Kókshetaýlyq sheber folklorlyq ulttyq aspaptardyń 21 túrin jasaýda
Bes saýsaǵynan óner tamǵan Qaıyrly Sársenbaev dombyra jasaýdy 1986 jyldan beri qolǵa alǵan eken. Sol kezde Almatydaǵy Qurmanǵazy atyndaǵy qazaq ulttyq konservatorııasynda dombyra kafedrasynda oqyp júrip-aq, dombyra jasaýdy úırenipti.
«Men Sandyqtaý aýdanynyń Jylandy aýylynda dúnıege keldim. Aýylda 8-shi synypty oıdaǵydaı támamdaǵan soń, 1978 jyly Arqa tósindegi sol kezdegi Birjan sal atyndaǵy mýzyka ýchılışesine oqýǵa tústim. Keıin Almatydaǵy Qurmanǵazy atyndaǵy qazaq ulttyq konservatorııasynyń «Dombyra» kafedrasyna oqýymdy jalǵastyrdym. Onda ataqty kúıshi, dombyrashy, kompozıtor, dırıjer, professor Málǵajdar Áýbákirovten tálim alyp, óner-bilimge qunyǵa tústim. Kafedrada oqyp júrip-aq, dombyra jasaıtyn sheberhanalarǵa baryp, qyzyǵýshylyqpen den qoıyp, úırene bastadym», - deıdi sheber.
Sonymen birge, ol atadan balaǵa mura bolyp kelip jatqan dombyra jasaý óneri qanynda baryn aıtady.
«Atam Qabdolla Sársenbaıuly dombyra jasaıtyn sheber, ári oıyn-toıdyń kórki atanǵan ónerli adam bolsa, ákem Saparbek Qabdollauly aǵash pen temirden túıin túıip, jansyzǵa jan bitirgen usta»,- deıdi keıipkerimiz.
Qaıyrlynyń ózimen basqa taǵy úsh inisi de ata-babadan qalǵan sheberlik, ustalyq ónerdi damytyp keledi. Ol dombyrany osy inilerimen birge óziniń shaǵyn sheberhanasynda arnaıy tapsyryspen jasaýda. Sońǵy kezderi sonaý Túrkııa eline onnan astam dombyrany jiberý sonyń bir aıǵaǵy ispettes. Kezinde ataqty kúıshi, sheberdiń óz ustazy Qarshyǵa Ahmedııarov ta tapsyryspen ulttyq aspapty jasatyp alyp, talaı kúı shyǵarǵan eken. Respýblıkaǵa tanymal, ataqty kúıshi, dombyrashy ári sheber Maǵaýııa Hamzın de qazaqtyń dúldúli Aqan seriniń úlgisinde jasalǵan dombyrasyn alypty. Kúmis kómeı dástúrli ánshi Qaırat Baıbosynov ta sheberdiń tumar dombyrasyn ıyǵyna asyp, talaı sahnalarda gákkýletken. Áıgili kúıshiler Sekem Turysbekov pen Aıgúl Dúkimbaevaǵa da jerlesimiz arnaıy tapsyryspen dombyra jasap bergen. Búginde sheberge ádeıi tapsyryspen Almatydaǵy konservatorııanyń oqýshylary, Astanadaǵy óner ınstıtýtynyń stýdentteri aldyrtyp júrgen kórinedi.
«Abylaı hannyń kórmesin uıymdastyrǵan kezde murajaıǵa saptamaly dombyra jasap berdim. Aqan seri, Úkili Ybyraı, Birjan sal úlgisindegi dombyralardy da jasaımyn. Báriniń de bir-bir úlgileri murajaılarda saqtaýly. Qylqobyzdar, prıma-qobyzdar, sherter, jetigen, úrmeli, urmaly aspaptar da jasaý qolymyzdan keledi. Dombyrany Serik pen Syrym degen inilerim birigip jasasa, Serǵazy atty inim zergerlikpen aınalysady», - deıdi Qaıyrly Sársenbaev.
Sonymen birge, sheber dombyranyń úni áýezdi bolýy úshin úıeńki aǵashyn paıdalanatynyn aıtady.
«Dombyrany kóbine sheberler tut aǵashy, qyzyl aǵash, eben, qaıyń, polısandr, torańǵyl sekildi qalqandy aǵashtardan jasap jatady. Men úıeńki aǵashynan jasaǵandy unatamyn. Úıeńki ári qatty, ári jumsaq, jumys isteýge yńǵaıly jáne dombyranyń úni odan jaqsy shyǵady. Dombyrany oıyp jasaǵanda ol ádemi bolyp qana qoımaı, úniniń de ásemdigi saqtalýy kerek. Sonysymen ǵana qazaqtyń qara dombyrasynyń qońyr úni álemge tanylǵan joq pa?!», - deıdi áńgime barysynda sheber.
Bir dombyrany jasaý úshin kem degende on shaqty kún qajet. Al, arnaıy bederlep, tapsyrystardyń kúrdeliligine baılanysty oıý oıyp, kúmispen kúmtep, órnektep jasaıtyndaryna bir aıǵa deıin ýaqyt kerek eken.
Qazirgi ýaqytta sheber Birjan sal atyndaǵy joǵary mýzykalyq kolledjinde shákirt tárbıelep, ónerge baýlyp júrgen ult janashyry, ustaz. Óner maıtalmanynyń shákirtteriniń arasynda mýzyka kolledjin bitirip shyqqan ataqty dırıjerlyq dárejesine kóterilgen Dáýren Ǵylymov, akademııada sabaq berip júrgen Tóleý Sherııazdanov, Qostanaıdaǵy orkestrdiń jetekshi dombyrashysy Murat Hamıtov jáne taǵy da birtalaı mýzykant jastar bar.
