Qytaı ǵalymdary synaqtan ótkizgen mı-kompıýter sal naýqastyń qozǵalýyna múmkindik berdi
ASTANA. KAZINFORM – Qytaı Ǵylym akademııasynyń zertteýshileri ınvazıvti «mı–kompıýter» ınterfeısin klınıkalyq synaý barysynda aıtarlyqtaı jetistikke jetti. Bul týraly Sınhýa agenttigi habarlady.
Klınıkalyq synaq aıasynda tetraplegııa dertine shaldyqqan naýqas aqyldy múgedekter arbasyn tek oı kúshimen basqaryp, kýrer ákelgen daıyn asty robot-ıtke aldyrtyp, ózine jetkize alǵan. Bul nátıje Qytaı Ǵylym akademııasy júrgizgen ımplantatsııalanatyn «mı-kompıýter» ınterfeısin synaý kezinde tirkelgen.
Mundaı múmkindik dástúrli ońaltý tásilderinen áldeqaıda keń. Sebebi ol ekrandaǵy kýrsordy eki ólshemdi basqarýmen shektelmeı, úsh ólshemdi fızıkalyq ortamen tikeleı árekettesýge jol ashady.
«Mı-kompıýter» ınterfeısi mı men syrtqy qurylǵylar arasynda tikeleı baılanys arnasyn qurýǵa arnalǵan. Álemniń ár túkpirindegi ǵylymı-zertteý toptary oı arqyly mátin terý nemese robottandyrylǵan qoldy basqarý sekildi zerthanalyq jetistikterdi kórsetkenimen, bul tehnologııany patsıentterdiń kúndelikti ómirine turaqty engizý áli de kúrdeli másele bolyp qalyp otyr.
Atalǵan naýqas 2022 jyldan beri julyn jaraqatyna baılanysty tetraplegııaǵa shaldyqqan. Al 2025 jylǵy maýsym aıynda oǵan Qytaı Ǵylym akademııasynyń Neırobıologııa jáne zııatkerlik tehnologııalar jónindegi zertteý ortalyǵy ázirlegen ınvazıvti neırokompıýterlik ınterfeıs júıesi ımplantatsııalanǵan. Birneshe apta daıyndyq pen jattyǵýdan keıin ol kompıýter men planshettegi kýrsordy turaqty túrde basqara alǵan.
Zertteýshiler ımplantatsııa kezinde joǵary ótkizý qabiletine ıe symsyz ınvazıvti júıeni qoldanǵan. Bul júıe patsıentke neırondyq sıgnaldar arqyly aqyldy múgedekter arbasyn jáne robot-ıtti senimdi basqarýǵa múmkindik beredi. Nátıjesinde naýqas naqty ortada derbes qozǵalyp, nysandardy izdeý qabiletine ıe bolǵan.
Bul kezeń Qytaıdyń sal aýrýyna shaldyqqan adamdar úshin tek bazalyq ózara áreket múmkindikterin qalpyna keltirýden naqty ómir jaǵdaıyndaǵy fýnktsıonaldyq áreketter aıasyn keńeıtýge kóshkenin bildiredi.
Zertteý toby birqatar tehnıkalyq serpiliske de qol jetkizgen. Atap aıtqanda, neırondyq derekterdi joǵary deńgeıde qysý ári dál qalpyna keltirý tehnologııasy ázirlenip, derekterdi dekodtaýdyń eki ádisi ınnovatsııalyq túrde biriktirilgen. Bul gıbrıdti dekodtaý modeli neırondyq sıgnaldarda shý deńgeıi joǵary bolǵan jaǵdaıda da paıdaly aqparatty tıimdi bólip alyp, mıdy basqarý ónimdiligin 15 paıyzdan astam arttyrǵan.
Sonymen qatar sıgnaldy qabyldaýdan pármenniń oryndalýyna deıingi kidiris 100 mıllısekýndtan tómen deńgeıge qysqartylǵan. Bul fızıologııalyq shekten az kórsetkish bolyp sanalady jáne patsıentterge mı-kompıýter júıesin neǵurlym birqalypty ári tabıǵı basqarýǵa múmkindik beredi.
Aıta keteıik, Qytaı dárethanalarda temeki shegýge qarsy jańa ádis qoldana bastady.