Kınotaný mektebiniń negizin qalaǵan: Baýyrjan Nógerbek týraly jańa kitap tanystyryldy
Jınaq belgili kınotanýshy, kórnekti ǵalym, professor, Qazaqstanda kınotanýdyń negizin qalaýshy, Baýyrjan Nógerbektiń ómiri men shyǵarmashylyǵyna arnalǵan.
Onda Baýyrjan Nógerbektiń qazaq kıno óneri, onyń qalyptasý jáne damý tarıhy, ulttyq kıno óndirisiniń erekshelikteri týraly ár jyldary baspasóz betine shyqqan maqalalary men suhbattary, arhıv qujattary men fotosýretteri jınaqtalǵan. Sondaı-aq synshynyń ómiri, shyǵarmashylyǵy men qaıratkerlik kelbeti týraly áriptesteri men shákirtteriniń, dos-jarandary men týǵan-týystarynyń estelikteri berilgen.
«Baýyrjan – respýblıka ǵana emes, Keńes odaǵyna, postkeńestik elderge de belgili kıno teorııasynyń jarshysy, tereń bilimdi kınosynshy. Keńes kezinde de Baýyrjannyń sózderimen, pikirlerimen sanaspaıtyn kınoger bolmaıtyn. Árıne, synshy retinde synshynyń qyzmeti, ómirlik ustanymy negizgi shyǵarmalardy jasaıtyn sýretkerlerden góri qıynyraq. Eshbir jaǵdaıattarǵa qaramaı, ásirese shyǵarmashylyq adamynyń kóńil kúıine qaramaı, shyndyqqa saı oı aıta biletin synshy sol sáttegi yńǵaısyzdyqqa tótep bere alsa, ýaqyt ótken saıyn «ádil synshy» ataǵyna ıe bolady. Sebebi, aqıqat – qashanda ýaqyt ólshemimen aıqyndalatyn syr. Búgingi uǵymdarmen aıqyndasaq, synshy sarapshy, ekspert, dıagnostık syndy uǵymdarǵa jaqyn. Onyń saıası, áleýmettik, ıdeologııalyq, týysqandyq, dostyq, korporatıvtik qajettilikterden alshaq bolýy jáne ózi aıtqan tujyrymdaryn árkez dáleldep bere alatyny – úlken qasıet», - dedi dóńgelek ústel moderatory, kınorejısser, prodıýser, Qazaq ulttyq óner ýnıversıtetiniń professory Slambek Táýekel.
Kitap Almaty qalasyndaǵy Qazaq ýnıversıteti baspasynan shyǵyp otyr. Qurastyrýshylary – Baýyrjan Nógerbektiń jary, belgili teatrtanýshy Gúljahan Bekhojına jáne uly, belgili kınotanýshy, Phd doktory, T. Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń «Kıno tarıhy men teorııasy» kafedrasynyń dotsenti Baýbek Nógerbek.
«Ákem kózi tirisinde óziniń 70 jasyna qazaq tilindegi maqalalar jınaǵyn shyǵarǵysy kelgen edi. Buǵan deıin orys tilinde birneshe kitaptary shyqqan. 1970 jyldardan beri kólemdi materıal jınaqtalǵan edi. Biraq, ákemiz 68 jasynda syrqattanyp, 2017 jyly qaıtys boldy. Kitap shyǵarý jumystary keıinge qaldy. Al qazir kitap formatyn keńeıtip, maqalalary men suhbattaryn jáne shyǵarmashylyǵy týraly zertteýler men estelikterdi birge shyǵardyq», - dedi Baýbek Nógerbek.
Sonymen birge, kınosynshynyń shákirti, QR Prezıdentiniń baspasóz hatshysy Berik Ýálı ustazy týraly estelik jazdy.
«Baýyrjan aǵaı – shynymen de Qazaqstandaǵy kásibı kınotaný mektebiniń negizin qalaýshy. 1993 jyly T. Júrgenov atyndaǵy teatr jáne kıno ınstıtýtynda «Kınotaný» mamandyǵy ashylǵanyn bilip, eń alǵash osy sheberhanaǵa jazylǵanbyz. Jalpy qazaq kıno óneriniń tarıhyndaǵy osy Kınotaný mektebiniń negizin Baýyrjan Nógerbek qalaǵan. Keıin astanaǵa aýysyp, Óner ýnıversıtetinde de shákirtter tárbıeledi. Baýyrjan aǵaı óz ortasynda da, áriptesteri men zamandastary arasynda syıly, bedeldi azamat bolǵanyn bilemiz. Ulaǵatty ustazdyǵynan bólek, adamgershiligi de mol, sol kezdegi 16-17 jastaǵy balalardy qalanyń qym-qýyt tirligine beıimdep, baptaǵan bapkerimiz boldy. Aǵalyq, ákelik qamqorlyǵynyń arqasynda qalaǵa sińisip ketýimizge Baýyrjan Ramazanulynyń úlken septigi tıdi», - dedi B. Ýálı.
