Qoǵam jemqorlyqpen belsendi kúrespese, onda para alatyn sheneýnikter jyl saıyn artady - Qarjy polıtsııasy tóraǵasynyń orynbasary M. Ahmetjanov

ASTANA. QazAqparat - Elimizde sybaılas jemqorlyqpen kúres máselesine aıryqsha mán berilip otyr. Bul baǵyttaǵy negizgi jumystar Qarjy polıtsııasyna tıesili ekeni anyq. Máselen, byltyrdan bastap eseptegende búginde jemqorlyq qylmystary úshin túrli deńgeıdegi 300-ge tarta basshylar qylmystyq jaýapkershilikke tartyldy. Onyń ishinde 22-si - respýblıkalyq deńgeıdegiler, 83-i - oblystyq, sondaı-aq qalǵandary qalalyq jáne aýdandyq deńgeıdegi basshylar.

Bul málimetterdi búgin Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi brıfıngte QR Ekonomıkalyq qylmysqa jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres agenttigi tóraǵasynyń orynbasary Marat Ahmetjanov keltirdi. Esterińizde bolsa, osy oraıda burynǵy eki oblystyń ákimderi men ulttyq kompanııalardaǵy, vedomstvolardaǵy burynǵy laýazymdy qyzmetkerlerge qatysty qozǵalǵan qylmystyq ister qoǵamdyq rezonans týdyrǵan bolatyn. «2013 jyly Qarjy polıtsııasynda on myńnan astam qylmys tirkeldi. Al bıylǵy bes aıda óndiriste bes myńǵa jýyq qylmys tirkelip otyr. Onyń ishinde 27 paıyzyn aýyr jáne asa aýyr qylmystar qamtydy. Barlyq qylmystardyń ishinde 65 paıyzy (1,5 jylda) ekonomıkalyq qylmystarǵa qatysty, 21 paıyzdan astamy sybaılas jemqorlyq qylmystary bolsa, al qalǵandary ózge qylmystarǵa baılanysty. Ótken jyl men bıylǵy bes aıda keltirilgen shyǵyndar boıynsha anyqtalǵan jalpy soma 290 mlrd. teńgeni qurady. Tergeý barysynda qabyldanǵan sharalar kezinde onyń 157 mlrd. teńgesin óteý sharalary júzege asyryldy», - dedi ol. Atap aıtqanda, byltyrdan beri agenttikte Ahýaldyq ortalyq jumys istep jatyr. Onyń qyzmetkerleri memlekettik organdar men ózge de ashyq aqparattyq kózderdi paıdalanyp, kelip túsken málimetterge taldaý jasap, quqyq buzýshylyqtyń problemalyq aımaqtaryn anyqtaý turǵysynda saraptamalar júrgizedi. Sonymen qatar olar shaǵyn jáne orta kásipkerliktiń qyzmetine aralaspaıdy. «Máselen, Ahýaldyq ortalyqtyń qyzmeti bastalǵannan beri satyp alý negizdiligi men josparlanatyn baǵalardy negizsiz kóterý mán-jaılaryn anyqtaý maqsatynda memlekettik organdarynyń satyp alý josparlaryn monıtrıngteý arqyly shamamen 5 mlrd. teńge bıýdjet qarajattarynyń tıimsiz shyǵyndalýynyń aldyn aldyq. ıAǵnı, biz bastapqy kezeńde quqyq buzýshylyqty eskerttik. Osy oraıda qarjyny jymqyrý nemese tıimsiz jáne maqsatsyz ıgerýge jol berilýi múmkin edi», - dedi M. Ahmetjanov. Bul turǵyda atalǵan qarjy qaıtarylyp, memlekettik satyp alýlar qaıta júrgizildi. Budan basqa, Ahýaldyq ortalyq múmkindikteri jasalǵan qylmystardy da anyqtaýǵa bolady. Jalpy, taldaý materıaldary negizinde 110 mlrd. teńge mólsherinde zalal keltirilgen 516 qylmystyq is qozǵaldy. Agenttik tóraǵasynyń orynbasary munaı urlyǵyna baılanysty qylmystarǵa jeke toqtaldy. Máselen, shyǵý tegi kúmándi óńdelgen munaı kólemi Atyraý munaı óńdeý zaýytynda 14 esege azaıǵan. Osy jaıynda QR Munaı jáne gaz mınıstrligi júrgizgen tekserýden keıin belgili boldy. «2011 jyly onda shyǵý tegi kúmándi 70 myń tonna munaı óńdeldi, ıaǵnı bul munaıdyń qaıdan kelgenin olar qujatty túrde kórsete almady. 2012 jyly kóleńkeli aınalym 21 myńdy qurady. Al ótken jyly 1,5 myń tonna munaıdyń qaıdan jetkizilgenin naqty kórsete almady»,-dedi M. Ahmetjanov. Belgili bolǵandaı, 2013 jyl men aǵymdaǵy jyldyń 5 aıynda shıkizatty zańsyz ótkizý jáne satý joldary baǵytynda 371 qylmystyq is qozǵaldy. Onyń paıymynsha, munaıdyń zańsyz aınalymymen kúres turǵysynda standarttaý men sertıfıkattaý júıesin ózgertip, barlyq munaı óńdeý zaýyttary men munaı bazalarynda munaı ónimderiniń kólemi men sapasyn ólsheıtin qadaǵalaý qurylǵylaryn ornatý kerek. Munymen qosa qarjy polıtsııasy bir tonna munaıdan qansha ónim shyǵatyn normany zańdy túrde reglamentteýdi usynýda. Sondaı-aq, tıisti memlekettik organdar, munaı óńdeý zaýyttary jáne ken ornyn paıdalanýshylar arasyndaǵy aqparat almasýdy avtomattandyrý qajet kórinedi. Budan keıin M. Ahmetjanov zańsyz oıyn bıznesi máselesine oıysty. 2013 jyl men aǵymdaǵy jyldyń 5 aıynda qarjy polıtseıleri shamamen 591 zańsyz oıyn zaldary qyzmetiniń jolyn kesti. Onyń sózine qaraǵanda, 3 myńnan astam oıyn avtomattary, rýletkalyq jáne pokerlik stoldar tárkilendi. «Kóbinese osyndaı nysandardyń mańdaıshalaryna ınternet-klýbtardyń ataýyn jazyp, áreket etip júrgen onlaın-kazınolar keń kólemde taralyp ketti. Ótken jyldan bastap onlaın-kazıno qyzmetiniń faktileri boıynsha 216 qylmystyq is qozǵaldy»,- dedi M. Ahmetjanov. Taldaý kórsetkendeı, mundaı zańsyz oryndar qyzmetiniń jolyn kesý osy nysandar aınalasyndaǵy shaǵyn qylmystylyqtyń deńgeıin azaıtýda. Atap aıtqanda, alkogoldik ónim shyǵarý aınalasynda qylmystylyq azaımaı turǵan kórinedi. Qarjy polıtsııasynyń málimetine qaraǵanda, taldamalyq zertteýlerdiń negizinde jedel-izdestirý is-sharalary júrgizilip, nátıjesinde tek ótken jáne aǵymdaǵy jylda 9 óndirýshi zaýyttyń esepke alynbaǵan ónimderdi óndirý qyzmetiniń joly kesildi. Jalpy, alkogol ónimderiniń zańsyz aınalymyna baılanysty 205 qylmys tirkelip, jalǵan ónim óndirýshi 27 jasyryn tseh anyqtaldy. Eki jarym mln. eseptelmegen alkogol ónimderi tárkilendi. Belgili bolǵandaı, Qazaqstanda resmı túrde 22 zaýyt jumys isteıdi. Onyń jartysyna jýyǵy esepke alynbaǵan ónimdi shyǵarýmen aınalysqany anyqtaldy. Sóz sońynda M. Ahmetjanov jemqorlyq faktileri jaıynda habarlaǵan azamattardy «sóz tasýshy» dep qaralamaýǵa ótindi. «Jemqorlyq faktileri jaıynda habarlaý, bul adamnyń qoǵamǵa degen qalypty durys qatynasyn bildiredi. Eger de qoǵam osyǵan tosqaýyl qoımasa, onda para alatyn sheneýnikter sany jyl saıyn artatyn bolady», - dedi Qarjy polıtsııasy tóraǵasynyń orynbasary Marat Ahmetjanov. Búginde osyndaı 229 habar jetkizý faktileri boıynsha 25 mln. teńge kóleminde syıaqy tólendi. Sonymen birge jemqorlyq jaıynda habarlaǵandar budan da kóp eken. Olarǵa aqshalaı syıaqy qylmys boıynsha úkim zańdy kúshine engennen keıin tólenedi. Jemqorlar jaıynda habarlaýǵa qoryqpaıtyndardyń negizgi úlesi Ońtústik Qazaqstan, Atyraý jáne Batys Qazaqstan oblystaryna tıesili.