Qyrǵyzstan prezıdenti Bishkektegi oqıǵa jóninde úndeý jasady
ASTANA. KAZINFORM – Qyrǵyz Respýblıkasynyń prezıdenti Sadyr Japarov 17-18 mamyrda Bishkekte bolǵan oqıǵa boıynsha qyrǵyzstandyqtarǵa beıneúndeý jasady. Bul týraly Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisi habarlaıdy.
Qyrǵyz kóshbasshysy memlekettiń qoǵam ómirinde barlyǵyn alańdatatyn jaǵymsyz oqıǵaǵa tap bolǵanyn atap ótti. Oqıǵanyń mánin túsinbeı, arandatýshylyqqa boı aldyrǵan toptardyń áreketinen qyrǵyz halqy men memleketiniń kóp bóligi syn-qaterge ushyrady.
«18 mamyr kúni ınternette 13 mamyrda bolǵan oqıǵa týraly ártúrli aqparat pen beınematerıaldardyń taralýynyń qandaı saldarǵa ákep soqqanyn kórdik. Eger quqyq qorǵaý organdary jedel sharalar qabyldap, óz is-áreketterin jurtshylyqqa der kezinde túsindirgende, mundaı ýshyǵý bolmas edi. Іshki ister mınıstrligi 13 mamyrda bolǵan oqıǵaǵa kinálilerdi ustady jáne jedel áreket etti. Biraq, ókinishke qaraı, jaǵdaıdy shıelenistirýge múddeli basqa kúshter muny paıdalanyp ketti. Bizdiń patrıottyq kózqarastaǵy jastarymyzdyń sheteldik azamattardyń zańsyz kóshi-qonyn toqtatý jáne mundaı qyzmetke jol beretinderge qatysty qatań sharalar qabyldaý talaptary, árıne, durys. Mundaı talaptar buryn da qoıylǵan. Tıisti mekemeler bul máselelerdi taldap, qajetti sharalardy qabyldaı bastaǵany belgili», - dedi ol.
Zańsyz júrgen sheteldik azamattardy anyqtaý jumystaryn MUQK jáne ІІM júrgizdi.
«Alaıda sizder ınternettegi kez kelgen habarǵa senip, jaǵdaıdy obektıvti baǵalaı almaı, ulttyq alaýyzdyqty qozdyratyn arandatýshylyq úndeýlerge boı aldyrdyńyzdar jáne bizdiń damý jolyna túsken memleketimizge jáne ejelgi zamannan bergi qonaqjaılylyǵymen tanymal halyqqa zııan keltirdińizder. Bul óte ókinishti!» - dep atap ótti S.Japarov.
Qyrǵyzstan prezıdenti 13 mamyrdaǵy oqıǵa tergelip jatqanda kináliler ustalǵanyn, jaǵdaıdyń mán-jaıy anyqtalǵanyn jetkizdi. Bul oqıǵa týraly vıdeo 18 mamyrda ınternetke júkteldi jáne bul jastardy odan ári arandatyp, jalǵan ultjandylyq sezimin týdyratyn ınternet-posttarmen birge taralǵan.
«Bılikke kele almaǵandar, sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúresti quptamaıtyndar jáne bas bostandyǵynan aıyrylǵandar ádeıi arandatýshylyq aqparat taratý úshin WhatsApp toptar men jalǵan akkaýnttar qurǵan», - dedi prezıdent.
18 mamyrǵa qaraǵan túni jaǵdaıdyń odan ári shıelenisýine jáne odan da aýyr oqıǵalarǵa jol bermeý úshin kóshege shyqqan jastardy toqtatýǵa kúsh-jiger jumsalǵan.
«Jastardyń kúsh qoldaný arqyly taratylmaǵany barshaǵa aıan. Olardyń arasynda qarý-jaraqpen tártipsizdik jasaǵysy keletinder bar ekeni jedel habarlandy. Mılıtsııa qyzmetkerleri adamdardy kúshpen tarata bastaǵanda, olardyń arasynda blogerler men arandatýshylar daıyn turdy jáne bılik ádettegideı qyrǵyzdardy qorǵaýdyń ornyna basqalardy qoldady jáne óz halqyn qorlaı bastaıdy dep, jappaı kóteriliske shaqyratyn beınehabarlama taratýdy josparlaǵan», - dedi ol.
S.Japarovtyń aıtýynsha, Qyrǵyzstannyń jas patrıottary osy bir qaýipti jaǵdaı týraly bilmegen, jastar men búkil halyq bul lańǵa senip kete jazdaǵan.
«Men kúsh qurylymdaryna jaǵdaıdy baqylaýǵa alýǵa, jastarmen úzdiksiz túsindirý jumystaryn júrgizýge jáne esh qaqtyǵyssyz turaqtandyrýǵa tyrysýǵa buıryq berdim», - dep túsindirdi el prezıdenti.
Prezıdent tonaý, polıtsııaǵa shabýyl nemese jataqhanalardaǵy stýdentterge shabýyl bastalǵan jaǵdaıda qatań sharalar qabyldanatynyn aıtty.
«Baqytymyzǵa oraı, eshteńe joq. Árıne, basynda stýdentterdiń turǵylyqty jerine shabýyl jasamaq bolǵan buzaqylar boldy. Biz olardy toqtata aldyq. Endi olardyń barlyǵy tıisti jazaǵa tartylady. Biz quqyqtyq memleket qurdyq. Endi tártip ornatamyz. Tártip bolmasa, eshqandaı memleket damı almaıdy. Qylmyskerlerdi esh tergeýsiz, aıýandyqpen jazalaýǵa jol berilmeıdi. Jazalaý úshin sot bar, bılik bar. Biz bul jaǵdaıdan mańyzdy sabaq aldyq. Budan bylaı halyq mundaı úndeýlerdi arandatýshylyqqa boı aldyrmaı, baıyppen jáne saqtyqpen qaraıdy dep úmittenemiz. Eger mundaı oqıǵa qaıtalansa, alǵashqy mınýttardan-aq kúshpen tarqatý bastalady. Qyrǵyzstan azamaty nemese sheteldik bolsa da, memleketimizdiń tutastyǵyna qol suqqandar nemese tártipsizdik jasaǵandar qatań jazalanady», - dedi S.Japarov.
Sadyr Japarov týrızm jáne eńbek kóshi-qony máselelerin qozǵaı otyryp, eldiń ózdiginen damymaıtynyn, syrtqy álemmen tyǵyz baılanysta alǵa jyljyp kele jatqanyn atap ótti. Bolǵan oqıǵa Qyrǵyzstandaǵy jáne qyrǵyz eńbek mıgranttary arasyndaǵy kelim-ketimge áser etedi.
«Muny aıtqan sebebim, biz syrtqy álemmen qarym-qatynasymyzdy, damyp kele jatqan ınvestıtsııalardy, týrızmdi jáne qonaqjaılylyq ádetimizdi buzbaýǵa tyrysýymyz kerek. Shetelde júrgen uldarymyz ben qyzdarymyz da osyndaı kózqarasqa tap bolýy múmkin ekenin este ustaıyq. Bul týraly durys oılana alatyn jáne óz is-áreketine muqııat qaraıtyn barlyq otandasymyz aıtyp jatyr», - deıdi ol.
Statıstıkaǵa sáıkes, búginde Qyrǵyzstanda 6,5 myńnan astam jumys orny bos tur.
«Aldaǵy jyldary taǵy on myńdaǵan jumys orny ashylady, óıtkeni biz úlken jobalardy júzege asyra bastaımyz. Bizdiń otandastarymyz bul jumys oryndaryna barmaıtyndyqtan, bizdiń kásipkerler sheteldik eńbek mıgranttaryn shaqyryp, olarmen kelisimshart jasasýǵa májbúr. Eger qazir olar jumysqa qabyldanbasa jáne jumys kúshiniń jetispeýshiligi týyndasa, iske qosylǵan kásiporyndar toqtaıdy. Kásipkerler bankrotqa ushyraıdy. Bizdiń ekonomıkamyz kóterilmeıdi», - dedi ol.
Qazirgi ýaqytta Qyrǵyzstanda jumys isteıtin eńbek mıgranttarynyń sany nebári 5 myń 322 adam. Oǵan qosa, 42 620 sheteldik stýdent bar.
«Biz buǵan qýanýymyz kerek. Alaıda jaqynda bolǵan jaǵymsyz oqıǵalar bizdiń umtylysymyz ben qundylyqtarymyzǵa sáıkes kelmedi», - dedi spıker.
S.Japarov Qyrǵyzstannyń elge zııan keltiretin, halyqtyń múddelerine nuqsan keltiretin jáne qoǵamnyń moraldyq prıntsıpterin buzatyn barlyq zańsyz áreketterden bas tartatynyn aıtty.
Ol jastardy shydamdylyq tanytýǵa jáne kúmándi úndeýlerge kónbeýge shaqyrdy. Qyrǵyz jastaryn kóshege shyǵaryp, keshegideı oqıǵalar jasap, ózderiniń qastandyq oıy úshin paıdalanatyndarǵa qarsy qatań sharalar qabyldanatynyn eskertti. Sondaı-aq, óz taǵdyryn memleketke senip tapsyrǵan adamdardyń tynyshtyǵy, eldiń birligi, qadir-qasıeti, onyń damýy kóptegen arandatýshylardan áldeqaıda joǵary ekenin atap ótti.
«Biz eldi quqyqtyq alańǵa shyǵarý arqyly damytýǵa ant berdik. Bárimiz ádilet aldynda, ulttyq zańdar aldynda teńbiz! Bireýdi joǵary, bireýdi tómen kórýge jáne alalaýǵa quqyǵymyz joq. Muny bizdiń elge kelgen qonaqtarymyz jaqsy biledi jáne túsinedi. Budan bylaı tártiptiń talaby qatań bolady. Elimizde beıbitshilik, kelisim jáne damý bolady», - dep qorytyndylady Qyrǵyzstan prezıdenti.
