Qazaqtyń besigi Kavkazǵa qalaı bardy? - baspasózge sholý
***
Ótken ǵasyrdyń ortasynan asa orys pen batystyń tárbıesine eliktep ketkenimiz bolmasa, neshe ǵasyrdan beri qazaq balasyn besikke bólep asyrap kelgen. Qazir qalanyń qazaǵy bul buıymdy múlde umytyp ta bara jatqandaı kórinedi. Degenmen, qazaq barda ólmeıtin dástúrdiń biri - balany besikke salý salty bolmaq. Búgin «Aıqyn» respýblıkalyq gazeti osy besiktiń qazaqta ǵana emes, qypshaqtyń izi qalǵan qalalar men dalalarda da kezdesetinin jazady. «El arasynda «Qazaq pen besik bir týǵan» degen sóz bar. Zańǵar jazýshy Muhtar Áýezov te: «El bolam deseń, besigińdi túze» degen. Ras, bizdiń búkil tirshiligimiz besikten bastalady. Sodan bolar, besik pen qazaq bir-birinen ajyramaıtyn egiz uǵym sekildi. Alaıda, qazaqtyń besigi basqa ulttardyń da turmysynda baryn baıqap júrmiz. Túrki halyqtarynyń kóbinde besik bar. Aýǵanstan men Tájikstanda, tipti Armenııa men Grýzııada besik bar eken. Sheshenstan, Daǵystan sekildi Qap taýynyń halyqtary da turmysta besikti qoldanyp keledi»,-dep jazady basylym. Endeshe, bizdiń besik Kavkazǵa, batysqa qalaı barǵany týraly derekter bilgińiz kelse, «Aıqyn» gazetindegi «Qazaqtyń besigi Kavkazǵa qalaı bardy?» degen maqalany oqyńyz.
«Aıqyn» basylymy búgin sondaı-aq Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń, ózge de memleket basshylarynyń qandaı aspen aýqattanatyny týraly jazady. «Prezıdent Nursultan Nazarbaev - otandyq ónimniń basty qoldaýshysy»,-dep jazady basylym. «Ol tek otandyq kostıým-shalbarlardy ǵana óz úlgisimen dáriptep júrgen joq, sondaı-aq qazaqtyń klassıkalyq asyn tutynyp, sońǵy jyldary fýagraǵa áýestenip ketken keıbir shendi-shekpendilerdi táýbesine túsirýge tyrysyp júrgen sııaqty. Qazaqstandyq arnalardyń birinde kórsetilgen «Nazarbaev. Live» fılminde prezıdenttik ashananyń bas aspazshysy Igor Kýbrıakov Elbasynyń kespe men balyq taǵamdaryn unatatynyn jetkizgen edi. Qııar-qyzanaqpen basqa da kókónister osy jerde ósirilip, Prezıdenttiń as mázirine kiredi eken. Kýbrıakovtiń aıtýynsha, Elbasynyń eń súıikti asy - et. Bul jerde qazaqtyń ulttyq asyn bas aspazshy ózindik erekshe retseptimen daıyndaıtyn kórinedi. Aq ordanyń ózinde et asylyp, kespe kesilip jatqanda, qaıdaǵy fýagra dersiz?! Bul arada jaqynda Prezıdenttiń bir jaǵynan, qaljyńdap, ekinshi jaǵynan, astarly oı aıtyp, halyqty «fýagra men Lend Krýzerlerden bas tartýǵa» shaqyrǵanyn áli de umyta qoıǵan joqpyz. Elbasynyń basty oıy - bizdiń elimizde ómir súrýge qajetti nárseniń bári bar, shetelden ákelinetin fýagra, kıim-keshekter men avtokóliktersiz-aq birqalypty tirshilik etýge bolady degen úlken másele edi». Al AQSh-tyń burynǵy prezıdenti úlken Djordj Býsh brokkolıdi jek kórse, Reseı Prezıdenti Vladımır Pýtın óte qarapaıym aspen aýqattanatyn kórinedi. «Aıqyn» gazetinde shyqqan «Prezıdentterdiń súıikti asy» atty maqaladan osy jáne ózge de qyzyqty málimetterdi oqı alasyzdar.
***
«Egemen Qazaqstan» gazeti astan bólek, otandyq ónimniń taǵy bir túri - Aqtóbedegi baǵdarsham óndirisi týraly jazady. «Biz ózi keıde kúndelikti qarbalas tirshilikpen júrip kóp nársege kóńil aýdara bermeımiz. Jaqynda Aqtóbede ótken «Qazaqstannyń úzdik taýary-2015» aımaqtyq konkýrsynda kóshede jol júrýdi rettep turatyn baǵdarshamnyń óz shaharymyzda shyǵarylatynyn kórip, tańǵalǵanbyz. Konkýrsqa ınnovatsııalyq baǵyttaǵy óz ónimderin usynǵan 20 kásiporynnyń arasynan «Svetokom» JShS baǵdarshamdaryna degen qyzyǵýshylyq basym bolǵanyn aıtý kerek. Bul kásiporyn elimizde óz naryǵyn tapqan, «Qazaqstanda jasalǵan» degen markaly jaryq-dıodty sapaly baǵdarshamdardy kóptep shyǵarýdy jolǵa qoıa bastapty»,-delingen basylym betinde. Bul týraly «Egemenniń» búgingi sanynda jaryq kórgen «Baǵdarsham Aqtóbede shyǵarylady» degen maqaladan oqı alasyzdar.
Elimizdiń bas basylymy sondaı-aq Kentaýqalasynyń tynys-tirshiligi týraly shahar basshysynyń kólemdi maqalasyn usynǵan. « Búginde qurylǵanyna alpys jyl tolyp otyrǵan qart Qarataýdyń perzenti ispetti kenshiler qalasy sonaý sekseninshi jyldardyń sońyna deıin jurtty óziniń sulý da kórkem tabıǵatymen, eńbek dańqymen tańdandyryp, tamsandyryp keldi. Kórkine kóz toımaıtyn kóshelerimen qydyrystaǵan qonaqtar jasyl jelekti alleıalar men arhıtektýralyq ásem ǵımarattarǵa qarap, Kentaýdy «kishi Almatyǵa», tipti «kishi Parıj», «kishi Shveıtsarııaǵa» teńep te júrdi. Al, kemeńger Muhtar Áýezov Kentaýǵa kelgen saparynda tabıǵatyna tamsanyp «Kentaýdy Qarataý táji» dep atasaq, bul qalanyń kórshileri renjimes», degen bolatyn.Sol tustary janqııarlyq eńbekpen kelgen shaǵyn shahardyń dańqy tek Qazaqstanǵa ǵana emes, Keńes Odaǵyna, tipti, alys-jaqyn shetelderge de tarap jatty. Ol kezde qala tikeleı Máskeý arqyly basqarylatyn. Ónerkásibi damyǵan qala retinde óndiris oryndarynyń shoǵyrlanýy jaǵynan Shymkent qalasymen dárejesi teń edi»,-dep jazady gazet. Kentaý qalasynyń toqyraý jyldarynan keıingi damýy men bolashaqqa kózdep otyrǵan josparlary týraly «Kentaý-Qarataý táji» degen maqaladan oqı alasyzdar.
***
Al «Kazahstanskaıa pravda» basylymy Aqmola oblysynda turatyn úshem balasy bar otbasy týraly jazady. 2014 jyly shildede ómirge úshem ákelgen ana Nadejda Rogojına otbasynyń áleýmettik jaǵdaıyna baılanysty «Nur Otan» partııasyna oblystyq qabyldaý bólimine barǵan eken. «Jas otbasy úshem dúnıege kelgende qatty qýanǵan. Alaıda, osy jyldyń naýryzynda Nadejdanyń joldasy aýyr syrqattan kóz jumady. Jas ana qoǵamdyq qabyldaý bólimine kómek suraı kelgen eken»,-dep jazady basylym. «Nur Otan» partııasynyń qandaı kómek bergeni týraly gazette jaryq kórgen «Nýrotanovtsy pomoglı materı troınıashek» degen maqaladan oqı alasyzdar.
