Qazaqstannyń NATO-men yntymaqtasýy asa qajet - sarapshy pikiri
Saıasattanýshynyң pikirinshe, bizdiң elimizdiң Soltүstik-Atlantıkalyқ Alıanspen қatynasy NATO-nyң barlyқ baғyttaryn қamtıdy. Bұl - әskerı-tehnıkalyқ, ғylymı, oқý-jattyғýlar өtkizý, Almaty үshin өzekti baғyttyң biri - kүshti jer silkinisi bolғan jaғdaıda Tөtenshe jaғdaılar mınıstrliginiң is-қımylyn josparlaý. Meıli, oқý-jattyғý bolsyn, NATO sharalaryn өtkizý kezindegi kөpshilikti beı-jaı қaldyrmaıtyn basty mәsele, ol - NATO Bas hatshysynyң Қazaқstanғa sapary nemese EAӘK forýmy, tүptep kelgende mұnyң barlyғy da eki eldiң jaқyndasý үrdisiniң tereңdep otyrғanyn kөrsetedi. Ekinshi mәsele - Ortalyқ Azııa aımaғynyң қaýipsizdigin өz mindetterine alatyn, oғan Қazaқstan mүshe bolyp otyrғan ҰҚShҰ jәne ShYҰ sekildi құrylymdar men jaýapkershiligi Eýropa aımaғymen shekteletin NATO arasynda mүddelik talas jatқan joқ pa, қalaı bolғanda da is jүzinde atalғan ұıym Ortalyқ Azııaғa қaraı jyljydy. Mұnda әңgime NATO bitimgershilik operatsııasyn jүrgizýge jaýap beretin Aýғanstan týraly bolyp otyr, dep atap өtti sarapshy. «Қazaқstan-NATO yntymaқtastyғyn kim қandaı ұstanym tұrғysynan қaraıdy, sondyқtan da bұl jerde қandaı da bir қorytyndy aıtý өte kүrdeli, өıtkeni bұl mәsele өte kөlemdi jәne kөp қyrly. Meniң pikirim mynadaı, Қazaқstan Reseımen ҰҚShҰ aýқymynda odaқtas jәne EýrAzEҚ boıynsha әriptes bola tұra, Soltүstik-Atlantıkalyқ Alıanspen өz yntymaқtastyғyn kem degende Reseı-NATO deңgeıine deıin damytýғa құқyly dep oılaımyn, al Reseı men NATO қatynasy aıtarlyқtaı joғary deңgeıde. Reseı-NATO arnaıy Keңesiniң bar ekendigi belgili, olar arnaıy keңester men joғary deңgeıdegi kezdesýler өtkizip tұrady. Қazaқstan-Reseı қatynasy өzara senim negizinde құrylғan, sondyқtan da NATO-nyң forýmdary men olardyң sapary, olar өtkizgen oқý-jattyғý sharalary kөrshiles eki eldiң arasyn sýytpaıdy, dep oılaımyn. Eki memleket basshysy arasynda osyndaı joғary deңgeılik senim bar dep oılaımyn», - dep mәlimdedi «Ekspert Kazahstana» jýrnalynyң saıasat bөliminiң meңgerýshisi. «Basқa mәsele, bұl taқyryp Қazaқstannyң kөp vektorly saıasatyna қatysty tүrli pikir қozdyrýshylarғa naғyz ұrymtal tұs bolғaly otyr, ıaғnı bұl saıasat қanshalyқty қajet boldy, ol өziniң basty әriptesin taңdamaı ma, sonyң soңynan ermeı me degen sekildi. Biraқ, naқty tүrde eshteңeni de taңdaýdyң қajeti joқ. Taңdaý әldeқashan jasalyp қoıғan, ol tүrli kөpjaқty jәne ekijaқty құjattarmen bekitilgen. Forýmnan jәne olardyң kelisinen jәne kezdesýlerden birdeңe izdeýshilerge men, mұndaı joғary deңgeıdegi Қazaқstan jәne Reseıdiң өzara batys elderi men batys ұıymdary arasyndaғy өtken kezdesýlerdi salystyrsyn, ony sanasyn der edim. Sөz joқ, esep Reseıdiң paıdasyna sheshiledi jәne aıyrmashylyғy da aıtarlyқtaı bolady», - dep atap өtti N.Kýzmın. «Sondaı-aқ, birlesken oқý-jattyғý sharalaryna nazar aýdarýshylarғa aıtarym, «Dala қyrany» atalatyn jyl saıynғy Қazaқstan-NATO jattyғýyna қatysatyn әskerıler men Chelıabi oblysynyң Shұbarkөl polıgonynda Қazaқstannyң қatysýymen өtetin oқý-jattyғýғa tartylғan әskerıler men әskerı tehnıkanyң aıyrmasyn salystyrsyn der edim. Bұdan basқa, eger NATO-men birlesken oқý-jattyғý komandalyқ-shtabtyқ jәne әskerı-sherýlik kөrsetilim sıpatynda өtetin bolsa, Reseıdegi oқý-jattyғý sharalary әskerı is-қımylғa meılinshe jaқyndatylғan deңgeıde өtedi. Mine, aıyrmashylyқ. Sondaı-aқ қazir ҰҚShҰ aýқymynda Ortalyқ Azııanyң әskerı tobyn құrý týraly mәsele sheshilýde. Jalpy alғanda, kimde-kim Қazaқstan-NATO jәne Қazaқstan-Reseı formatyndaғy yntymaқtastyқ arasynan bәsekelestik nyshanyn izdeıtin bolsa, ol aldymen bұl қatynastardyң kөlemi men sapasyn salystyrsyn», - dep keңes berdi sarapshy. «Basқa jaғynan alғanda, men NATO-men yntymaқtastyқty өte қajet dep esepteımin. Bizdiң elimiz laңkestikti қosa eseptegende, қazirgi zamanғy jaңa қaterlermen kүres jүrgizýde bұrynnan-aқ belsendilik tanytyp keledi. Қazaқstan laңkestikke қarsy is-қımyl sharalarynyң barlyғyna da қatysýғa tyrysady. Aýғanstandaғy laңkestik әreketke қarsy operatsııalarғa Қazaқstan, tipti әskerı үlgidegi kıimmen қatysýy da mүmkin. Iraktaғy operatsııaғa bizdiң elimizdiң қatysқandyғyn esteriңizge sala ketkim keledi. Saıası tұrғydan alyp қaraғanda, bұl өte maңyzdy. Mұndaı sharalar dүnıejүzi boıynsha NATO қoldaýymen nemese Alıans standarty boıynsha is-қımyl jasaıtyn elderdiң қatysýymen өtkizilip otyrady. Forýmnyң қorytyndy құjaty aımaқtyң қaýipsizdik salasyndaғy, onyң ishinde Aýғanstan mәselesi boıynsha da barlyқ құrylymdary yntymaқtastyғynyң Қazaқstanғa tәn қasıetin kөrsetedi. NATO-men tek jekelegen elder ғana emes, sonymen қatar ҰҚShҰ jәne ShYҰ sekildi halyқaralyқ құrylymdardyң yntymaқtasa alatyndyғy týraly ıdeıany Қazaқstan қoldaıtyn bolady», - dep қorytty өz sөzin N.Kýzmın.
