Qoǵamdyq palatada Parlament reformasy men jumys istemeıtin zańdar máselesi qaraldy
ASTANA. KAZINFORM — Májilis tóraǵasy Erlan Qoshanov Qoǵamdyq palata múshelerimen kezdesip, Prezıdenttiń bastamalaryn júzege asyrý barysyn jáne aldaǵy kezeńniń kún tártibin talqylady, dep habarlaıdy palatanyń baspasóz qyzmeti.
Іs-sharaǵa Strategııalyq josparlaý jáne reformalar agenttiginiń tóraǵasy Áset Erǵalıev qatysty.
Erlan Qoshanov óz sózinde Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń jýyrdaǵy Joldaýynda aıtylǵan reformalar men bastamalardy iske asyrý aıasyndaǵy zań shyǵarý jumysyna erekshe nazar aýdardy. Atap aıtqanda, Májilis spıkeri búginde elimizdegi basty ulttyq basymdyqtyń biri — tsıfrlyq transformatsııa men jasandy ıntellektini engizý ekendigin, bul máselelerdi Prezıdenttiń ózi jeke baqylaýda ustaıtynyn jetkizdi.
Májilis tóraǵasy jaqynda ǵana depýtattar jasandy ıntellekt týraly zańdy qabyldap, Parlamenttik tyńdalym ótkizgenin, al qazir Tsıfrlyq kodeks boıynsha belsendi jumys júrip jatqanyn eske saldy. Tsıfrlyq saladaǵy barlyq retteý tetikteri bir qujatta qamtylady. Sondyqtan Erlan Qoshanov Qoǵamdyq palatanyń alǵashqy otyrysynyń birin dál osy máselege arnaýdy usyndy.
Májilis spıkeri bir palataly Parlamentke kóshý bastamasyn da mańyzdy mindet retinde atap ótti.
— Memleket basshysy aldaǵy parlamenttik reformany jan-jaqty talqylaýdy tapsyrǵanyn bilesizder. Qoǵamdyq palata aıasynda resmı pikirtalasty bastaýdy usynamyn. Bul protsestiń ashyq ári aıqyn bolýyn qamtamasyz etedi. Qoǵamdyq palata jalpyulttyq pikirtalasqa uıtqy bolyp, osy bastamany qoldaýǵa tıis, — dedi Erlan Qoshanov.
Sonymen qatar Májilis spıkeri Qoǵamdyq palatanyń erejesinde qoǵamdyq tyńdalymdar formaty bar ekenin eske salyp, bul jıyndardy jurtshylyqtyń, máslıhattar depýtattarynyń, óńirlerdegi Qoǵamdyq keńes músheleriniń jáne sarapshylardyń qatysýymen ótkizýdi usyndy.
Májilis tóraǵasy Memleket basshysynyń bıznes salasyndaǵy qoldanystaǵy zańnamany túgel tekserip, zerdeleý týraly tapsyrmasyna Qoǵamdyq palata músheleriniń nazaryn aýdaryp, elimizdegi demografııalyq úrdisterdi tereńirek zertteýdi usyndy. Bul rette osy baǵyttaǵy jumystyń nátıjesinde kásipkerlerge arnalǵan zańnamalyq bazany jaqsartatyn naqty usynystar jasalýy qajet ekenin atap ótti.
Palata jumysynyń nátıjelerine toqtalǵan Májilis spıkeri búginde Qoǵamdyq palata keshendi ári júıeli jumys atqaryp jatqanyn aıtty. Munda Májilis qabyldaıtyn zańdar talqylanyp qana qoımaı, sonymen qatar olardyń jumys nátıjeleri tájirıbede tıimdi taldanady. Erlan Qoshanov keıbir zańdardyń is júzinde jumys istep, al keıbireýi nege qaǵaz júzinde qalyp qoıatynyn zerdeleýdi kelesi másele retinde atap ótti. Spıker elektr samokatqa qatysty zańdy jáne kalıanǵa tyıym salýdy mysalǵa keltirdi.
— Paradoks deýge bolady. Zań bar, biraq oryndalmaıdy. Ol tek quqyqtyq emes, áleýmettik máselege de aınalyp otyr. Tyıymdardyń esh elenbeıtinin kórgende, jurttyń quqyqtyq normalarǵa degen senimi azaıady. Sondyqtan Qoǵamdyq palata zańdaǵy jumys istemeıtin normalardy taldaýmen aınalysqany oryndy bolady dep sanaımyn. Bul zańnamanyń álsiz tustaryn der kezinde anyqtap, olardy joıý sharalaryn usynýǵa múmkindik beredi, — dedi Májilis tóraǵasy.
Talqylaý barysynda Qoǵamdyq palata músheleri de túıtkildi taqyryptardy qozǵady. Atap aıtqanda, «Alternatıva» ózekti zertteýler ortalyǵynyń dırektory Andreı Chebotarev jergilikti ózin-ózi basqarý týraly jeke zań qabyldaý, oblys jáne aýdan ákimderiniń yqpalynyń shegin aıqyndaý, saıası partııalardy odan ári damytý úshin quqyqtyq jaǵdaı qalyptastyrý máselelerin kóterdi.
Analıtık Natalıa Malıarchýk zań shyǵarý protsesinde júıeliliktiń joqtyǵyn, Májiliske túsetin zań jobalarynyń basym bóligi jetkilikti deńgeıde pysyqtalmaıtynyn aıtty. Onyń pikirinshe, bul jaǵdaı qujattarmen jumys júrgizýdi qıyndatyp, sapasyna áser etedi.
Saıasattanýshy Danııar Áshimbaev qoldanystaǵy zańnamaǵa túzetýler jıi engizilýine qatysty pikir bildirip, normatıvtik quqyqtyq aktilerdi bastamashylyq etý jáne qabyldaý kezeńderinde barynsha muqııat ári ashyq talqylaýdy usyndy.
Qoǵamdyq palata músheleri Svetlana Romanovskaıa, Ámirjan Qosanov, Marat Shıbutov, Záýresh Battalova, Altynaı Kóbeeva, Gúlmıra Baıǵabylova, Erlan Smaıylov, Bórihan Nurmuhamedov, Aleksandr Danılov, Aıbek Kúmisbekov te usynystaryn ortaǵa saldy.
Májilis spıkeri barlyq ıdeıa men usynys Palatanyń aldaǵy jumysynda eskeriletinin aıtty.
Osyǵan deıin Májilis tóraǵasy Erlan Qoshanov jasandy ıntellektini damytýǵa arnalǵan parlamenttik tyńdaýda zańnamaǵa zańnamany JI-tehnologııalardyń damýyna beıimdemeýdiń saldary týraly paıymyn aıtty.