Kenshi Myńbaevtar áýletiniń eńbek ótili 140 jyldan asady
PAVLODAR. KAZINFORM — Ekibastuzdaǵy «Bogatyr» kenishi — talaı shahterdiń kásibı mekenine aınalǵan orta. Atalǵan kásiporyndaǵy jalpy eńbek ótili 140 jyldan asqan Myńbaevtar otanymyzǵa mıllıondaǵan kılovatt elektr qýaty men jylý syılady.
Elimizde elektr qýatyn óndirýde negizgi shıkizat kómir ekeni aıtpasaq ta túsinikti. Barlyq óńirlerdegi jylý-elektr stansalarynyń basym bóligi kómirmen isteıdi. «Jasyl energııa» jaqyn kúnderde Qazaqstannyń energetıka naryǵynan kómirdi yǵystyryp tastaıdy dep aıtýǵa áli erte. Sol sebepti kómir óndirýshilerdiń, tutastaı alǵanda shahterlerdiń eńbegi mańyzyn joımaq emes.
Áýlettiń úlkeni Qasymjan Temirhanuly bar ǵumyryn kómir óndirisine arnaǵan jan. 1954 jyly kómirli Ekibastuzda dúnıege keldi. Áskerı qyzmetin ótep kelgen soń esh oılanbastan Bogatyr júk tıeý-kólik basqarmasyna jumysqa turǵan. Tartqysh agregat mashınısiniń kómekshisi mamandyǵy boıynsha oqý kýrsyn aıaqtap, 42 jylǵa sozylǵan eńbek joly bastaldy.
— Jolym bolyp Aleksandr Semenovtiń janynda mashınıst kómekshisi retinde jumysymdy bastadym. Ol kisi kóp nárseni úıretti, onyń eńbek jolyn úlgi tuttym. Maǵan úıretken tájirıbesiniń nátıjesinde tartqysh agregatta brıgadır, aǵa mashınıst bolyp eńbek ettim. Ózim de keıin kóptegen jas mamandy tárbıeledim, — dep bastady áńgimesin Qasymjan aǵa.
«Bogatyr Kómir» seriktestigi qazir jyl saıyn 42 mln tonnadan astam kómir óndirip keledi. Al birneshe jylǵa sozylǵan jańǵyrtý jumystarynan keıin kómir óndirýdiń kólemi 50 mln tonnaǵa deıin jetýi kerek. Mamandardyń aıtýynsha, «Bogatyr» kenishinde júzege asyrylǵan «Kómir óndirýdiń tsıkldik-aǵyndyq tehnologııasy» jobasy eńbek ónimdiligin arttyryp, kómir óndirisiniń ózindik qunyn tómendetýge septigin tıgizetinin aıta ketýimiz kerek.
Qasymjan aǵa eńbek etken jyldary, ıaǵnı 1985 jyly atalǵan kenish qýattylyǵy boıynsha Gınnestiń rekordtar kitabyna endi. Qazir kómirdi ashyq ádispen óndirý jóninen álemde eń iri kenish sanalady. Negizi bul kenishtiń alǵashqy kezegi 1970 jylǵy 30 qarashada paıdalanýǵa berilgen eken. Dál sol kúnnen búkil álemge áıgili kómir alyby óz tarıhyn bastaıdy. Kásiporynǵa qazirgi ýaqytta Ekibastuz kómir basseıninde óndiriletin barlyq kómirdiń 65 paıyzy jáne elimizdegi jalpy kómir óndirisiniń 40 paıyzy tıesili. Ondaǵy jerasty baılyǵynyń balanstyq qory — 2,6 mlrd tonna.
— Kenishtiń jalpy tereńdigi 200 metrden asady. Dızeldi elektrovozdyń vagondaryna kómir tıep alyp, joǵaryǵa shyǵaratynbyz. Kenishtiń alyptyǵyn mynadan baıqaýǵa bolar, jer betinen tómen túskenshe shamamen bir saǵatqa jýyq ýaqyt ketedi. Bir reıs jasap kelýge 3 saǵattaı ýaqyt jumsalady. Qysta mashınanyń ishi sýyq, al jazda ystyqtan qaınap ketetin. Tartqysh mashınanyń barlyq bólshegi temir ǵoı, kún ystyqta mashınıst otyratyn jer +62 gradýsqa deıin qyzady. Biraq kenish basshylyǵy qoıǵan jospardy oryndaýymyz kerek boldy. Ystyq pen sýyqqa, kenish astynda únemi burqyrap jatatyn shań-tozańǵa qaramastan eńbek ettik. Sonaý 80-shi jyldary kenishte nebári 2-3 qazaq azamaty jumys isteıtinbiz. Ýaqyt óte kele qatarymyz kóbeıdi ǵoı. Adal eńbektiń nátıjesinde qazirgi ýaqytta kóptegen qazaq otbasylar áýletterimen kásiporynda abyroı-qurmetke ıe bolyp otyr, — deıdi qurmetti kenshi.
Qyryq jyldan astam bir orynda eńbek etken Qasymjan Myńbaev eren eńbegi úshin Kómir ónerkásibiniń qurmetti qyzmetkeri ataǵyna ıe boldy, «Shahter dańqy» belgisiniń tolyq ıegeri atandy. Onyń esimi kompanııadaǵy úzdik qyzmetkerler taqtasyna jazylǵan.
Jalpy «Bogatyrde» Myńbaevtar áýletiniń birneshe býyn ókili eńbek etip jatqanyn aıtýymyz kerek. Bul áýlet jaıly sóz qozǵala qalsa, kenshiler olardyń esimine úlken qurmetpen qaraıdy. Otbasy músheleriniń árqaısysynyń óndiriste úlken tájirıbesi bar. Olar ózderine senip tapsyrylǵan iste erekshe oryndaýshylyq pen uqyptylyq tanytyp, jeke bastamashylyq pen uıymdastyrýdyń joǵary dárejesine ıe. Jańadan jumysqa ornalasqan jas mamandar úshin bilikti tálimger bolyp otyr. Qasymjan aǵa osy áýlettiń úlkeni bolsa, Іnisi Jumaqan tartqysh agregattyń aǵa mashınısi, mashınıst-nusqaýshy bolyp 40 jyldan astam eńbek etti. Taǵy bir inisi Nurlan Myńbaev poıyzdardy qurastyrýshy mamandyǵynda 30 jyldan astam jumys istep keledi. Al Jumaqan aǵanyń jubaıy Ǵalııa apaı jylý pýnktiniń operatory retinde 19 jyl, uly Estaı elektroslesar qyzmetinde 10 jylǵa taıaý eńbek etýde. Osylaısha áýlettiń jalpy eńbek ótili 140 jyldan asyp ketken.
Osylaısha kezinde áıgili kentanýshy Qosym Pishenbaev ashqan Ekibastuz júzdegen myńdaǵan otbasylar úshin adal eńbektiń úlgisin pash etetin óndiristik ortaǵa aınalyp otyr.
Eske sala keteıik, aldaǵy qysta Pavlodar oblysyna 580 myń tonnadan astam kómir qajet