Qyzylorda oblysyndaǵy ekologııalyq máseleler depýtattardyń baqylaýyna alyndy
QYZYLORDA. KAZINFORM – Májilistiń Ekologııa máseleleri jáne tabıǵat paıdalaný komıteti Edil Jańbyrshınniń tóraǵalyǵymen Qyzylorda oblysynda ekologııa máseleleri boıynsha kóshpeli otyrys ótkizdi.
Óńirde Májilis depýtattarynyń halyqpen kezdesýleriniń qorytyndysy boıynsha birqatar ótkir ekologııalyq másele anyqtaldy. Olardyń kópshiligi birneshe jyl boıy qordalanyp kelgen. Osylardyń sheshimin tabý maqsatymen Qyzylorda oblysynda óńir basshylyǵynyń, ónerkásiptik kásiporyndar jetekshileriniń, halyqaralyq sarapshylar men sheteldik ınvestor kompanııalardyń ókilderiniń qatysýymen kóshpeli keńes ótti.
Otyrysta sóz sóılegen Edil Jańbyrshın aımaqta jedel áreketti talap etetin kóptegen ekologııalyq másele qordalanǵanyn aıtty. Negizgileriniń biri – Aral óńirine qatysty. Komıtet tóraǵasynyń aıtýynsha, Aral teńiziniń qurǵaǵan tabanyn kógaldandyrý máselesi áli de ózekti bolyp otyr. Jyl sońyna deıin 1,1 mln gektar aýmaqqa sekseýil egý jumystary aıaqtalýy tıis. Sonymen qatar depýtattyń pikirinshe, sý resýrstary men qorshaǵan ortanyń lastanýy jergilikti bılik deńgeıinde de, respýblıkalyq zańnama aıasynda da júıeli sheshimderdi qajet etedi.
– Memleket basshysy búkil el aldyna ekologııa salasynda aýqymdy mindetter qoıdy. Bul – Qazaqstannyń 2060 jylǵa deıingi kómirtegi beıtaraptyǵyna qol jetkizýi, sondaı-aq qoǵamnyń barlyǵyn tabıǵatty qorǵaý ıdeıasyn aınalasyna toptastyratyn «Taza Qazaqstan» bastamasy. Osy baǵyttardy iske asyrý depýtattardan, Úkimetten, jergilikti atqarýshy bılikten, bıznesten jáne árbir qazaqstandyqtan naqty is-qımyldy talap etedi. Al búginde óńirde neni baıqap otyrmyz? Qyzylordadaǵy káriz-tazartý qurylystarynyń salynýy sozylyp ketti. 2019 jyly bekitilgen joba eki ese qymbattap, esep boıynsha onyń quny 5,1 mlrd teńgeni quraıdy. Sondaı-aq óńdeý qýattarynyń jetkiliksizdigi de alańdaýshylyq týǵyzýda. Oblysta óndiristik sarqyndy sýlardy, qoqysty qaıta óńdeý jáne paıdalaný kásiporyndarynyń tapshylyǵy sezilip otyr, - dedi Edil Jańbyrshın.
Ruqsat etilmegen qoqys úıindileri máselesi de sheshimdi talap etedi. Óńirde qatty turmystyq qaldyqtarǵa arnalǵan 145 polıgon jumys isteıdi, olardyń tek jeteýi ǵana ruqsat qujattaryna ıe jáne ekologııalyq talaptarǵa sáıkes keledi. Taǵy bir ózekti másele – topyraqtyń kúl úıindilerimen lastanýy. Burynǵy JEO-6 kúl úıindilerimen lastanǵan jerlerdi rekýltıvatsııalaý máselesi áli kúnge deıin sheshilgen joq. Osy máseleler boıynsha óńir turǵyndary depýtattarǵa usynystaryn aıtty. Osyǵan baılanysty qaldyqtardy qaıta óńdeý, sýdy tazartý jáne basqa da ekologııalyq tájirıbeleri bar sheteldik sarapshylar men kompanııalardyń qatysýymen kóshpeli keńes ótkizý týraly sheshim qabyldandy. Qorshaǵan ortany saqtaýdy qamtamasyz etetin jáne óńir ekonomıkasyna jumys isteıtin jańa zamanaýı qaldyqsyz óndiristerdi iske qosý qajet.
Óz kezeginde Qyzylorda oblysynyń ákimi Nurlybek Nálibaev Qytaı Halyq Respýblıkasy óńirdiń eń iri saýda seriktesteriniń biri ekenin atap ótti. Búginde QHR-dyń jetekshi kompanııalarynyń qatysýymen 61 ınvestıtsııalyq jobany, sonyń ishinde medıtsınalyq ónimder shyǵaratyn óndiris ornyn iske asyrý múmkindikteri qarastyrylyp otyr. Sondaı-aq onyń aıtýynsha, Qyzylordanyń qurylys salasyndaǵy ınvestıtsııalyq áleýetin eskere kele, lamınat óndirýge de qyzyǵýshylyq týyndaǵan. Barlyq joba qorshaǵan ortaǵa áserdi barynsha azaıtatyn eń zamanaýı tehnologııalardy eskere otyryp josparlandy.
Atap aıtqanda, tabıǵatty qorǵaý jáne sý daıyndaý salasyndaǵy qytaılyq kompanııalardyń ókilderi qorshaǵan ortany qalpyna keltirý, sýdy tazartý, ónerkásiptik qaldyqtardy qaıta óńdeý jáne qaıtalama resýrstardan qurylys materıaldaryn óndirý boıynsha zamanaýı tehnologııalaryn tanystyrdy. Olar Qazaqstan kásiporyndarynda ınnovatsııalyq sheshimderdi engizýge, sonyń ishinde qoldanystaǵy óndiristerdi jańǵyrtý jáne ekologııalyq taza tehnologııalarǵa negizdelgen jańa qýattardy qurý jobalaryn júzege asyrýǵa daıyn ekendikterin aıtty. Keńes barysynda ekologııalyq zańnamanyń jekelegen normalaryn iske asyrý máseleleri de talqylanyp, ony odan ári jetildirýge qatysty usynystar ázirlendi.
Qorytyndysynda Edil Jańbyrshın oblys ákimi, jaýapty memlekettik organdardyń qatysýymen jáne jeke bıznes pen ınvestorlardy belsendi tartý arqyly tıimdi sharalardy shuǵyl ázirleý qajettigin tilge tıek etti. Talqylaý barysynda Májilistiń Ekologııa máseleleri jáne tabıǵat paıdalaný komıtetikóterilgen barlyq máseleniń sheshilýin baqylaýǵa alady. Sonymen qatar kóshpeli keńes aıasynda depýtattar ónerkásip nysandaryn, «Óndiris» ındýstrııalyq aımaǵyn, tazartý qurylystaryn aralap, bý-gaz qondyrǵysy negizinde salynyp jatqan elektr stantsııasynyń qurylysymen tanysty.