Keı naýqastarda koronavırýs belgileri bolmasa da, ókpede fıbroz paıda bolady - rentgenolog
Sońǵy táýlikte Qaraǵandy oblysynda koronavırýs juqtyrǵandar sany kúrt artty. Búgin aımaqta 90 adamnan aýrý tabyldy. Ókinishke qaraı, vırýstyń taralýyna osy aýrýdyń baryna senbeý de yqpal etedi. Sol sebepti kóptegen adamdar sanıtarlyq-epıdemıologııalyq erejelerdi elemeıdi. Degenmen, COVID-19 - bireý oılap tapqan bos áńgime emes. Biz Qaraǵandy oblysy boıynsha ODB bas rentgenology, professor H. J. Maqajanov atyndaǵy MB sáýlelik dıagnostıka bólimshesiniń meńgerýshisi, joǵary sanatty dáriger Muhtar Ábildınmen áńgimelesken edik. Ol bizge bul aýrýdyń qalaı anyqtalatynyn, ol adamnyń qandaı organdaryn zaqymdaıtynyn jáne ózin-ózi emdeýdiń saldary nemen qaýipti ekenin aıtyp berdi.
- Muhtar Ábdeshuly, sizdiń jumysyńyzǵa pandemııa qalaı áser etti? Rentgenologtardyń vırýs juqtyrǵandardy anyqtaýdaǵy mindeti qandaı?
- Bizdiń Maqajanov atyndaǵy kópsalaly klınıkada koronavırýstyń asqynǵan túrimen kelgen «nóldik» patsıent boldy. Ókinishke qaraı, barlyq emdeý sharalary oń nátıje bermedi. Patsıent qaıtys boldy. Dárigerler úshin osy aýrýǵa shaldyqqan naýqastyń ólimi kúsh-jigerimizdi jumyldyrý úshin jáne KVI dertine shaldyqqandardy emdeý úshin ózimizdiń barlyq kúshimizdi, múmkindikterimiz ben kásibıligimizdi osy indetti jeńýge baǵyttaý úshin eleýli túrtki boldy.
Koronavırýs ınfektsııasyna uqsas belgileri bar barlyq patsıentke dıagnostıka jasaý - meniń mindetim. Kompıýterlik tomografııa kómegimen biz COVID-19-ǵa kúdiktenip keletin barlyq patsıentke monıtorıng júrgize bastadyq. Sońǵy halyqaralyq derekter boıynsha, kompıýter tomografııasy - PTR-taldaýǵa qaraǵanda dıagnoz qoıýdyń 98%-ǵa deıin tıimdi tásili.
- Koronavırýs ınfektsııasy qalaı paıda bolady jáne adam aǵzasyna tıgizer teris áseri qandaı?
- Biz koronavırýs ınfektsııasyna kúdikti patsıentterge ǵana emes, anyqtalǵan patsıentterge de kúsheıtilgen monıtorıng júrgizýdi bastaǵanda olardyń ókpesinde «kúńgirt shyny» baryn anyqtadyq. Ókpede osy órshýdiń kópshiligi oshaqtyq sıpatqa ıe bolady. ıAǵnı, bul - kólemi 1-3 sm aralyǵyndaǵy «kúńgirt shyny» oshaqtary. Ókpede osy oshaqtardyń sanyna baılanysty, aýrýdyń kúrdeliligi de anyqtalady.
Sondaı-aq, odan da aýqymdy ózgeristeri bar patsıentterdi kórdik. Biz olardy ókpesinde keń ınterstıtsıaldi ózgeristeri bar naýqastar retinde tirkedik. Aýrý asqynǵan jaǵdaılarda fıbrozdaý belgileri (ókpe jasýshalarynyń ólýi) bar ekijaqty totaldy koronavırýs pnevmonııasy bolady. Bul ınfektsııanyń eń qaýipti ereksheligi – keı jaǵdaılarda ol múldem sımptomsyz ótedi. Jáne bizdi ókpede belgili bir oshaqtar bola tura emdelýshide kataraldy sımptomdar (temperatýra, jótel, álsizdik) paıda bolmaıtyny tańqaldyrdy. Adam tipti bul ınfektsııany tasymaldaýshy ekenin bilmeı qalýy da múmkin.
- Adam bul ınfektsııany tasymaldaýshy ekenin bilmeýimen qatar, bul vırýstyń is júzinde bar ekenine senbeıtinder de az emes. Sizge rentgen túsirilimi arqyly ony dáleldeýge týra kelgen jaıttar boldy ma?
- Elimizde, onyń ishinde bizdiń óńirde pandemııa bastalǵannan beri biz áriptesterimizben táýlik boıy jumys istep jatyrmyz. Mysaly, keshe biz bir táýlik ishinde 133 adamdy kompıýterlik tomografpen tekserdik jáne zertteý júrgizdik. Áriptesim ekeýimiz monıtor aldynda 24 saǵattan artyq otyrdyq. Eger biz osy patsıentterdiń árqaısysyna olardyń aýrýy týraly dáleldep otyrsaq, onda jumys isteýge kúshimiz jetpes edi. Biz, dárigerler, barlyq naýqastardyń ómirin emdeýge jáne kúresýge ant berdik. Biz ómirimizdi osyǵan arnaımyz. Dárigerdiń naýqasty aldaýy nadandyq bolyp sanalady. Meniń áriptesterimniń arasynda aýrý oılap tabatyn adamdar joq, ásirese belgili bir maqsattardy qýdalaý úshin osyndaı qadamǵa baratyn áriptesterim joq ekenine senimdimin. Biz bul patologııany shynymen kórip otyrmyz. Jáne onyń bar ekenin adamdarǵa sózben dáleldeýdiń esh máni joq dep oılaımyn. Dárigerlik paryz – naýqasty emdeýge úgitteý emes, ony emdeý ekenin adamdar túsinýi tıis.
- Osy vırýstan saqtaný jóninde qandaı keńes beresiz?
- Bul ınfektsııadan ózin qorǵaýdyń eń tıimdi tásili – gıgıena jáne ózin-ózi oqshaýlaý. Tipti vırýsty ınfektsııa kezinde de adamdar maska kııýge jáne aınalasyndaǵylarǵa juqtyrmaýǵa tyrysady. Sol sekildi koronavırýs kezinde de biz ózimizdi jáne aınalamyzdaǵylardy aýrýdyń taralýynan saqtaýymyz kerek. Jáne sımptomdar men kúdik paıda bolǵan kezde dereý dáriger shaqyrý kerek. Sebebi erte anyqtalǵan kezde bul aýrýdy emdeý jyldam jáne nátıjeli ótedi. Ókpede paıda bolǵan barlyq oshaqtar erterek emdese, tez joıylady. Eger adamdar ózin-ózi emdeýmen aınalyssa nemese dárigerge júginbese, onda aýrýǵa qosymsha bakterııalyq florlar qosylady jáne tıisinshe aýyrlyq dárejesi kúsheıe túsedi. Mundaı jaǵdaıda bul patsıenttiń densaýlyǵy men ómiri úshin kúresý áldeqaıda qıynǵa soǵady.
