Qys qyzyqtary: Býrabaıda qandaı týrıstik oryndarǵa barýǵa bolady
BÝRABAI. KAZINFORM – Býrabaı kýrortynda qysqy maýsym saltanatty túrde ashyldy. Qazaqstannyń injý-marjany sanalatyn Býrabaı qylqan japyraqty ormanymen, taza aýasymen jáne emdik kólderimen maqtana alady.
Qys kezinde de munda shańǵy, konkı, snoýbordpen syrǵanap, Laplandııaǵa, buǵy-maral sharýashylyǵyna baryp, jabaıy tabıǵatpen tanysýǵa bolady.
Aıta keteıik, jyl basynan beri Býrabaıǵa 1 mıllıonnan astam týrıst kelgen. Bıyl salynǵan Býrabaıdaǵy muz qalashyǵy aýqymdylyǵymen jáne jarqyn attraktsıondarymen tańǵaldyrady: onda bıiktigi 8 metrlik eki úlken syrǵanaq, keń muz aıdyny, konkı, plıýshka jáne basqa da qysqy jabdyqtardy jalǵa alý qyzmetteri bar. Ony uıymdastyrǵan «Býrabaı Damý» JShS zamanaýı týrıstik nysandardy quryp, qonaqtarǵa jyl boıy jaıly demalys usynýda tabysty eńbek etip keledi.
Jańa týrıstik poıyz ashyldy
Býrabaı kýrorty Astananyń soltústigine qaraı 250 shaqyrym jerde ornalasqan, oǵan poıyzben, avtobýspen nemese taksımen jetýge bolady. Qazirgi ýaqytta Astanadan Býrabaı kýrortyna deıin ártúrli kestemen 5 poıyz qatynaıdy. Solardyń biri – «Astana – Býrabaı kýrorty» jańa týrıstik elektr poıyzy Táýelsizdik kúni qarsańynda iske qosyldy. Bul baǵyttyń ereksheligi – kýrorttyq aımaqqa esh aıaldamasyz 2 saǵat 26 mınýtta jetýge bolady.
№ 7515/7516 «Astana-Býrabaı kýrorty» týrıstik baǵyty taqyrypqa saı bezendirilgen. Onda 6 vagon bar jáne 574 jolaýshy syıady. Poıyz vagondary Qazaqstanda jasalǵan (ZIKSTO) jáne «Komfort Plıýs» klasty oryndyqtarmen jabdyqtalǵan. Bılet quny nebári 2500-2700 teńge aralyǵynda.
Elektr poıyzda mıkroklımat júıesi, jyldam qýattaıtyn USB-rozetkalar, Wi-Fi jáne velosıped bekitýge arnalǵan quraldar bar. Múmkindigi shekteýli jolaýshylar úshin arnaıy kótergishter men múgedekter arbalaryna arnalǵan oryndar qarastyrylǵan.
Sonymen qatar jol boıynda Astana men Býrabaıdyń tabıǵaty men tarıhy týraly eksklıýzıvti aýdıogıdti tyńdaýǵa bolady.
Santa Klaýs rezıdentsııasyna saıahat
Qazaqstandyq Laplandııa nemese Santa klaýstyń rezıdentsııasy – Býrabaıda qysqy demalysty josparlaǵandar úshin taptyrmaıtyn qyzyqty meken. Kelýshilerge Santa rezıdentsııasy boıynsha «Álemniń jeti keremeti» atty ekskýrsııa uıymdastyrylady. Ekskýrsııa barysynda elfter álemi men Santa klaýs kútedi. Sondaı-aq, Santa klaýsqa tilek hatyn qaldyrýǵa bolady.
Bıylǵy qysta qazaqstandyq Laplandııa rezıdentsııanyń jańartylǵan dızaınymen qýantady. Onda dekoratıvti jaryqtar men taqyryptyq fotozonalar, Aıaz atanyń poshtasy, biregeı janýarlary bar mını-zoobaq, balalar men eresekterge arnalǵan oıyn aımaqtary jáne oıyn-saýyqtar usynylady. Sonymen qatar, kishkentaı qonaqtar úshin anımatorlardyń baqylaýymen balalardy qaldyryp ketýge bolatyn oıyn úıi men balalar bólmesi ashylǵan.
Rezıdentsııa aýmaǵynda basqa da qyzyqtar bar. Mysaly, haskı jáne buǵyǵa jegilgen shanamen syrǵanaýǵa bolady. Jergilikti shaman týrısterdi óz mekenimen tanystyryp, shaman dástúri týraly áńgimelep beredi. Odan bólek, ponıǵa minip jáne kvadrotsıkl tebý qarastyrylǵan.
Aıta keteıik, qazaqstandyq Laplandııa jyl saıyn qarashanyń ortasynan bastap, keler jyldyń sáýirine deıin jumys isteıdi.
Maral sharýashylyǵy
Aqmola oblysy Býrabaı kentiniń irgesindegi teńbil buǵynyń múıizi men qanynan emdik ónim alatyn «AQ MARAL» sharýashylyǵy jumys isteıdi. Bul da Býrabaı kýrortyn damytý maqsatynda júzege asyrylǵan joba. Sharýashylyqta pantoemdeý ortalyǵy, dástúrli kıiz úıler men ulttyq salt-dástúrlerdi saqtaǵan shaǵyn etnoaýyl jumys isteıdi. Ásirese sheteldik qonaqtar osy nysanǵa erekshe qyzyǵýshylyq tanytady.
Býrabaıdyń tabıǵı ortasy maral ósirýge óte qolaıly. Taýly-ormandy dalalar maraldardyń qajetti salmaq jınap, tabıǵı damýyna múmkindik beretin tolyqqandy qorekpen qamtylǵan. Búginde maral ósirý sharýashylyǵynda shamamen 200 janýar bar. Olar ózderiniń tabıǵı mekeninde – 600 gektardy quraıtyn qalyń orman alqabynda erkin jaıylady. Barlyq maral veterınarlardyń qatań baqylaýynda.
– Jazdy kúni maraldar kók shalǵyndy qýalap jaılyp, qolǵa kóp kele bermeıdi. Mekendeıtin sharýashylyq aýmaǵy temir torlarmen qorshalǵan. Teńbil buǵy 14-15 jyl ómir súredi. Onyń 3 jasynan bastap múıizin kesip, emdik maqsatta paıdalanamyz. Negizinen maýsym-tamyz aılarynda kesemiz. Naýryzdyń aıaǵynda maraldyń múıizi ózdiginen túse bastaıdy da, ornyna jańasy ósip shyǵady. Sol múıizder 10-15 santımetrdeı ósken kezde túbinen eki eli tuqylyn qaldyryp kesemiz. Buǵynyń jas múıizinde jan bolmaıdy. Durys ólshep, kesse aýyrsynýdy sezbeıdi, - deıdi ortalyqtyń sharýashylyq basshysy Aıbolat Rahmatýlın.
Pantoemdeý ortalyǵynda maraldyń múıizinen dárilik zattar óndiriledi. Óıtkeni maral múıizinde ımmýnıtetti nyǵaıtýǵa, býyn, júrek aýrýlarymen kúresýge, júıke júıesin qalpyna keltirýge, ómirlik kúsh-qýatty arttyrýǵa arnalǵan ártúrli mıkroelementter, vıtamınder jáne bıologııalyq belsendi zattar bar.
Jańa mýltımedııalyq keshen
Bıyl Býrabaıdaǵy mýltımedııalyq ınteraktıvti keshen aýqymdy jańǵyrtýdan ótip, Qazaqstandaǵy eń joǵary tehnologııalyq mýzeılerdiń birine aınaldy. Ondaǵy zamanaýı anımatsııalyq jáne aýdıovızýaldyq tehnologııalar árbir kelýshige qazaq mádenıetiniń biregeı atmosferasyna enýge jáne elimizdiń tarıhy týraly kóbirek bilýge múmkindik beredi. Zamanaýı keshen kúnine 500 kelýshini qabyldaı alady.
Jańa keshenniń medıakontenti turaqty túrde jańartylyp otyrady jáne oǵan oıyn-saýyq pen tanymdyq materıaldar kiredi. Bul týrısterge túrli baǵdarlamalardan lázzat alyp, jańa ári qyzyqty aqparat alýǵa múmkindik beredi.
Mýltımedıalyq ınteraktıvti keshen 9 zalǵa bólingen. «Qazaqstanǵa saıahat» bólimi — Býrabaı, Medeý, Shymbulaq, Sharyn kanony, Kaspıı teńizi, Túrkistan, Ústirt ústirti, Muztaý, «Baıqońyr» ǵarysh aılaǵy sekildi elimizdiń týrıstik oryndarynyń baılyǵy men sulýlyǵyn kórsetedi.
Zamanaýı tehnologııalardyń arqasynda kelýshiler ózderin Qazaqstan tarıhynyń bir bólshegi retinde sezine alady.
«360 kýb» zaly – beıneni keskindeıtin biregeı tehnologııasy bar Qazaqstandaǵy jalǵyz zal. Bes proektor men eki búıirlik ekran 270 gradýstyq panoramalyq keskin jasaıdy, bul kórermenderge ózin fılmniń bir bólshegi sezinýge múmkindik beredi. Atalǵan format perıferııalyq kórýdi qoldaný arqyly jańa sezimder týdyrady jáne barlyq kórinis bóligin kórýge múmkindik beredi.
Al «Abylaı han» qysqametrajdy kórkem fılminde qazaq halqynyń birtýar perzenti – Abylaı han atanǵan bala Ábilmansurdyń ómir joly baıandalady. Basty róldi qazaqtyń belgili akteri Jandos Aıbasov somdaǵan. Sonymen birge, kelýshiler Abylaı hannyń batasyn alyp, sadaq atyp jáne kedergilerdi eńserip júrgen batyr sııaqty sezinýge bolady.
Oıyn túrindegi ınteraktıvti ekspozıtsııalar balalar men sheteldik qonaqtarǵa ulttyq mýzykalyq aspaptar, oıý-órnekter, sondaı-aq qazaq dalasynyń janýarlar álemi men ósimdikteri týraly bilýge kómektesedi. Shejire zalynda eldiń ınteraktıvti kartasynan barlyq qazaq rýlaryn, olardyń tańbasyn jáne turatyn jerlerin biriktiretin sımvoldyq báıterek aǵashy ornalasqan. Mundaǵy maqsat — rýǵa bóliný emes, ár adamnyń shyqqan tegi men tarıhyn bilýge kómektesý.
Ulttyq parkke kirý tarıfi qalaı ózgerdi
Bıyl Salyq kodeksinen Erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy paıdalanǵany úshin alynatyn tólem respýblıkalyq bıýdjetke túsetini týraly normalar alynyp tastaldy. Qazir tólem tek qana ultttyq parktiń arnaıy esepshotyna túsedi jáne árbir park óziniń tarıfterin belgileıdi.
− Býrabaı – elimizdegi halyq eń kóp keletin ulttyq park. Bıyl kelgen týrıster sany 1 mıllıonnan asty jáne jyl sanap artyp kele jatyr. Árıne, týrıster kóp bolǵan saıyn jergilikti tabıǵatqa da úlken salmaq túsedi. Qoqys kóbeıedi, topyraq erozııaǵa ushyraıdy, taý-tastar búlinedi. Órt qaýpi kúsheıedi. Jumys kúshin kóbeıtýge týra keledi. Onyń barlyǵy qosymsha shyǵyndy qajet etedi, - deıdi «Býrabaı» MUTP dırektorynyń orynbasary Venera Nuǵmanova tilshilerge bergen suhbatynda.
Osylaısha, park aýmaǵyna jeńil kólikpen kirý quny jumys kúnderi – 0,3 AEK (1107 teńge), demalys jáne mereke kúnderi – 0,4 AEK (1476 teńge) bolyp belgilengen.
Tıisinshe 16 oryndyq avtobýstar úshin kirý aqysy – 1 jáne 1,5 AEK (3692 jáne 5538 teńge), 16-32 oryndyq avtobýstar úshin 2 jáne 2,5 AEK (7384 jáne 9230 teńge), 32-den artyq jolaýshyǵa arnalǵan avtobýstar úshin – 3 jáne 3,5 AEK (11 076 jáne 12 922 teńge).
Sondaı-aq, «Býrabaı» ulttyq parkiniń aýmaǵynda turatyn, sondaı-aq ulttyq parkpen irgeles eldi-mekenderdiń 26,5 myń halqynan esh tólemaqy alynbaıdy. Olardyń avtokólik nómiri elektrondy bazada tirkelgen. Qazirgi tańda «Býrabaı» parkine kiretin tustarda avtomattandyrylǵan 5 ótkizý-baqylaý beketi jumys istep tur. Tólemdi Kaspi jáne Halyk Bank QR-kodtary arqyly jasaýǵa bolady.
