Keden tarıhyna qatysty biregeı jınaq jaryqqa shyqty
ALMATY. KAZINFORM – Almaty qalasyndaǵy Ortalyq memlekettik arhıvte «Iz ıstorıı tsarskoı tamojnı v Kazahskoı stepı» atty qujattar jınaǵynyń tusaýy kesildi.
Sharaǵa otandyq jáne sheteldik ǵalymdar, arhıvshiler, tarıhshylar, ólketanýshylar, stýdentter, magıstranttar, doktoranttar men BAQ ókilderi qatysty.
Kitap avtory Márzııa Jylysbaevanyń aıtýynsha, jınaqqa QR Ortalyq memlekettik arhıvinde saqtalǵan, 1749–1917 jyldar aralyǵyn qamtıtyn qazaq dalasyndaǵy patshalyq keden tarıhyna qatysty qujattar engen.
– Maqsat – qazaq jerinde keden beketteriniń qurylýy men joıylýyn, Orta Azııa jáne Qytaımen júrgizilgen saýda-sattyqty, reseılik elshilerdiń málimetterin, taýarlardyń syrtqa shyǵarylyp, elge ákelinýine qatysty salyq salý júıesin, taýar baǵalaryn, sondaı-aq qazaqtardyń keden salasynda jumys isteýine baılanysty arhıv qujattaryn toptastyryp, zerdeleý jáne olardy kópshilikke nasıhattaý. Qujattardy zertteı kele, jınaqqa qazaqtardyń jer-sý ataýlaryna jáne keden salasyna qatysty mańyzdy málimetterdi ǵana iriktep engizdim. Bul jınaq bolashaqta aýqymdy ǵylymı zertteýlerge negiz bola alady. Keden máselesiniń astarynda úlken saıasat pen Altyn Orda kezeńine qatysty derekter de jatyr, – dedi ol.
Tarıh ǵylymdarynyń doktory, professor, qytaıtanýshy Klara Hafızovanyń pikirinshe, kedenge qatysty materıaldardyń jınaq túrinde jaryq kórýi – eń aldymen tarıhshylar úshin taptyrmas kómek quraly.
– Bir ǵana qujatty tabý úshin kóp ýaqyt qajet. Al bul jınaqtan qajetti málimetti jyldam tabýǵa bolady. Mundaı derekter ǵalymdar úshin óte qundy. Arhıvtiń jyl saıyn osyndaı jınaqtar shyǵara bastaýy – jaqsy úrdis, – deıdi ol.
Tarıh ǵylymdarynyń doktory Svetlana Smaǵulova da kitaptyń tarıhı mańyzdylyǵyna toqtaldy.
– «Iz ıstorıı tsarskoı tamojnı v Kazahskoı stepı» atty qujattar jınaǵy bolashaqta dıplomatııa, keden isi men elshilikke baılanysty jazylatyn eńbekterge úlken septigin tıgizedi. Bul jınaqtyń kómegimen kóptegen magıstrlik jáne doktorlyq dıssertatsııa jazylatynyna senimdimin, – dedi ol.
Osyǵan deıin Qazaq handyǵy tusynda saýda-sattyq qalaı damyǵany týraly jazǵanbyz.