Qazaqtyń aqbas tuqymdy iri qara malyn ósirý týraly baǵdarlama qabyldanbaıdy
«Birizdendirý, sáıkestendirý sharalaryn, sondaı-aq tsıfrlandyrý baǵdarlamasyn iske asyrý, jalpy asyl tuqymdy mal sharýashylyǵynyń tıimdi júıesin qurý maqsatynda zamanaýı normatıvtik-quqyqtyq bazany qalyptastyrýǵa qatysty. Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń zań jobalaý jumystarynyń 2019 jylǵa arnalǵan josparyna sáıkes «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine asyl tuqymdy mal sharýashylyǵy máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy zańynyń jobasy ázirlendi. Atalǵan zań jobasy qazirgi ýaqytta Májiliste qarastyrylýda», - dedi Úkimet basshysy.
Onyń atap ótýinshe, zań jobasynyń negizgi maqsaty asyl tuqymdy mal sharýashylyǵy júıesine halyqaralyq ozyq tájirıbeni engizýdi qamtamasyz etetin zańnamalyq bazany qurý . Sondaı-aq zań jobasynda asyl tuqymdy maldardy ındekstik baǵalaý jáne maldyń shyǵý tegin naqty anyqtaýǵa múmkindik beretin molekýlıarlyq-genetıkalyq saraptama júrgizý sııaqty zamanaýı tásildemeler kózdelgen.
Zań jobasynda «asyl tuqymdy mal», «asyl tuqymdyq qundylyq», «aýyl sharýashylyǵy janýarlary» jáne basqa termınder halyqaralyq sharttarǵa, atap aıtqanda Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq sheńberinde aýyl sharýashylyǵy janýarlarymen selektsııalyq-asyl tuqymdyq jumys júrgizýdi birizdendirýge baǵyttalǵan sharalar týraly kelisimge sáıkes keltiriledi.
«Tsıfrlyq Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda agroónerkásiptik keshende 2014 jyldan bastap asyl tuqymdy mal sharýashylyǵyn esepke alý júıesi selektsııalyq jáne asyldandyrý jumysynyń aqparattyq bazasy arqyly avtomattandyrylǵan formatqa aýystyryldy. Asyl tuqymdy mal mártebesin berý jáne asyl tuqymdyq kýálik berý, maldy baǵalaý nátıjesi, maldyń asyl tuqymdyq qundylyǵyn jáne maldyń shyǵý tegin anyqtaý jónindegi barlyq is-áreket ashyq qoljetimdi aqparattyq bazada júzege asyrylady. Selektsııalyq jáne asyl tuqymdyq jumystyń aqparattyq bazasy arqyly asyl tuqymdy mal sharýashylyǵyn damytýǵa jáne mal sharýashylyǵy ónimderin óndirýge aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerdi sýbsıdııalaý tártibi avtomattandyryldy. Mysaly, qazaqtyń aq bas tuqymyn ósirýmen aınalysatyn fermerdiń úıde otyryp sýbsıdııa alýǵa ótinim berýge múmkindigi bar», - dedi Asqar Mamın.
Úkimet basshysy qazirgi zamanǵy normatıvtik quqyqtyq bazany qurý úshin zań jobasynda janýarlarǵa ındekstik baǵalaý júrgizý qaǵıdalaryn, janýarlarǵa molekýlalyq genetıkalyq saraptama júrgizý qaǵıdalaryn ázirleý jáne bekitý kózdelgenin atap ótedi.
«Qazaqstan Respýblıkasy memlekettik josparlaý júıesiniń talaptaryn eskere otyryp, jekelegen salanyń nemese naqty óńirdiń (qalanyń, aýmaqtyń) problemalaryn sheshýge baǵyttalǵan jeke baǵdarlamany ázirleýge jol berilmeıdi. Qazaqstan Respýblıkasynyń agroónerkásiptik keshenin damytýdyń 2017-2021 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasy sheńberinde asyl tuqymdy mal sharýashylyǵyn damytýdy jáne mal sharýashylyǵy ónimderin óndirýdi sýbsıdııalaý arqyly aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerdi memlekettik qoldaý jóninde sharalar kózdelgen. Jalpy, qazaqtyń aqbas tuqymy týraly arnaıy baǵdarlama qabyldaý maqsatqa saı emes dep sanaımyz, sebebi osy tuqymdy damytý men jetildirý «Bilim men ǵylymı zertteýlerdiń qoljetimdiligin arttyrý» ǵylymı baǵdarlamasynyń 101 «Ǵylymı zertteýler men is-sharalardy baǵdarlamalyq-nysanaly qarjylandyrý» kishi baǵdarlamasy aıasynda júzege asyrylýda», - dedi ol.
Premer-Mınıstr dereginshe, Jáńgir han atyndaǵy Batys Qazaqstan agrarlyq-tehnıkalyq ýnıversıteti «Soltústik óńirde qazaqtyń aqbas, áýlıekól tuqymdy iri qara malynyń sharýashylyqqa paıdaly belgilerin jetildirý jónindegi baǵdarlamany ázirleý» is-sharasy boıynsha iri qara maldy genetıkalyq pasporttaýdy júrgizýde.
