Qyzylordada jol salatyn jumysshy mamandar tapshy
QYZYLORDA. KAZINFORM — Jol — ekonomıkanyń kúretamyry. Bilikti mamandar aldymen osy sózdi kóldeneń tartady. Ras, solaı bolatyn jóni bar. Bul baǵytta Qyzylorda oblysynda da aýqymdy ister atqarylyp keledi. Dese de, sala mamandary jol salý isin jetik meńgergen qarapaıym eńbek adamdarynyń tapshy ekenin aıtady. Kazinform tilshisi atalǵan taqyrypqa baılanysty tıisti sala mamandarynyń oı-pikirin tarazylap kórdi.
Jol mamanynyń jalaqysy — 1 mln teńge
Syr óńirinde jergilikti jurt «Qyran» JShS-in jaqsy biledi. Otyz jylǵa jýyq ýaqyttan beri jol salý baǵytynda jumys atqaryp keledi.
Olar Syr óńiri men Saryarqa arasyn jalǵaıtyn «Qyzylorda-Jezqazǵan» tasjolynyń qurylysyna qatysty.
Atap óterligi, seriktestik atalǵan avtojoldy salýǵa elimizdiń atynan qatysqan jalǵyz kompanııa retinde erekshelenip otyr.
Óıtkeni, Eýropa qaıta qurý bankiniń qarjysymen salynyp jatqan aýqymdy jobaǵa qoıylatyn talap úlken.
— Asfalt jol salý isimen 2006 jyldan beri aınalysyp kelemiz. 2021 jyly «Qyzylorda-Jezqazǵan» tasjolyn salý úshin Eýropa qaıta qurý bankiniń konkýrsynda jeńimpaz atanyp, ony der ýaqytynda aıaqtaýǵa múmkindik týdy. Aýqymdy joba barysynda 200-ge jýyq adam eńbekpen qamtyldy. Qazir jol salý salasynda talap óte úlken. Jol bitkennen keıin árbir kompanııa tarapynan bes jylǵa deıin kepildik beriledi. Bul ýaqytta joldyń sapasy buzylyp ketpeýi kerek. Sondyqtan biz jumysty óz deńgeıinde atqarýǵa kúsh salamyz. Osy oraıda tájirıbeli mamandardyń eńbegine júginemiz. Ókinishtisi, ondaı azamattar aramyzdan tabyla bermeıdi. Qazir elimizde jol salatyn qarapaıym eńbek adamdary jetispeıtini jasyryn emes. Burynǵy jyldarda mundaı mamandyq ıelerin kásiptik-tehnıkalyq ýchılışe daıyndaıtyn edi. Aıta keterligi, qazir oǵan baratyn jastar joqtyń qasy. Máselen, biz greıder aıdaıtyn mamanǵa 1 mln teńgege deıin jalaqy tóleýge ázirmiz. Degenmen olardyń sany múldem az. Tipti, joqtyń qasy desek te bolady. Sol sebepti mundaı azamattardy shetelden shaqyrýǵa májbúrmiz. Qazirgi ýaqytta bul túıtkildi óz kúshimizben sheshýge kúsh salyp jatyrmyz. Sol jumyspen aınalysýǵa nıet bildirgen mamandardy arnaıy oqytyp alamyz. Olarǵa belgili bir ýaqytta bizdiń kompanııada jumys isteý mindetteledi, — deıdi kásiporyn dırektory Jaısań Syzdyqov.
Bilikti maman — zaman talaby
Kólik mınıstrliginiń Avtomobıl joldary komıteti ǵylym jáne jumys sapasy basqarmasynyń basshysy Nurtilek Hasenov mundaı problema elimizdiń jol salýshy kóptegen kompanııasynda bar ekenin jasyrǵan joq.
Búginde Qazaqstanda bul sala boıynsha aýqymdy jobalar qolǵa alynǵan. Ulan-ǵaıyr dalamyzdyń qaı bóliginde de jolǵa qatysty qyzý qarbalas tirshilikti baıqaý qıyn emes.
Osynyń arqasynda elimizdiń jol jaǵdaıy birshama jaqsara tústi. Uzaq jyldar boıy kúrdeli taqyrypqa aınalǵan máseleler osylaısha óz sheshimin taýyp keledi.
— Elimizde 95 myń shaqyrymnan astam jol bar. Onyń tórtten bir bóligi respýblıkalyq mańyzdaǵy joldar sanatyna jatqyzylady. Qalǵany — jergilikti deńgeıde. Bıyl olardyń 12 myń shaqyrymy qaıta jańǵyrtylyp, ortasha jóndelip jatyr. Al Qyzylorda oblysyndaǵy joldyń uzaqtyǵy — 3,5 myń shaqyrym. Qazir oblys aýmaǵynda «Qyzylorda-Jezqazǵan» tasjoly salynyp jatyr. Aldaǵy ýaqytta «Batys Qytaı-Batys Eýropa» kólik dáliziniń Qyzylorda qalasynan Aqtóbe oblysyna deıingi bóligin tórt jolaqty jolǵa beıimdeýge kóńil bólinip jatyr. Sondyqtan aldaǵy ýaqytta oblysta jol salý baǵytynda qyzý tirshilik kútip tur. Árıne, bul oraıda jumys kúshine suranys zor bolatyny sózsiz. Mundaı problema elimizdiń ár óńirinde kezdesedi. Sondyqtan kópshilikten jastardy tehnıkalyq mamandyqtar boıynsha bilim alýǵa baǵyttasa degen usynysymyz bar. Óıtkeni, bul saladaǵy jumys eshqashan toqtamaıdy. Qaı kezde de jumys kúshine suranys arta túsedi. Árıne, ońaı mamandyq túri emes. Jaýapkershiligi úlken. Jalaqysy da soǵan saı keledi, — deıdi ol.
Aıtýynsha, kóptegen kompanııalar tarapynan óz kúshimen atalǵan máseleni sheshýge áreket jasalýda.
Degenmen ázirge ol túıindi máseleniń ońtaıly sheshilýine tolyq múmkindik týǵyza almaı otyr.
Qaı kezde de suranysyn joǵaltpaıdy
Búginde elimizdiń 8 joǵary oqý orny jol salasy mamandaryn daıarlaıdy.
Atap aıtqanda, jastar atalǵan sala boıynsha L. B. Goncharov atyndaǵy qazaq avtomobıl-jol, D. Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan oblystyq tehnıkalyq, Sátbaev, Qazaq qatynas joldary, Qaraǵandy memlekettik tehnıkalyq, M. H. Dýlatı atyndaǵy Taraz memlekettik, S. Toraıǵyrov atyndaǵy Pavlodar memlekettik ýnıversıtetteri men Logıstıka jáne kólik akademııasynda bilim alady.
Ol boıynsha memlekettik grant bólinip jatyr. Degenmen oǵan qyzyǵýshylyq bildiretin jastardyń sany az. Al jumysshy mamandyqtar boıynsha arnaýly orta oqý oryndarynda bilim alýǵa bolady.
— Jol salasy boıynsha kóptegen jumysshy mamandyqtar bar. Atap aıtqanda, olardyń qatarynda ekskavator, býldozer, katok kóliginiń operatory, greıder mamandary bar. Baıqap otyrǵandaı, jol salatyn árbir kompanııada mundaı mamandarǵa suranys bar ekenin jıi estımiz. Keıbiri olardy shetelden ákelýge májbúr ekenin bilemiz. Jastardyń tehnıkalyq mamandyq túrlerine qyzyǵýshylyǵy bolǵanyn qalaımyz. Bul oraıda ata-ananyń da mindeti úlken dep bilemin, — deıdi «Jol aktıvteri sapasynyń ulttyq ortalyǵy» RMK bas dırektory Bolatbek Aıtbaev.
Sala mamandary jol qurylysy salasynda kóptegen bos jumys orny bar ekenin aıtady. Olardyń jalaqysy da joǵary.
Dese de oǵan saı keletin mamandar tapshylyǵy áli kúnge deıin baıqalyp otyr. Jol salý qaı kezde de kúshin qoımaıdy.
Sondyqtan bul sala mamandaryn bolashaqtyń mamandyǵy deýge ábden bolady.