Qazaqstannyń «jasyl» perspektıvalaryn forsaıt-zertteý bastaldy
Sessııanyń ashylýynda Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar vıtse-mınıstri Nurlan Qurmalaev Qazaqstanda 2060 jylǵa deıingi kómirtekti beıtaraptyqqa jetý strategııasy qabyldanǵanyn eske saldy.
«Biz buǵan kele jatyrmyz, tipti órshil maqsattarymyz bar deýge bolady. Memleket basshysy ekonomıkalyq ósýdiń qazirgi baǵyty ekologııany kógaldandyrýǵa, qorshaǵan ortany qorǵaýǵa baǵyttalýy qajettigin birneshe ret atap ótti. Bul jasyl maqsattarǵa ónerkásiptik kásiporyndar men nysandarymyzdy dekarbonızatsııalaýsyz qol jetkize almaımyz. Ádette, tikeleı shyǵaryndylardyń úlesi 15% deıin jetedi. Tsıfrlandyrý jelisi boıynsha bizde birqatar jobalar bar jáne osyndaı sessııalar arqyly biz jańa ıdeıalar men tásilderge, klımatty jaqsartýǵa jetemiz», - dedi Nurlan Qurmalaev.
«Qazinnovations» ınnovatsııalardy damytý jónindegi ulttyq agenttiginiń Basqarma tóraǵasy Sanat Ahanovtyń aıtýynsha, qajetti nátıjege qol jetkizý úshin talqylaýǵa memlekettik organdar ǵana emes, bıznes ókilderiniń de qatysatyny óte mańyzdy.
«ıAǵnı, biz álemdik trendterdi zerttep qana qoımaı, eń bastysy – barlyq tehnologııalar boıynsha Qazaqstandaǵy qazirgi jaǵdaıdy túsinýimiz kerek. Qazir bizdiń súzgilerimiz arqyly jeńimpaz kompanııalar, jetekshi startaptar ótedi, biz barlyq patentterdi zerttep qaraımyz. Alty aıdan keıin Úkimet janyndaǵy tehnologııalyq saıasat jónindegi keńeske maqsatty tehnologııalyq baǵdarlamany usynýymyz kerek, onda biz perspektıvaly nıshalardy anyqtaı alamyz», - dep túsindirdi ol jalpy is-qımyl josparyn.
Ol GreenTech salasyn tıimdilik pen áleýmet prızmasy arqyly túsiný qajet ekenin aıtty.
«Shartty túrde, eger úlken zańnamalyq, ınstıtýtsıonaldyq ózgeristerdi nemese úlken qordy qajet etetin qandaı da bir tehnologııa bolsa jáne bul rette adamı kapıtal, ınfraqurylym bóliginde jetilý deńgeıi bar basqa tehnologııany kórsek, dál osy nıshalardy anyqtaımyz. Bul uzaq protsess, ony sapaly túrde jasaýymyz kerek. Barlyǵy biletindeı, qujattardy tsıfrlandyrý boıynsha biz 8-shi orynda turmyz. Biz buǵan memlekettik basqarý organdaryn tarta aldyq – qazir árbir mınıstrlikte tsıfrlyq vıtse-mınıstrler bar ekenin bilesizder. Kez kelgen eldiń básekege qabiletti bolýy úshin eki faktor sheshýshi ról atqarady – adamı kapıtal deńgeıi jáne ınnovatsııa men tehnologııa deńgeıi», - deıdi S.Ahanov.
Óz kezeginde joba úılestirýshisi Sáýle Bıshimbaeva sessııanyń negizgi maqsaty – tıimdi ózara is-qımyldy jolǵa qoıý jáne Qazaqstanda salany damytýdyń negizgi problemalaryn damytý jáne GreenTech tehnologııalyq platformasyn damytý úshin barlyq steıkholderlerdiń, jasyl tehnologııalar naryǵynyń barlyq seriktesteriniń kúsh-jigerin biriktirý ekenin jetkizdi.
«Biz Qazinnovations bazasynda jasyl tehnologııalardy damytý men engizýdegi eń ózekti máseleler men negizgi kedergilerdi talqylaý úshin barlyq memlekettik organdardy, bıznesti, ınnovatsııalyq damý ınstıtýttaryn shoǵyrlandyrǵymyz keledi. Bizdiń platforma – barlyǵymyz úshin basym tehnologııalardy, nıshalar men baǵyttardy tańdaýǵa jeke qatysýdyń biregeı múmkindigi», - dedi S.Bıshimbaeva.
S. Bıshimbaeva forsaıttyń maqsatty tehnologııalyq baǵdarlamasy – memlekettiń, ǵylymnyń jáne kásipkerlik sýbektileriniń ózara is-qımylyna negizdelgen basym tehnologııalardy damytý jáne salanyń tehnologııalyq mindetterin sheshý jónindegi sharalar kesheni ekenin aıtty.
Sonymen birge, úılestirýshi spıker GreenTech forsaıtynyń kezeńderin baıandap berdi:
Shilde – 7 baǵyttyń árqaısysy boıynsha negizgi sarapshylardy anyqtaý, tehnologııalyq forsaıtty júrgizý ádisterin tańdaý jáne negizdeý, steıkholderlerdi anyqtaý.
Tamyz – álemdik trendterdi anyqtaý jáne qazirgi ınnovatsııalyq damý jaǵdaıyn taldaý, sarapshylardy tarta otyryp, birinshi forsaıt sessııasyn ótkizý jáne Qazaqstanda GreenTech damytý jáne engizý problemalaryndaǵy kedergilerdi anyqtaý.
Qyrkúıek – Qazaqstan óńirlerinde sarapshylarmen birqatar strategııalyq sessııalar ótkizý, GreenTech baǵyttarynyń árqaısysy boıynsha basym nıshalardy aıqyndaý, sondaı-aq saraptamalyq saýalnama men anketa júrgizý.
Qazan – jasyl tehnologııalardy ázirleýshilermen strategııalyq sessııalar, basym baǵyttarda negizgi ónimder men qyzmetterdi óndirý úshin qajetti jasyl tehnologııalar tizimin qalyptastyrý, naryqqa SWOT-taldaý júrgizý.
Qarasha – ınnovatsııalyq ekojúıeni jáne tehnologııalyq platformany qurý jónindegi strategııalyq sessııa, maqsatty tehnologııalyq baǵdarlamanyń negizgi qatysýshylaryn – sýbektilerdiń tizimin jasaý jáne perspektıvaly jobalardy jáne/nemese nıshalardy damytýdyń stsenarıılik josparyn ázirleý.
Jeltoqsan – sońǵy strategııalyq sessııa, maqsatty tehnologııalyq baǵdarlamany qorytyndylaý jáne tanystyrý.
Econetwork jobasynyń negizin qalaýshy Evgenıı Muhamedjanov búgingi sessııaǵa qatysty dáne jýrnalısterge óz pikirin aıtty.
«Búgingi shara GreenTech salasyndaǵy jeti baǵyt boıynsha toptardaǵy barlyq jumystardy bastaıdy, olardyń árqaısysy bólek talqylanýy kerek. Qandaı tehnologııalardy bir baǵytta nemese basqa baǵytta qoldaný keregin anyqtaý úshin olardy jeke-jeke qarastyrý kerek. Álem bir orynda turmaıdy, qazir jahandyq ekologııalyq kún tártibi bar jáne qorshaǵan ortaǵa zııandy azaıtý kerek. Muny barlyǵy burynnan túsinip keledi», - dep atap ótti Evgenıı Muhamedjanov.
Onyń aıtýynsha, ázirge bizde kóptegen baǵyttar boıynsha artta qalýshylyq bar.
«Biraq jalpy alǵanda, biz qazirgi jaǵdaıdan alshaqtaı almaımyz. Bizdiń aldymyzda óte úlken jumys tur. Biz áli de vatsapp arqyly tehnıkalyq baıqaýdan óte alamyz, kóptegen sý aıdyndarynda sýymyz sapasyz, adamdar barlyq jerge qoqys tastaıdy. Qaıda qarasań da, barlyq jerde problema bar, jáne bir jaǵynan, bul árıne jaman. Ekinshi jaǵynan, bul máselelerdi sheshýge bolady, tehnologııalyq sheshimderdi qoldanyp, máselelerdi qalaı tez sheshýge bolatynyn qaraý – úlken táýekel. Álemde kóptegen tásilder bar, óıtkeni biraz elder osydan 10-20 jyl buryn ótken», - dep túsindirdi sessııaǵa qatysýshy.
Spıkerdiń aıtýynsha, bul baǵytta bizdiń elimiz úshin kóptegen perspektıvalar bar.
«ıAǵnı, Qazaqstanǵa qaıtadan velosıped oılap tabýdyń qajeti joq, biraq jergilikti erekshelikke beıimdele otyryp, qandaı da bir tehnologııalardyń transfertin jasaýǵa bolady. Tehnologııalyq startaptar tek fızıkalyq nysandy ǵana emes, ártúrli platformalardyń damýyn da bildiredi. Sebebi software baǵytynda keıbir mobıldi qosymshalardy, portaldardy ázirleý jáne derekterdi óńdeý baǵytynda álemde alǵa ilgerileý bar. Munda biz óz ınnovatsııalarymyzdy tezirek damyta alamyz. Sondyqtan Qazaqstannyń osy baǵytta óz áleýetin tabýǵa múmkindigi bar», - dep qorytyndylady E. Muhamedjanov.