Qyzylorda oblysynda balamaly energııa kózderin paıdalaný damyp keledi
QYZYLORDA. KAZINFORM - Qyzylorda oblysynda balamaly energııa kózderin paıdalanýǵa basa nazar aýdarylǵan. Bul baǵytta kóptegen jańashyl jobalar júzege asyrylýda.
Syr óńirinde jańartylatyn energııa kózderin paıdalanyp, elektr energııasyn óndirý jobalaryna qyzyǵýshylyq zor. Oblysta balamaly energııa kózderin paıdalaný múmkindigi mol.
Oblystyń geografııalyq ornalasýy men klımattyq jaǵdaıyna baılanysty kún jáne jel energııasyn óndirýde zor áleýetke ıe. Sondyqtan qorshaǵan ortany qorǵaý jáne «jasyl ekonomıka» baǵytyndaǵy perspektıvalyq jobalardy qoldaýǵa mán berilgen.
Mamandardyń zertteýinshe, óńirde jylyna 300-den astam ashyq, bultsyz kún bolady. Aımaq geografııalyq jaǵynan da jeldi beldeýde ornalasqan. Oblystaǵy kún uzaqtyǵy jylyna 3000 saǵatqa deıin jáne kún energııasyn damytýdyń energetıkalyq áleýeti jylyna 32 000 mlrd. kVt/saǵ., al jel energııasy jylyna 2 700 mlrd. kVt/saǵ. quraıdy. Bıznes ahýal men ınvestıtsııalyq áleýetti jaqsartý - aımaqtyń basym baǵytynyń biri.
Oblys basshylyǵy tarapynan ınvestorlarǵa qolaıly jaǵdaı jasalyp, Úkimet tarapynan aýqymdy ınvestıtsııalyq preferentsııalar usynylǵan. Jańa óndiristerdi ornalastyrý úshin óńirde barlyq qajetti ınjenerlik ınfraqurylymy jetkizilgen arnaıy 6 ındýstrııalyq aımaq jumys jasaıdy.
Syr óńirinde jıyntyq qýaty 89 megavatt bolatyn 9 kún elektr stantsııasy jumys isteıdi. Onyń úsheýi iri, sheteldik ınvestorlardyń qatysýymen salynǵan. Atap aıtqanda, olardyń qatarynda Shıeli aýdanynda ornalasqan qýattylyǵy 50 megavattyq qazaq-brıtan kompanııasyna tıesili «Baıkonýr-Solar» kún elektr stantsııasy, Jalaǵash aýdanyndaǵy frantsııalyq «Total Eren» kompanııasyna tıesili qýattylyǵy 28 megavattyq kún elektr stantsııasy, Jańaqorǵan aýdanyndaǵy «Hevel» kompanııasyna tıesili qýattylyǵy 10 megavatt elektr stantsııasy bar. Sondaı-aq, Shıeli aýdanynda «Tesıs» JShS kún elektr stantsııasyn salýdy josparlaýda. Qazir qajetti jer ýchaskesi bólingen (80 ga), jobany 2025 jyly iske qospaq.
Mamandardyń aıtýynsha, kún elektr stantsııasy – ekologııalyq turǵyda taza, dybyssyz, qaýipsiz ári paıdalanýǵa yńǵaıly, jáne óz qunyn júz paıyz aqtaıtyn tıimdi qondyrǵy. Onyń basty artyqshylyǵy – alynatyn energııa kóziniń qalypqa kele alatyndyǵynda jáne belgili bir shekteýli resýrsqa táýeldi emes.
Balamaly energııa jáne jańartylatyn resýrstar salasyndaǵy bilikti mamandarǵa qajettilik kúnnen kúnge artýda. Álemdik naryqta olarǵa degen suranys jyl saıyn 15-20 paıyzǵa joǵarylaıdy dep kútilýde.
Jel energııasynyń basqa energııa kózderinen ekologılyq jáne ekonomıkalyq artyqshylyǵy kóp. Jel energetıkasy qondyrǵylarynyń tehnologııasyn jetildirý arqyly onyń tıimdiligin arttyrýǵa bolady. Jel energııasyn turaqty paıdalaný úshin jel energetıkasy qondyrǵylaryn basqa energııa kózderimen keshendi túrde ushtastyrý qajet. Respýblıkanyń shyǵys, ońtústik-shyǵys, ońtústik aımaqtarynda sý elektr stantsııalary men jel elektr stantsııalaryn biriktirip elektr energııasyn óndirý óte tıimdi. Qys aılarynda jel kúshi kóbeıse, jaz aılarynda azaıady, al sý kerisinshe, qys aılarynda azaısa, jaz aılarynda kóbeıedi. Sóıtip, energııa óndirýdi birshama turaqtandyrýǵa bolady.
Aıta keteıik, «China National Nuclear Corporation (CNNC)» jáne «China National Nuclear Power (CNNP)» platformasy taza energetıkalyq jobalardy damytýǵa, qurylysyn salýǵa jáne paıdalanýǵa mamandanǵan. Kompanııa qyzmetiniń negizgi baǵyttaryna jel, kún, sýtegi energııasy, geotermaldyq energııa, jınaqtaý energetıkasy, zarıadtaý stantsııalary jáne t.b. kiredi.
Sondaı-aq, qazir Qorqyt ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetiniń №5 oqý ǵımaratynyń janynda qýaty 18 kVt kún-jel elektr stantsııasy iske qosylyp, oqý ǵımaraty muqtajdyǵynyń bir bóligin óteýde. Sonymen qatar, bul stantsııa bilim alýshylar men jas ǵalymdardyń ǵylymı-zertteý jumystaryn júrgizýine múmkindik berýde.
