavlodar oblystarynyń aýyl sharýashylyǵy basqarmalarynyń jetekshi mamandary men kásipkerleri keldi»,-dep jazady «Egemen Qazaqstan» basylymy «Shyńǵystaý jármeńkesi» atty maqalada. Shyńǵystaý jármeńkesinde barlyǵy 115 satý-satyp alý kelisimsharty jasaldy. Máselen, 404 bas iri qaraǵa 22 kelisimshart (205 mln. teńge), 53 myń bas qoıǵa 89 kelisim (860 mln. teńge) jasalsa, 56 bas jylqyǵa 4 kelisimge qol jetkizildi. Jalpy, esepte, 1 mlrd. teńgege jýyq qarjyǵa 54 myń bas mal satyldy.
***
«Aıqyn» gazetinde kópshilik nazaryna «Abylaıdyń altyn taǵy qaıda?» degen maqala kópshilik nazaryna usynylyp otyr. «Ózge bir jat jurtta bolyp qaıtqan adam sol jaqtaǵy kórgen-bilgenin óz elindegimen eriksiz salystyra bastaıdy. Bul zańdy da shyǵar. Aıtpaǵymyz, jaqynda bir áriptesimiz týys el -Túrkııanyń Topqapy saraıyndaǵy Osman sultandarynan qalǵan tarıhı jádigerlerden alǵan áserin jetkize almaı, biraz tolqydy. Ásirese sol jerdegi altyn taq ózine erekshe áser etipti. Áńgimesiniń toqeteri mynaý: «Bizdiń handarymyz tek atqa minip, taqta otyrmaǵan ba, olardan qalǵan altyn taq qaıda?!». Túrik tura tursyn, Iranǵa barsań, parsy shahynyń altyn saraılaryna bir bas suqqan adam odan qaıtyp shyqqysy kelmeıdi. Basqalardy bylaı qoıǵanda, Qoqandaǵy Qudııar hannyń altyn saraıy men altyn taǵyn ózbekter óbektep ustap otyr. Bizdiń de handarymyz atqa da minip, taqta da otyryp el basqarǵan. Samarqan, Buqara, Hıýadan tartsaq, talaı tarıh tabanymyzdyń astynda dóńgeler edi. Tas qala - Tashkentiń 200 jyl boıy qazaq handarynyń astanasy bolǵan. Jatqa ketken jerimizdi jaıymen qaldyrsaq, ózimizdiń Túrkistan tur. Qazaq handarynyń basty aq ordasy - Qoja Ahmet Iassaýı kesenesi bolǵan. Al sol kıeli jerdegi ózge eldiń jaqsy-jaısańyn qabyldaǵan, qazylyq aıtqan, bılik júrgizgen, úkim kesken aq qalpaqty handarymyzdyń otyrǵan «altyn taǵy» qaıda?»,-degen máseleni kóterip otyr basylym.
Osy basylymnyń jazýynsha, Qaraǵandy oblysynyń Nura aýdanyndaǵy Baıtýǵan aýylynda «Lenın joly» atty mekteptiń aty jaqynda ózgertiledi. Bul jóninde Qaraǵandy oblysy Nura aýdany ákiminiń orynbasary Ashat Aımaǵambetov málim etti. «(«Lenın joly») atynyń saqtalyp qalý sebebin túsindire ketsek, mekeme eldi meken ataýyn ózgertýge moratorıı jarııalanǵany belgili. Buryn «Lenın joly» sovhozy bolýyna oraı, mektep te solaı atalǵan. Onyń atyn ózgertýge qajetti qujattar toptamasy daıyn»,-delingen «Mektep «Lenın jolymen» júrmeıdi» atty maqalada.
Aýyldyń aty qazir - Baıtýǵan, endi mekteptiń de atyn Baıtýǵan orta mektebi dep ataý usynylýda deıdi Ashat Aımaǵambetov. Aýdan ákiminiń orynbasary onomastıka týraly zańnamaǵa bıyl qańtarda ózgerister engizilgenin aıtty.
Búgingi tańda bilim ordasynyń atyn ózgertý úshin kelesideı qujattar kerek: eńbek ujymynyń hattamasy, aýyl ákiminiń ótinishi, aýdandyq máslıhat pen ákimshiliginiń birlesken sheshimi, ekonomıkalyq esep, túsinikteme hat.
