Qyzylorda oblysynyń damý qarqyny qandaı
QYZYLORDA. KAZINFORM — Qyzylorda oblysynyń qarjy taıqazany jyl ótken saıyn molaıyp keledi. Salystyryp aıtsaq, 2022 jyly jergilikti bıýdjet 364 mlrd teńge bolsa, bıyl qazan aıynda 851,3 mlrd teńgeden asty. Kazinform tilshisi oblystaǵy oń ózgeristerdi statıstıka negizinde oqyrman nazaryna usynady.
Oblys ákimdigi usynǵan málimetke súıensek, jyl basynan beri barlyq negizgi makroekonomıkalyq kórsetkish boıynsha ósim qalyptasqan.
Onyń ishinde óńdeý ónerkásibi (294,3 mlrd teńge) 13,1%-ǵa, aýyl sharýashylyǵy (166,4 mlrd teńge) 2,6%-ǵa, negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestıtsııa kórsetkishi (484,9 mlrd teńge) 5,9%-ǵa joǵarylady.
Esepti merzimde 677,1 myń sharshy metr turǵyn úı paıdalanýǵa berildi, bul ótken jyldyń osy kezeńindegiden 4,8%-ǵa artyq. Aýyl sharýashylyǵy salasynda 24,9 mlrd teńgeniń ónimi óndirildi.
Bilim men medıtsına salalaryna ınvestıtsııa salý jalǵasady
Memleket basshysy atap ótkendeı, bizdiń elimiz — áleýmettik memleket. Sondyqtan bilim berý, densaýlyq saqtaý salalaryna ınvestıtsııa salý jalǵasady. Bul óńirde árdaıym basty nazarda. «Qazaqstan halqyna» qorynyń qoldaýymen atqarylǵan jumystar da osy salalarda aıqyn kórinis taýyp otyr.
Qor qurylǵan kezden bastap aımaǵymyzda 10 mlrd teńgeden astam qarjyǵa mańyzdy áleýmettik jobalardy júzege asyrdy. Sonyń 4 mlrd 800 mln teńgesi medıtsına salasyna baǵyttaldy. Atalǵan qarajatqa oblystyq balalar aýrýhanasynda, Jańaqorǵan, Aral aýdandarynda «Qamqorlyq» ortalyqtary ashyldy.
Dári-dármek alý, ortalyqtardy jabdyqtaý, medıtsına mamandaryn shet elde oqytý máselesi de nazardan tys qalǵan joq. Qor oblystyq onkologııa ortalyǵyna quny 1 mlrd 100 mln teńge turatyn, respýblıka boıynsha 3 oblysta ǵana bar skrınıng júrgizýge arnalǵan jyljymaly medıtsınalyq keshendi tabystady.
Kelesi jyly 2 mlrd 600 mln teńgege onkologııalyq aýrýlardy tıimdi emdeýge arnalǵan joǵary tehnologııalyq jabdyqtar satyp alýdy jáne aýtızmge shaldyqqan, basqa da psıhıkalyq buzylysy bar balalardy áleýmettendirýge arnalǵan ortalyq ashpaq.
Bilim salasyna 2 mlrd 600 mln teńge bólinip, 2023-2025 jyldary 8 mekteptiń fızıka, hımııa, bıologııa, robototehnıka, kompıýter kabınetteri qaıta jabdyqtaldy. 2,5 myńnan astam aýyl balasy jazǵy lagerlerde demaldy.
Erekshe bilim berýdi qajet etetin balalarǵa arnalǵan arnaıy ınternattardyń materıaldyq-tehnıkalyq bazasy jańǵyrdy. «Bolashaq ınjenerler» jobasy aıasynda 9 mektepke robototehnıka qurylǵylary alynyp, tıisti mamandar bilimin shyńdady.
Qorqyt ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetinde oqıtyn 500-den astam stýdenttiń álemdik «Kýrsera» platformasynda bilim alýyna múmkindik jasaldy.
2026 jyly 2 mlrd teńgege oblystyń 50 mektebine «Bilim-Innovatsııa» lıtseıleriniń tájirıbesi engiziledi, fızıka, hımııa, bıologııa kabınetteri jabdyqtalady. 8 shaǵyn jınaqty mektepterdiń materıaldyq bazasyn nyǵaıtý kózdelip otyr.
Áleýmettik qoldaý jáne ońaltý baǵytynda múgedektigi bar balalar men 14-29 jas aralyǵyndaǵy jastar ınnovatsııalyq protezdik-ortopedııalyq quraldarmen qamtamasyz etildi.
«Úı jaǵdaıynda múgedektigi bar balalardy ońaltý» jobasy aıasynda 283 mln teńgege qural-jabdyqtar satyp alyndy. Qarmaqshy aýdanyndaǵy múmkindigi shekteýli balalarǵa áleýmettik qyzmet kórsetý ortalyǵynyń materıaldyq bazasy kúsheıdi.
Óńirde shaǵyn jáne orta bıznes qanatyn keńge jaıyp keledi. 2025 jyldyń qazan aıyndaǵy málimet boıynsha 70 myńǵa jýyq shaǵyn jáne orta kásipkerlik nysany tirkelse, sonyń 66 myńnan astamy nemese 96,2%-y belsendi túrde jumys júrgizip keledi.
Kásipkerlikti qarjylaı qoldaýǵa ártúrli kózderden shamamen 42 mlrd teńge qarjy qarastyryldy. Jyl basynan beri 2086 jobaǵa 25 mlrd teńge kóleminde qarjylaı qoldaý kórsetildi.
Qansha ónerkásip iske qosylady?
Bıyl ónerkásip salasyna 720 mlrd teńge ınvestıtsııa tartý josparlanǵan. Onyń 70 paıyzy jeke ınvestıtsııa úlesinde. Osy jyly júzege asýy tıis 27 jobanyń 9-y iske qosyldy.
Olar — óńirdiń kirpish ónimine qajettiliginiń 90%-yn qamtamasyz etetin zamanaýı kirpish zaýyty, onkologııalyq dıagnostıkalyq ortalyq, nan-toqash, kondıterlik, pechene jáne makaron ónimderin óndirý kesheni aına shyǵarý zaýyty, jol boıyndaǵy qyzmet kórsetý kesheni, 2 saýda úıi men «Tumar» shaǵyn ónerkásiptik aımaǵy.
Іske qosylatyn iri jobalardyń biri — túrik ınvestory salyp jatqan qýaty 240 MVt bolatyn jylý elektr ortalyǵy. Mamandar jańa nysan tolyq qýatynda oblys halqyn elektr energııasymen qajet kólemde qamtamasyz etedi dep esepteıdi.
Aýyl halqynyń tabysyn arttyrý maqsatynda qolǵa alynǵan «Aýyl amanaty» jobasy nátıjesiz emes. Joba aıasynda ótken jyly 376 joba qarjylandyryldy, 400-den astam jumys orny ashylady degen jospar bar.
2025 jylǵa baǵdarlama aıasynda 5,5 mlrd teńge qarjy qaralyp, 559 joba iske asyrady. Búgingi kúnge baǵdarlama boıynsha 1,1 mlrd teńge qarjy bólinip, amanatnesie.kz elektrondy portaly arqyly 2,4 mlrd teńgege 2,4 ótinim tústi.
Nesıe komıtetiniń qaraýyna 1 mlrd teńgeni quraıtyn 104 joba usynylǵan. Nátıjesinde 633,8 mln teńgege 74 joba maquldanyp, qazirgi kezde 579,1 mln teńgege 67 joba qarjylandyryldy.
Sonymen qatar qaıtarylǵan qarjy esebinen 15 jobaǵa 146,7 mln teńgege qosymsha qarajat tartylǵan.
Qyzylordanyń astana atanǵanyna — 100 jyl
Aımaq úshin eń negizgi aıtýly mereıtoılyq sharalardyń biri — Qyzylorda qalasynyń Qazaq AKSR astanasy bolǵanyna jáne ultymyzǵa qazaq ataýynyń qaıtarylýyna 100 jyl tolýy keń kólemde atalyp ótip jatyr.
Jyl basynda bekitilgen josparǵa sáıkes túrli formatta 100-den astam is-shara uıymdastyryldy.
«Qyzylorda — Alashtyń júregi» atty tarıhı-tanymdyq kitap jaryqqa shyqty. Sondaı-aq jýyrda «Qyzylordanyń astanalyq kezeńi: tarıh pen taǵylym» atty respýblıkalyq konferentsııa, jańa stadıonda gala-kontsert jáne taǵy basqa sharalar uıymdastyryldy.
Mereıli data aıasynda óńirde ózge de túrli áleýmettik nysandar ashylady. Atalǵan baǵyttaǵy jumystar jyl sońyna deıin jalǵasady.
Aıta keteıik, Prezıdent teleradıokesheniniń Derekti kıno ortalyǵy túsirgen «Syr — Alashtyń anasy» fılminde osynaý qasterli mekenniń qazirgi damý jaǵdaıy, halqynyń turmysy týraly baıandalady.