Qytaı – bıdaı eksporttaıtyn negizgi elderdiń biri
ASTANA. KAZINFORM — Úkimette vıtse-premer Serik Jumanǵarınniń tóraǵalyǵymen ótken egin jınaý naýqany boıynsha jedel shtabta eksportqa astyq jetkizýdi ulǵaıtý múmkindikteri qaraldy. Bul týraly Úkimettiń baspasóz qyzmeti málim etti.
«QTJ» UK AQ basqarýshy dırektory Baýyrjan Orynbasarov bıylǵy 9 aıda qazaqstandyq astyq pen undy temirjolmen jetkizýdiń negizgi naryqtaryn tanystyrdy. Astyqty tıep jóneltýdiń jalpy kólemi 6,6 mln tonnany qurasa (ótken jyldyń osy kezeńimen salystyrǵanda 21%-ǵa az), tartylǵan ónimderdi tasymaldaý kólemi proportsıonaldy túrde ósken – 2,7 mln tonna (2023 jyldyń 9 aıymen salystyrǵanda 21%-ǵa artyq). 6,6 mln tonna astyqtyń 5 mln tonnasy eksportqa jiberildi, tek qyrkúıekte ǵana 900 myń tonna jóneltildi. Tartylǵan ónimderdiń eksporty 2,1 mln tonnany qurady, onyń ishinde – 310 myń tonna qyrkúıek aıyna tıesili.
«Qazaqstannyń astyǵy jetkiziletin negizgi elder – Ortalyq Azııa (2,9 mln tonna), Qytaı (1,3 mln tonna), Aýǵanstan (127 myń tonna), bul bıylǵy 9 aı ishindegi kólem. Salystyrmaly túrdegi tynyshtyqtan keıin Iranǵa 211 myń tonna astyq jetkizý qaıta jandandy, onyń 140 myń tonnasy qyrkúıek aıyna tıesili. Basqa elderge – Italııaǵa, Túrkııaǵa jáne Reseıge 423 myń tonna jóneltildi. Negizgi elderge qańtar-qyrkúıek aılarynda 495 myń tonna – Ortalyq Azııaǵa, 639 myń tonna – Qytaıǵa, 666 myń tonna – Aýǵanstanǵa jóneltildi», — dep habarlady Baýyrjan Orynbasarov.
Otyrysta qazaqstandyq astyqty Qytaıǵa jetkizýdiń óńirlik deńgeıi qaraldy. 9 aıdyń qorytyndysy boıynsha astyqty jabyq vagondarda tasymaldaý kólemi 75%-ǵa jáne astyq tasyǵyshtarda 5%-ǵa ósti. Konteınerlermen jetkizý 26%-ǵa tómendedi. Bul jabyq vagondar men astyq tasyǵyshtardaǵy daqyldardyń negizgi kóleminiń Qorǵas jáne Alashankoý stansalary arqyly Sýardyń bondtyq aımaǵyna jetkizilýimen baılanysty, onda daıyn ónimdi qaıta óńdeý jáne odan ári jóneltý úshin baj salyǵy joq. Osylaısha, qazaqstandyq bıdaı negizinen Qytaıdyń shekaralyq jáne ortalyq provıntsııalaryn qamtamasyz etedi. QHR ishine jetkizý úshin 65% baj salyǵy qoldanylady jáne ol baǵyttar boıynsha astyq negizinen konteınerlermen tasymaldanady. Bul rette arpa jáne basqa da jemshóp daqyldary iri daıyndaýshy kompanııalardyń qajettilikterine sáıkes búkil Qytaı boıynsha eksporttalady.
«Bizdiń aldymyzda bıyl Qytaıǵa 2 mln tonna astyq jetkizý mindeti tur, biz onyń kólemin 3 mln tonnaǵa deıin arttyra alamyz. Sondaı-aq Aýǵanstanǵa un jetkizýdi ulǵaıtý qajet. Jańa kelisimsharttar men logıstıka Almatyda ótetin Qazaqstan-Aýǵanstan bıznes-forýmynyń basty máseleleriniń biri bolýy tıis», — dedi jedel shtab otyrysynyń qorytyndysynda Serik Jumanǵarın.
7 qazandaǵy jaǵdaı boıynsha Qazaqstanda dándi daqyldardyń barlyq alqabynyń 94%-y, kartoptyń 90,5%-y, kókónisterdiń 84,6%-y, maıly daqyldardyń 30%-y, qant qyzylshasynyń 23%-y jınaldy. Egin jınaý naýqany bastalǵaly elevatorlarǵa 4,4 mln tonna astyq tústi.
