Qazaqtar shekaradaǵy Qıǵash ózeninen balyq aýlaýdan zańsyz shettelip keledi – S.Eńsegenov
«Atyraý oblysynyń Qurmanǵazy aýdanyndaǵy Qıǵash transshekaralyq ózeniniń jaǵasynda ornalasqan 6 aýyldyq okrýgke qaraıtyn 11 eldi meken turǵynynyń basym kópshiliginiń tirshiligi osy balyq sharýashylyǵymen baılanysty. Aýlanǵan balyq ónimderiniń kóbi sol jerde óńdeledi. Balyq ónimderi básekege qabiletti, olar negizinen shet elderge shyǵarylady. Biraq, balyq sharýashylyǵynyń damýyna, onyń múmkindigin tolyq paıdalanýǵa kedergi bolyp otyrǵan jaıttar da bar. Onyń eń bastysy Qıǵash ózeninen balyq aýlaý merizimine baılanysty», - deıdi senator Sársenbaı Eńsegenov.
Onyń sózine qaraǵanda, Qazaqstan Úkimeti 2012 jyly «Balyq resýrstary men basqa da sý janýarlaryn, olardyń bólikteri men derıvattaryn paıdalanýǵa shekteý men tyıym salýdy engizý, olardy paıdalaný oryndary men merzimderin belgileý týraly» qaýly qabyldaǵan. Osy Qaýlynyń 1-shi qosymshasyna sáıkes Jaıyq-Qıǵash balyq sharýashylyǵy basseıni boıynsha jekelegen oryndar men ýchaskeler úshin 1 mamyrdan bastap balyq aýlaýǵa tyıym salynǵan.
Osyǵan oraı, depýtat Qıǵash ózeniniń transshekaralyq mártebesi eskerilmeı otyrǵanyn alǵa tartady.
«Qıǵash ózeninen Reseı Federatsııasynyń, sonyń ishinde Atyraý óńirimen shekaralas Astrahan oblysynyń balyqshylary da balyq aýlaıdy. Biraq, Reseı Federatsııasynda Qıǵash ózeninde balyq aýlaý merzimi mamyr aıynyń 25-ne deıin belgilengen. Men Reseıdiń Astrahan qalasyndaǵy «Kaspıı balyq sharýashylyǵy ǵylymı ınstıtýty» men «Rosbalyqaýlaý» Volgo-Kaspıı aımaqtyq basqarmasynyń basshylyǵymen jáne ǵylymı qyzmetkerlerimen kezdestim. Reseı ókilderi Qıǵash ózeninen mamyr aıynyń 25-ne deıin balyq aýlaýǵa ruqsat berý birneshe jyldar boıy júrgizilgen ǵylymı zertteýlerge negizdelgenin jáne onyń Qıǵash ózeninde balyq qorynyń ósýine keri áserin tıgizbeıtinin túsindirdi. Sonymen birge, olar Qıǵash ózenine balyqtyń kirýi sáýir aıynyń sońǵy onkúndiginde bastalyp, atalmysh ózende balyqtyń negizi mamyr aıynyń 1- 20 aralyǵynda bolatynyn aıtty», - deıdi depýtat.
Osyǵan oraı, senator transshekaradaǵy Qıǵash ózeninen balyq aýlaýǵa qatysty eki túrli ustanym bolǵandyqtan, Qazaqstan balyqshylary utylysta qalyp otyrǵanyn aıtyp ótti. Reseı balyqshylarynan balyq aýlaýdy 25 kún buryn toqtatý otandyq taýar óndirýshilerdiń tabysyna, jumysshylardyń eńbek aqysy men áleýmettik jaǵdaılaryna keri áserin tıgizýde.
«Mundaı qısynsyzdyqtan memleket kirisine túsetin tólemder men salyqtardyń da túsimi tómendeıtini belgili. Bul jaǵdaı balyq kásipshiligindegi adamdarmen birge, aýyl turǵyndarynyń da túsinispeýshiligin, olardyń oryndy renishterin týǵyzyp otyr. Sondyqtan, tıisti memlekettik organdar bul jaıdy shuǵyl qarap, qajetti zańnamalyq aktilerge ózgerister men tolyqtyrýlar engizýi kerek. Osy arada Qıǵash ózenine balyqtyń kirý merzimi men qozǵalysy týraly «Qazaq balyq sharýashylyǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýty» daıyndaǵan bıologııalyq qorytyndynynyń Reseı ǵalymdarynyń zertteý nátıjelerimen sáıkes kelmeıtinin de qaperge alsaq», - deıdi S.Eńsegenov.
